Bestorminge, ende afwerpinghe der Beelden door gantsch Nederlandt. Anno 1566.
[1566.] DE saecken hier in Neder-lant ende in Spaenien alsoo staende / ghelijck stracx verhaelt is/ soo is het ghebeurt/ alder eerst in Vlaenderen ontrent Yperen / dat het volck / bevreest zijnde / ende des halven met wapenen ende geweer achter Lande ter predicatie gaende / eenige hun verstout hebben / uyt eenen (ick en weet niet hoedanighen) yver / op de weghen eenighe Beelden af te werpen / daer nae eenighe Capellen/ oock stracx daer nae Cloosters ende Kercken te ruineren; die buyten de Steden stonden eerst / maer sonder langhe toeven hebben sy oock de Kercken ende Cloosters in de Steden aenghetast / alwaer sy alle Crucifixen / Beelden/ Sacraments-huyskens / Ontaren / Taferelen / ende andere vercierselen om verdt wierpen / in stucken sloeghen ende braken / ende dat alles in ongheloovige haesticheyt/ daer by sich alderley volcxken vervoeght heeft. Dese Kerck-brekerije ende Beeldt-storminghe is alle de Neder-landen door voort-gheloopen gelijck eenen windt oft blixem. Alsoo dat alsmen van d'eene Stadt aen d'ander schreef ende ontboodt/ wat dat daer in die naest voorgaende daghen gheschiedt was / soo was het oock ter dier plaetse al gheschiedt/ eer de brieven met die nieu-mare daer quamen: Weynich Steden zijn vry gegaen / of sy hebben de Beeldtstormerije moeten lijden / ende ghedoogen / dat eenen hoop Canalie ofte de gheringhste onder het volck dit deden / of de Regierders / Gheestelijcke ofte Wereltlijcke Kerck-meesters moesten selfs/om grooter schade te vermijden / hare Kercken ende Cloosteren daer van ledighen. Ende dat meest te verwonderen is/ men conde noyt weten/wie den eersten Autheur daer van was: Oock en wasser niemandt onder van de Ghereformeerde Religie / die hem dies beroemde / ofte die dese maniere van doen ghepresen ofte goet [1566.] ghevonden heeft. Het waren meest Ionghers/Leckers / Hoeren en Boeven / die het eerst hebben bestaen.
Den twintichsten Augusti, teghens den avont/zijnder eenighe Ionghers ende Boefkens in de groote Kercke binnen Antwerpen vergadert / oock Mans-persoonen / daer wandelende teghen den Lof-tijdt. Daer warender eenighe die dapper schimpten op het Marien-beeldt / d'welck in sijnen Choor of Capelle ghebracht ende besloten wert / soo haest als de Processie ofte Omme-ganck ghedaen was/ (daer het andersins wel eenen dach ofte twee in de ruymte der Kercke pleecht staende te blijven/) roepende voor den Choor / of Mayken bevreest was / ende dat sy daerom dus vroech te Choore liep? Andere Buffels riepen/ Maye Timmermans, dits uwen laetsten dach van eere: Andere / dits uwe laetste wandelinghe. Tot de oude Vrouwe / die voor de Choor-deure Keerskens/ Vaentgens / Pater-nosterkens / ende dierghelijcke cramerije vercocht/spraken eenighe Quanten: Moeyer ghy moocht wel te huys gaen/ de Marct is haest uyt. Dit te hooren ende te sien/ heeft dese oude Vrouwe soo verdroten/ dat sy gram geworden zijnde/ seer ghekeven ende groot ghetier ghemaeckt heeft; Sy nam eenen pot met assche / Item stof en dreck / ende ander vuylnisse/ wat sy crijghen conde / ende wierpse de jonghers nae het aensicht ende de ooghen / waer uyt twist gherees / ende de gheheele Kercke (in de welcke veel volcx was) quam in roere. Als de Heeren des Magistraets dit alles vernomen hadden/soo zijn haerder eenighe met den Marck-grave / Heer Iohan van Immerselle/in de Kercke ghecomen/met Sargianten ende Hellebardiers / vermanende d'een