Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Ian Growels, alias Spel, Landt-drost ofte Roode-Roede werdt te Brussel ghehanghen / Anno 1569. den XI. Februarij.

[1569.] WEl ende met der waerheyt seggen de Latinisten / Similis simili gaudet, Ghelijck is geern by ghelijck: Duc d'Alve selfs is eenen wreeden ende bloetdorstighen Mensche gheweest / sodanich zijn oock geweest schier alle de gheene die hem ghedient hebben. Doch onder een groot ghetal wreeden / is Ian Growels / alias Spel / Overste Provoost ende Executeur over de Criminele saken / ofte Landt-drost / die men ghemeenelijck noemt de Roode-Roede/een van de alder wreedtste gheweest / die als eenen grimmighen Leen heeft gheleeft / ende als eenen bloedt-dorstighen Wolf ghestorven is / duysenden van Menschen heeft hy helpen dooden ende ombrenghen / daer hy een seer lichte handt van hadde / insonderheyt alsser maer de minste suspitie was / datse de Ghereformeerde Religie toeghedaen waren. Hy heeft langhe ghestaen in de goede gratie van sijnen Meester Duc d'Alve/ende den Bloedt-Raedt. Door desen fijnen Gheselle heeft Duc d'Alve den Edelen Grave van Hoorn laten aentasten ende vanghen/ende oock menich vroom Man/ [1569.] Edel ende Onedel. Doch hy heeft het ten laetsten so grof ende bont ghemaeckt / dat hy sijn Commisse/die principalijck sprack van het vanghen/hanghen/branden/ ende doodt-slaen der Geusen/ verre ende langhe te buyten ghegaen heeft. Hy is overtuycht / dat hy veel Menschen sonder wettelijcke reden of oorsaecke heeft om den hals ghebracht / versierende ende haer oplegghende sodanich Crimen ofte foute als het hem goet docht: Oock dat hyder vele die den doodt wel verdient hadden / voor groote sommen penninghen heeft vry ghelaten: De onnoosele ende onschuldighe heeft hy dickwils doen verwijsen ende ter doot brenghen in de plaetse der groote misdaders / veranderende in de sententien ofte aenclachten de namen der goede in de namen der quade Boeven / die hy woude los laten. Item / dat hy meermaels gelt ghenomen heeft/belovende dese ende die los te laten/ ende heeftse daer nae even wel omghebracht / sonder de vrienden het gelt dat sy hem ghegheven hadden/te restitueren.

[p. 73]

(24)

In scelera et frandes faecundus, more ferarum,
Caedibus ante alios Satrapes jmmanior, hasce
Persolvit scelerum paenas, laqueoq_Ʒ peremptus
Bruxellam cruce sublimis spectabat ab altâ

[p. 74]

[1569.] Duc d'Alve heeft desen Spel laten ophanghen binnen Brussel den xi. Februarij, 1569. met twee van sijne Dief-leyders ofte Clauditen / doch andere schrijven/ dat dese maer en zijn ghegeesselt gheweest onder de galghe. Spel heeft vele Menschen sonder reden / oock sonder forme van justitie ofte recht opghehanghen / maer hy is met goeden rechte ende reden opghehanghen gheworden. Sijn sententie was op een pampier gheschreven / ende op sijn borst ghestelt ofte ghespelt / als hy ghehanghen was / ende luyde aldus:

Dit is de Iustitie die sijn Excellentie vvil ende ghebiedt ghedaen te vverden over desen Mensche, om de naevolghende oorsaecken: Om dat hy gelt heeft ontfanghen ende gratie gegeven die Rebellen ende andere van grove saken schuldich bevonden vvesende: Om dat hy de onnosele ghequelt, ende executie ghedaen heeft over sijnen Knecht ende Dienaer, hebbende de lughen ofte Rechters ghegeven contrarie advijs, ende om dat hy onder dexel van justitie heeft bedreven onmatich gevvelt ende verdruckinghe.

De sententie van den eenen Dief-leyder die met Spel ghehanghen wierdt / was dese:

Om dat hy ghevveest is Dienaer van den Provoost in de overlastinghe, gelt afneminge, ende tormenteringhe, ende dat hy heeft ondeckt het secreet van de justitie.

D'oorsake waerom den anderen Claudijt ghedoot [1569.] wierdt / stondt mede op sijn borst gheschreven / aldus luydende:

Om dat hy ghevveest is een Dienaer ende instrument van den Provoost, in overlastinghe, gelt afneminghe, ende tormenteringhe, ende dat hy selfs oock ghenooten heeft eenich gelt.

Dese boos-wichten is inghemeten met de selfde mate daer mede sy andere uytghemeten hadden. Dit is een van de beste stucken die Duc d'Alve in Neder-landt heeft ghedaen.

Desen Spel in sijnen fleur zijnde / ende verstaen hebbende / dat Doctor Gemma Frifius uyt de nativiteyt van den Grave van Hoorn gheprognosticeert hadde sijn ongheluckighe doodt / en hieldt niet op/soo dickwils als hy te Leuven quam / den Doctor te quellen / dat hy sijn nativiteyt ondersoecken/ ende 'tghene hem wedervaren soude by gheschrifte stellen wilde/ 'twelck hy hem weygherde/ willende niet met hem te doene hebben: Doch ten lesten heeft hy hem / om sijner ontslaghen te worden/ belooft te doen 'tgheene hy begeerde: Maer als den Doctor dit elcke reyse uytstelde / soo heeft Spel in toornighen moede tot den Doctor ghesproken / VVel Doctor ghy houdt met my uwen spot, maer ick belove u, can ick u eens buyten de muyren crijghen, ghy en sult met niemandt meer spotten, want ick sal u terstont aen eenen boom doen hanghen. Daer op Doctor Gemma gheantwoordt heeft/ Neen Provoost, ghy en sult my niet doen ophanghen, maer den tijdt sal comen, dat ick des morghens vroech uyt dese Stadt reysen sal, ende sal u te Brussel nae de galghe sien leyden om ghehanghen te worden, leverende

[p. 75]

[1569.] hem daer mede het prognosticon, dat hy op sijne nativiteyt ghestelt hadde / daer by voeghende / Maeckt u daer nu vrolijck mede. Spel dese onverwachte antwoorde hoorende / is soo verbaest gheworden / dat hy sonder spreken stracx wech ghegaen is: Sijn [1569.] eyghen conscientie heeft hem beschuldicht ende overtuycht / dat hy wel verdient hadde een quade doodt te sterven.

Prov. 22.8.
Wie onrecht saeyt, die sal't maeyen, ende hy sal door de roede sijner boosheyt te niete worden.