[1572.] doen / maer de Grave van der Merck en dorst al het volck niet laten uyttrecken/ vreesende dat de Burgheren ende Huyslieden/ die in de Stadt ghevlucht waren /haer souden moghen hebben buyten sluyten.
Non minor est virtus quàm quaerere parta tueri.
De Spaenjaerden aldus met schande ghevlucht zijnde van den Briel / ende uyt het gheheele Eylandt van Doorne / quamen nat / beslijckt / moede / ende verhonghert ontrent Dordrecht / daermen haer den inganck met beleefde middelen weygherde ende afsloech.
De Grave van Bossu was seer perplex ende verslaghen / om dat het hem alsoo misluckt/ ende buyten sijn meyninge ghegaen was. Hy is met sijn gevluchte Spaenjaerden ghetrocken na Rotterdam/alwaer hem oock den inganck by de Burgheren gheweygert wierdt / die haer in wapenen stelden/ om de Spaenjaerden buyten haere Stadt te houden / d'welck de Spaenjaerden qualijck geviel/ als die tot nu toe ghewoon waren den Steden Wetten te geven/ende selve gheene te ontfangen. De Grave wel merckende dat hy met gewalt op dese Stadt niets soude connen uytrechten / heeft ghedacht hoe hy best met list sijn stuck beleyden soude: Hy dan met eenighe van sijn Edellieden in der Stadt ghelaten zijnde / heeft eerst aenghehouden by de Overicheyt / datmen sijn Soldaten in de Stadt soude nemen/segghende dat het een quaet exempel ende consequentie soude zijn / des Conincks Crijchs-volck uyt te sluyten / insonderheyt daer sy in sulcken noot ende elende waren vervallen: Doch dit niet connende erlanghen / heeft hy begeert / datmen hem dan door de Stadt alleenlijck soude passeren laten/ om in de naeste Dorperen te gaen logieren/ ende haer wat te refrescheren ofte rusten. Den Burgheren 'tselve verdacht zijnde/ meynden sy conden wel [1572.] aen d'een sijde buyten om trecken. Doch nae veel beradinghe ende overweginghe zijn sy veraccordeert/ dat de Spaenjaerden met een / of ten hoochsten met twee Corporaelschappen tseffens door de Stadt trecken souden / met ongheladen Roers / de welcke wederom aen het ander eynde uyt de Stadt ghetreden zijnde / soo soudender wederom andere deur trecken/ tot den laetsten Man toe: Onder welck decksel alle de Spaenjaerden ghereet buyten de Poorte in wapenen stonden / ende d'eerste Corporaelschap inghelaten wordende / so zijn al de andere met sulck een furie ende ghedruys pesle mesle in de Poorte ghedronghen/ dat de wacht der Burgheren in de Poorte ghestelt/de selve niet en conden toesluyten: Maer sy wierden stracx van de
Spaenjaerden overweldicht. De Grave van Bossu heeft selfs met eenen ponjaert eenen van der Burgher-wacht / ghenaemt Swerte Jan een Smit van sijn handt-werck / die daer de vierichste scheen te wesen om de Spaenjaerden te keeren/ doodt ghesteken: Jnsghelijcks werdt oock als doe doodelijck ghewont eenen Backer ghenoemt Jan Dominicus / die als een vroom Burgher sijnen last betrachtede/ goede wacht hieldt/ ende den vyandt teghenstondt. Eenighe Edel-lieden ende andere die by den Grave waeren/zijn voorts met haer bloote gheweeren op de Wacht ghevallen/ welcker sommighe sy doodt sloeghen/sommighe stieten sy ter Stadt uyt. Jn deser voeghe de Poorte inghenomen wesende/sijn de Spaenjaerden voorts al t'samen met ghewelt in de Stadt ghedronghen/ ende hebben vele Burgheren die sy in wapenen vonden/ in het eerste incomen/doot gheslaghen/ wel tusschen drie ende vier hondert toe. Dit is gheschiet op den neghenden dach van April.
De Spaenjaerden hebben binnen Rotterdam ghepleecht alle die licentien ende ongheregheltheden diemen soude connen bedencken/ met Vrouwen ende