Het secreet-boek vol heerlijke konsten

[p. 393]

Van Kruyd-wijnen.

Om wijn van Druyven te maken.

Als men desen Wijn maecken wil gelijck alst behoort, soo neemt geheele roode ofte witte Druyven, die van de steelkens gelesen zijn, doetse in een vat met spaenderen, giet op de witte Druyven witten Most, oft Vernewijn, ende nemen in plaetse van spaenders of schaefsel, Savi-bladers, ende laten die eenen tijd lanck daer in liggen.

Wijn van Hinnebeesien te maken.

Desen Wijn wordt gemaeckt, gelijck den Wijn van de geheele Druyven, hy behoudt de nature deser Beesien, hy wordt in de Peste ende in de Squinantie seer gepresen, dan als men geenen anderen Wijn daer by en doet, soo en is hy niet seer lieffelijck, daerom dat hy altijdt met anderen Wijn gemaeckt moet wesen.

Wijn van Alsen te maken.

Al ist sake dat desen Wijn eenen bitteren ende onlieffelijcken smaeck heeft, soo heeft hy nochtans een wonderlijcke groote kracht, ende wordt boven alle andere gemaeckte Wijnen gebruyckt, voor eerst soo doodt hy de Wormen, hy wederstaet alle fenijn, ende drijft uyt alle schadelijcke Humeuren, ende als men den selven dickmaels drinckt, soo reynight hy alle inwendige partyen, dat se alsulcken Materie niet en konnen ontfangen, hy drooght de op-dompende Vapeuren der Mage, datse in het hooft niet klimmen en konnen, hy maeckt appetijdt, hy opent alle verstoppingen der inwendiger par-

[p. 394]

tyen, namelijck,de Lever, de Milte, ende de Nieren, hy bevrijdt voor de Geraecktheydt, voor de Vallende Sieckte, ende voor de Lammigheydt, die daer uyt causeerende is, hy restitueert de verlooren Sprake, hy versterckt de swacke Leden, als die daer mede gewreven, ende gestooft worden, hy suyvert alle Wonden, soo wel der Beesten, als der menschen, hy verdrijft, ende geneest oock het Quaetseer des Hoofts als men dat daer mede wascht. Als hem yemandt ter Zee begeven wilt, soo sal hy altijdt te vooren eenige dagen daer van drincken, want hy sal daer door van de Zeesieckte bevrijdt wesen, daer-en-boven is desen Wijn een bysonder preservatijf tegens de Peste, ende tegen alle fenijnige Lochten, als men te vooren, al eer men de pestige menschen besoekt, daer van komt te drincken. Om desen Wijn oprecht te maken, soo ist alderbest dat men in de uyt geperste druyven, ende in de Most, aleer hy gewrocht heeft, de knoppen van de drooge Alsene hange, in een Poppe, of in een Vat smijte, so veel als men wil, ende laten den Most daer op wercken, tot dat hy klaer worde al eer men daer van komt te drincken: sommige nemen oock wel goede Vernewijn, smijten daer in soo veel Alsens, alst haer goedt dunckt, ofte tot dat hy bitter genoegh is.

Wijn van Roosemarijn.

Dese Roosemarijn Wijn werdt wonderlijck in veelderley sieckten gepreesen, ende voor een gesonden dranck gehouden, principalijck in alle koude sieckten, hy sterckt de teerende kracht der Magen, het Herte, de Hersenen, ende alle

[p. 395]

Zinnen, hy geeft den menschen een schoon lieffelijcke Verwe, hy verteert alle inwendige verrottende Humeuren, en preserveret het Lichaem voor alle sieckten: Oock is desen Wijn goedt voor alle gebreken der Loosen, ende voor alle de gene die catareus, ende vochtich van Hersenen zijn, hy is goedt tegens de geraecktheydt, tegens de vallende Sieckte, ende tegens de draeyinge des Hoofts: Om desen Wijn in der haeste te maken, soo neemt Roosemarijn, Herstingen,ende Schorsen van Tamariseen, van elcks een half handt vol, giet daer op seven potten Most, ende latet alsoo te samen staen weycken ende overgaen, ende volt het vatien altijdt met andere Wijn op. Item soo neemt Roosemarijn, ende Herte-tongen, leghtse een nacht in Wijn te weycken, ende gebruyckt van desen Wijn in plaetse van den voorgaenden Wijn, als men den voorschreven Wijn niet krijgen en kan. Van sijne deught en kracht is hier boven genoegh gesproken.