Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 32]

Afbeeldinghe / ende Natuere / van Duc d'Alue, als oock deputatie tot het Gouvernement van de Nederlanden / Anno 1567.

[1567.] AL dit voor-verhaelde / en̄ noch veel meer als ick schrijven ean / en was noch niet genoech/ om den Coninck ende sijne Raedts-lieden contentement te gheven / maer men maeckte noch veel scherper roeden veerdich / om Neder-landt te castijden. Doch de Coninck soude noch al eenigher mate te beweghen ende te bemorwen gheweest zijn / ten waere dat hy te veel bloedt-dorstighe ende wreede Raedts-lieden gehadt hadde / die hem in d'oore bliesen / dat hy nu goede occasie hadde / om te gheraecken tot het absolute ghebiedt over Neder-landt/ ende dat selve onder eene wet ende ordre te brenghen/ nae sijn eyghen believen: Hier door/ende door andere der ghelijcke aenstokers/is de Coninck soo verbittert gheworden / dat hy ghesworen heeft / dat hy de cleynicheyt / die hem in Neder-landt was aenghedaen/in eyghender persoon woude gaen wreken / derwaerts reysende met sijnen Sone Don Carolo, ende sijn Huysvrouwe / d'welck hy oock aen de Regente schreef/ die veel schoone schepen van oorloghe / in Zeelandt heeft laten toe-rusten/met de welcke de Heere van Wackene / corts daer nae uytghevaren is / tot op de Westcusten van Engelandt/om den Coninc te ontmoeten. Als de Coninck hem veerdich maeckte / om nae Neder-landt te reysen / soo hebben het hem eenighe van sijne Spaensche Raeden ontraden/segghende: dat hy te goet van natuere was / om de Neder-landers na hare verdiensten te straffen / oock / dat strafficheyt/ den Coninghen persoonelijck niet en betaemde: Immers/de Coninck heeft sijn voornemen verandert/en̄ heeft besloten in Spanien te blijven/ende eenen Gouverneur nae Neder-landt te senden / ende Madame de Parma te huys t'ontbieden. Daer is ghedisputeert by den Spaenschen Raedt / (sonder daer toe te roepen/ ofte te hooren / de Neder-landtsche Raedts-heeren/ [1567.] die des maels in Spanien waren / als Tisnack, Hopperus, Corteuille, &c.) Ofmen de Neder-landtsche beroerten met sachtmoedicheyt / ofte met strafficheyt behoorde te slichten. Van een tamelijcke sachtmoedicheyt te ghebruycken / waren van opinie Ringomes Fresneda, des Conincx Biecht-vader / ende den Hertoghe van Feria. Maer de Cardinael Spinosa, met den Cardinael Granvelle, dreven noodelijck te wesen/ soomen de Catholijcke Roomsche Religie / ende d'authoriteyt van den Coninck wilde bewaren/ ende vercrijghen volcomene gehoorsaemheyt / datmen de Neder-landers op het alder-gestrenghste straffen moste/ alle de Weerelt ende nacomelinghen tot een exempel. Dese creghen ten lesten den Hertoghe van Feria aen haer syde / ende hy nomineerde ofte vercoos daer toe Duc d'Alba, hier in verwillichde Ringomes des te liever / om dat hy hem geern uyt Spanien hadde / ende wenschte / dat hy in periculoose aenslaghen mocht ghebruyckt / ende d'een tijdt of d'ander tijdt/ also om den hals comen. Dese harde resolutie gheviel den Prince van Spanien Don Carolo seer qualijck/ midts hy verhoopte selfs in Neder-landt ghesonden te worden / ofte met sijnen Vader te gaen / daer toe hy van joncx aen groote begeerte ghehadt hadde / draghende groot mede-lijden over de elende der Neder-landen: Maer de Coninck selfs/heeft die wreede resolutie geapprobeert / ende hy heeft oock goet ghevonden/ datmen in Neder-landt gewapender handt schicken soude / Don Ferdinand Alvares de Toledo, Duc d'Alba, Marquis van Coria ende Salvaterra, Ridder van de Ordre des Gulden-vlies/ gheboren Spaenjaert/ geswooren vyandt van de Neder-landtsche Heeren/die den Keyser ende Coninck ghedient hadde in haere principale

[p. 33]

(11)
FERDINANDVS ALVARES A TOLEDO DVX LAVAE, MARCHIO CORIAE, GVBERNATOR GENERALIS REGION. BELGICAR

[p. 34]

[1567.] oorloghen van Italien / Vranckerijck / Hongarien/ ende Duytsch-landt. Hy was een lanck magher Man / strengh ende stuyr van ghesichte: Hy hieldt soo veel van sijn eyghen wijsheyt / dat hy ongaerne yemandts anders voorsichticheydt hoorde prijsen: Daer beneffens was hy seer wreedt / ende onbarmhertich / oock gierich boven maten / ghelijck dit wel ghebleken heeft / gheduerende den tijt sijner regieringhe hier in Neder-landt. Cedrenus een oudt Schribent verhaelt / dat eenen Godsalighen Man / in sijn ghebedt / Godt den Heere claghende / den elendigen stant des Keyser-rijcx / onder de heerschappije van den godloosen Keyser Phocas, onder andere woorden ooc dese gebruyct heeft/ Heere, waerom hebt ghy doch den Christenen, sulck eenen boosen ende godloosen Keyser ghegheven? Hy heeft een stemme ghehoort / segghende: Men heeft gheen quaderen booswicht weten te vinden, dit hebben der Menschen sonden verdient. So moghen dan wy Neder-landers/ het onser Vaderen [1567.] ende onse eyghene sonden toe-schrijven/dat Duc d'Alba, hier in't Landt als Gouverneur ghesondenis. Wel met rechte hadde hy hem selven mogen noemen/ ghelijck eertijdts Attila de Coninck der Hunnen/ Een vreese ende schrick des werelts, ende Een Roede Godes, ghelijck dit met my bekennen sullen / niet alleen alle de gheene / die van de Ghereformeerde Religie zijn/ (tegen de welcke hy principaelijc sijn wreedt gemoet heeft doen blijcken/) maer oock alle verstandige ende discrete Rooms-Catholijcke/want sijne wercken hebben het genoechsaem betuycht/gelijck uyt het verhael der volgender Historien overvloedelijck blijcken sal.

Duc d'Alvens Velt-marckschalck was Chiapin Vitelli, een Italiens Heer / Marquis van Cetone: Overste van't Gheschut / was Gabriel Cervellione: Voor Ingenieur om sterckten ende fortressen te ordonneren / was Capiteyn Paciotto.

Den Wolf zijn de Schapen bevolen.