Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Inneminghe van het Casteel Louvesteyn, Anno 1570. in Decembri.

[1570.] DOe schier alle Man Duc d'Alve vreesde/jae schier beefde alsmensijnen naem hoorde noemen/ soo ist ghebeurt dat eenen Herman de Ruyter gebooren van 's Hertoghen-Bossche/ een seer stout ende onversaecht Crijchs-man/ bestellinghe hebbende van Graef Wilhelm van den Berge/ uyt den name van den Prince van Oranien/ om den [1570.] Hertoge van Alva afbreucke te doen/eenen aenslach ghemaeckt heeft/om seker Casteel ghenaemt Louvesteyn, ghelegen in Bommeler-Weert/ op eenen hoeck daer de Maes ende Wael in den anderen comen/niet verre van Gorcum ende Worcum/ inne te nemen:

[p. 82]

[1570.] Hy heeft dese sake soo wel ende soo voorsichtelijck beleydt/ dat hy den Casteleyn ofte bewaerder deses Huyses/die nerghens min op en docht/ ghevanckelijck creech/ alleenelijck drie ofte vier persoonen sterck zijnde/ ende stracx daer op heeft hy het Casteel inghenomen: Maer alsoo hy niet meer dan vier en twintich persoonen / of daer ontrent conde by malcanderen crijghen/ende dat des Graven van den Bergens volck / d'welck hy verwachtende was tot sijner hulpe/ niet en coste voortcomen/ eens deels door het hooghe water / ende ander-deels door den haestigen ende onverwachten Vorst ende Ys verhindert zijnde / soo heeft hy hem even wel ghesterckt soo veel als hy eenichsins conde / gheresolveert zijnde dit Casteel tot den uytersten toe te houden / hoopende dat hy noch eyndelijck soude ontset worden. Den Hertoghe van Alva dit verstaen hebbende / heeft den xii. Decembris derwaerts gesonden uyt den Bos eenen Spaenschen Capiteyn/genoemt Lorenzo Perea, met CCC. Spaenjaerts/daer de Drossaerden van Gorcum ende Worcum byvoechden ettelijcke aenghenomene Sackedraghers / ghevende de selfde yeder thien stuyvers 's daechs/ ende zijn alsoo met eenighe uyt den Magistraet/ ende met de Schutterijen nae Louvesteyn toe ghetrocken / d'welck sy stracx opgheheyscht hebben / meynende dat Herman de Ruyter met sijn byhebbende Soldaten stracx haer dat opgheven souden/ blijde zijnde indien sy het leven daer van brenghen mochten/maer sy hebben veel anders bevonden/ende vernomen dat de belegherde niet ghesinnet en waren te wijcken/ soo dat de Spaenjaerden zijn ghenoodtsaeckt geweest meer volcx te ontbieden/ende het grof Gheschut daer voor te brenghen om haer te beschieten. Die van binnen weerden haer ruyterlijck/ ende als haren Capiteyn haer moet ende couragie aengesproken hadde/soo hebben sy besloten liever haer doot te vechten/danlevendich in harer vyanden handen te vervallen/wel wetende datse gheen beter genade dan [1570.] de galghe vererijghen en souden: De Spaenjaerden hebben dit Casteel beschooten van den donder dach tot op den dings-dach. De belegerde verweerden haer als Mannen / soo datter wel drie schepen met dooden uyt het Legher ghevoert zijn / meest verbrandt zijnde/want die van binnen schudden de pluymen uyt de bedden / ende vuldense met busse-cruyt / ende die met behendicheyt in brandt stekende / ende over de muyren ofte borst-weeringhe werpende / lieten syse op de Spaenjaerden ende andere haere vyanden vallen: doende soo langhe teghen-weere als sy immermeer conden of mochten. Maer overmidts sy binnen heel swack van volcke waeren/ ende dach noch nacht rusten noch slapen en mochten/jae nauwe tijdt en hadden om eenen bete broodts te eten tot versterckinghe hares lichaems / ende de vyandt soo sterck was/dat d'eene Compagnie d'andere conde ontsetten ende verpoosen / soo zijn sy des dinghs-daechs op den noene vermeestert ende overweldicht. Doch sy weken in een Camer / daer sy haer in bebollewerckten soo sy best conden / ende de toeganghen deser Camer bestroyden sy met busse-pulver / 'twelck sy aenstaken doe de Spaenjaerden nae de Camer toegheloopen quamen/ daer deur de vyandt wel eenighe schade ontsinck/ maer viel even dapper op haer aen. Jn dese Camer was Herman de Ruyter alleen met drie van zijne Soldaten/hy hadde een scherp-snijdende slach-sweerdt in de vuyst / daer mede weerde hy hem seer dapperlijck tot der doodt toe/ende versloech vele van sijne vyanden / van ghelijcken deden oock de drie Soldaten die by hem in dese Camer waren/doch eyndelijck werdt desen vromen Heldt doodt geschooten ofte gheslaghen/ als oock meest al de Soldaten die met hem dit Casteel inghenomen hadden. De ghevanghene Soldaten tot xvi. toe wierden ghepijnicht/ daer na gehangen met de voeten oppewaerts.

[p. 83]

(27)

Dux Ruijter Batavis erit alter Horatius are̊m

Milite qui gemino jnvasit, saevoq_Ʒ furorj

Militis obstitit ALBANI, tandem superatus
Heu cadit infaelix violentâ caede peremptus

[p. 84]

[1570.] Het hooft van Capiteyn Ruyter werdt tot 's Hertoghen-Bos op de galghe ghestelt / hem ende sijnen vrienden ende maghente schande / soo sy meynden/ maer mijnes erachtens tot sijnen / ende sijner vrienden grooten lof ende eere / want hy met Horatio Coclite, Mutio Scaevola, Curtio, ende andere Romeynsche Helden/ die voor haer Vader-landt strijdende haer leven ghehasardeert hebben/wel mach vergeleken worden/ende is weerdich dat sijnen naem in onse Neder-lantsche Cronijcken aengetekent stae/ende in gedachtenisse blijve so lange als de Weerelt staen sal.

De Hooch-duytsche hebben ter ghedachtenisse van dit cloecke feyt dese Rijm-verskens ghemaeckt ende drucken laten/

Es seind ghevvest dri Man allein [1570.]
So inghenommen Louvenstein,
Die selbst auch mit gar vvenich Man
Des haus innen ghehalten hain:
Also das Alba all sein ghevvalt
Vor diese vestung hatt ghestalt.
Da Herman Reutter ein frommer Helt
Dem feint sich voor hat ghestelt:
Nit hat gheacht sein gut und leben,
Dem Vatterland hat ers gegeben.

Audaces fortuna juvat,
Aude aliquid.