Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Duc d'Alve laet het Pardoen vercondighen binnen Antwerpen / den XVI. Iulij, 1570.

[1570.] DE Coninck van Hispanien heeft/om de Inwoonders deser Landen des te ghewilliger te maecken tot het gheven van den thienden penninck / binnen Antwerpen den xvi. Iulij, Anno 1570. met groote ceremonien doen publiceren een generael Pardoen / daer langhe te vooren hoope van ghegheven was. Hy heeft op de groote Marckt voor het Stadt-huys doen oprichten een magnifijck Theatron ofte stellagie / met ettelijcke trappen opgaende / al te samen met roodt laken becleedt: Op het hoochste was gheset eenen Conincklijcken stoel/ gheheel met gouden laken bedeckt / representerende den Coninck. De Hertoghe is op desen stoel gaen sitten / 'twelck noyt by eenighe Gouverneurs of Gouvernanten in sulcker voeghen en was ghedaen / hebbende aen yeder sijde wat legher sittende twee de schoonste Vrouwen van gheheel Antwerpen / om te betoonen / dat de strafficheyt nu was ghepasseert/ ende datmen quansuys voortaen soeticheyt ende genade by hem soude vinden. Hy hadde verscheydene Heeren by hem sittende ende staende: De trappen waren met sijn Hellebardiers / ende de Marckt met Soldaten beset. Den inhout ofte somma deses Pardoens was: Overmidts dat vele haer misgaen hadden [1570.] / door slechticheyt / curicusheyt / ende jonckheyt/ verleydt zijnde / bereydt wesende haer te beteren: De Coninck verstaen hebbende de groote ghenade die de Paus Pius Quintus ghebruyckte/openende den schoot van gratien van de Moeder de H. Roomsche Kercke: Oock beweecht door de ghenade ende gratie die hy dagelijcx van Gode onsen Heere ontfinck / diens goedertierenheyt alle Princen behoordente imiteren ofte nae te volghen / soo wilde hy nae sijne goede natuere ende gheneghentheyt oock sulckes doen: Mede acht nemende op de diensten / die de goede Subjecten ende hare voorsaten hem bewesen hadden: Soo heeft hy dan uyt grooter liefde / met advijs van den Hertoge van Alva / voorghenomen alles te vergheven / ende sijne Ondersaten eer met soeticheyt ende ghenade te regieren / dan met strafheyt / om haer geen oorsake te gheven uyt desperatie haer Vader-landt te verlaten / ende het selfde ledich van volcke te maken / &c. Doch dit alles met seker restrictien/ palen/ende limiten. Als namelijck / dat dit Pardoen is sprekende alleen van de gheene die eenichsins in dese Inlandtsche beroerten teghen de Placcaten ofte andersius

[p. 76]

[1570.] mochten misdaen hebben / ende die berou hebbende sulcx deden blijcken / binnen twee maenden na de uytroepinghe van desen: Doende sulcke submissie / beloften / herroepinghen / ande afsweeringhen van alle Ketterijen ende dwalinghen / onde haer onderwerpende te ontsangen ende te voldoen sulcke salighe penitentie / als haer sal ghestelt worden / by die / die daer van de macht van des Paus weghe hebben sullen: Wt desen Pardoene sluytende de Predicanten ende Leeraers contrarie de Roomsche Catholijcke Religie. Item/ alle die de Predicanten inghevoert/ ende diese in hare huysen wetens ontfanghen ofte geherbercht hebben/of die last ende bevel ghegeven hebben die in het Landt ende Steden te brenghen: Oock alle Consistorianten ende Diaconen / midtsgaders alle de gheene die de selfde ontfanghen/gheherberght/ ofte in haere huysen laten frequenteren: Oock alle Brandt-stichters/Beelde-stormers/ ofte verbrekers van Cloosteren / Kercken / Beelden/ Outaren/of eenighe ghewijede plaetsen ende dinghen.

Oock uytghesloten alle die alreets verbannen zijn/ ende die Autheurs / Verleyders / ende Hoofden gheweest zijn / om yets te doen ofte aen te vanghen ende te beleyden teghen het heylighe Roomsche gheloove / hoocheyt ende authoriteyt van den Coninck / ende ruste van den Lande/ of hebbende onderteeckent het Compromis / de Requeste / Anno 1566. de Regente ghepresenteert/ofte eenighe dierghelijcke brieven ofte schriften.

Voorder blijven uytghesloten alle die de laetste reyse met de Rebellen de wapenen aenghenomen hebben/ of die/ de gheene die de wapenen teghen den Coninck ghedraghen hebben/ met victualie / gelt / contributien byghestaen hebben / ofte die met de selfde mondelinghe ofte schriftelijck teghens sijne Majesteyt ghehandelt hebben.

Oock blijven uytghesloten alle Wet-houders / Magistraten / Raden / Officieren / Gouverneurs / Pencionarisen [1570.] / Secretarisen / Advocaten / Procureurs/ Huyssiers / Sergeanten / ende alle andere Officieren/ die meerder straffe dan andere verdienen / wanneer sy yets misdoen / dewijle sy behoorden anderen een goet exempel te gheven.

Oock werden buyten dit Pardoen ghesloten / alle de gheene die eenichsins de Ketters hebben aenghehanghen / ten waere eenighe van de selfde (nu noch niet ghebannen zijnde) haer persoonelijck wilden ter purge stellen / ofte by Requeste Remis doen versoecken binnen ses maenden / waer op goede achtinghe sal ghenomen worden.

Aengaende de Staten/ Steden/ Gemeynten/Collegien / ende Broederschappen van de Landen / die misdaen hebben / reserveert den Coninck voor hem selven / om hier op ordre te stellen / ende te disponeren van haere ghepretendeerde Privilegien (onder pretext van de welcke sy haer misgaen hebben) nae sijn goet duncken: Maer soo eenighe haer wilden met rechte purgeren/ die laet den Coninck toe / dat te moghen doen voor sijnen Stadt-houder Generael / den Hertoghe van Alba.

Dit Pardoen was ghegheven by den Coninck te Madril den xvi. Novembris, Anno 1569. het is acht maenden lanck opgehouden/ soo om andere redenen/ als op dat het met groot verlangen verwacht zijnde/ des te aenghenamer soude zijn.

De publicatie deses Pardoens heeft weynich te beduyden ghehadt. Sommighe hebben de letter N. gestelt in de plaetse van R. ende hebbent niet Pardonam, maer Pardoram, een bereytsel tot alle elende genoemt: Iae velen zijn door de publicatie van dit Pardoen de ooghen gheopent / ende te verstaen ghegheven / hoe swart ende hoe leelijck dat sy in des Conincx ende der Inquisitie ooghen waeren. Daer en zijn gheen persoonen van grooten aensien ofte verstande gheweest/

[p. 77]

(25)

Exulibus veniam summâ proclamat ab arce,
Aureaq_Ʒ Albanus spondebat secula, ponit.
Arma ferox; fallat suavi modulamine
Ast ille jncassum cautis nova retia tendit

[p. 78]

[1570.] die haer op dit Pardoen hebben durven vertrouwen/ ofte daer op durven in't Landt comen: Eenighe/ doch oock seer weynighe luyden / daer toe van cleynen aensien / vermoghen / ofte verstant / zijn wederom in het Landt ghecomen / den welcken het Pardoen onverbrekelijck ghehouden is / d'welck sommighe interpreteerden gheschiedt te zijn/ om dat het net van Pardoen niet en was uytgespreydet om so cleyne [1570.] vinxkens te vanghen: Duc d'Alve pleecht te segghen / Dat eenes Salms hooft beter is, dan duysent Spierincks-hoofden: Maer de welcke hy door den Salmen verstont / wouden liever met Psalmen buyten s'Lants God den Heere dancken ende loven dan haer van hem en̄ de sijne laten opeten ende verteeren.

Beter in der voghelen sanck, dan in der yseren clanck.
Eccles. 12.10.
Vertrout uvven vyandt nemmermeer: Want ghelijck als het yser altijdts vveder verroestet, alsoo en laet hy oock sijne treken niet.