Het secreet-boek vol heerlijke konsten

[p. 390]

Van de Syropen.

Hoe dat men Syrope van Aelbesien maken sal.

Neem drie pondt Saps van Aelbesien, ende twee pondt goede Suyckers, ziedet te samen tot een Syrope, dese Syrope is goed in alle heete bernende Koortsen, in de Peste, sy verslaet den dorst, sy sterckt het Herte, de Mage, ende de Lever in alle heete Sieckten.

Syrope van roode Roosen.

Neemt versche roode Roos-bladers twaelf oncen, doetse in eenen pot, ende giet daer op dertig oncen Roos-waters, stopt den pot wel dicht toe, en latet also te samen acht uren staen weycken, dit gedaen wesende, soo drucktet uyt, en doeter wederom versche Roosen by, als dan soo laetet staen weyken als boven, nu wederom uytgedruckt wesende, soo doeter 20 oncen suyckers by, en ziedet sachtkens tot een syrope: Dese syrope is goet tegens de dorst, om alle heete Koortsen te verkoelen, en oock om de Mage te stercken: sy wederstaet alle verrottende Humeuren, daerom is sy oock in de Pest gebruyckt, sy wederstaet alle Winden en is oock goet tot meer ander gebreken.

Om te maken Syrope van Provintie-Roosen, tot laxatie.

Daer worden oock diversche laxerende Syropen bereydt gelijck elck Medecijn die begeert, dan dit is de gemeyne deschriptie om Syrope van Proventie Roosen te maecken: Neemt een pondt Provintie Roos-bladers, doet die in een

[p. 391]

pot met een engen hals, giet daer op ontrent driemael soo veel heet klaer water, latet alsoo staen acht of tien uren langh wel dicht toe gedeckt, daer na drucket hart met de handen uyt en sijght het sop klaer door een doeck, daer na doeter wederom versche Roosen by als vooren, ende giettet doorgesijghde sop wel heet daer op, latet staen als vooren, drucket wederom uyt, ende dit doet aldus acht of twaelfmael achter een, hoe dickwils dattet gedaen wordt, hoe meer krachts van purgeeren de voorschreeven Syrope hebben sal. Ten laetsten soo weegh al dat uyt-gedruckte sap van Roosen, ende doeter half soo veel Suycker by, en clarificeret met wit van Eyers, op dat de Syrope wel klaer magh worden, daer naer soo ziedtse tot een Syrope. Sommige stooten de Roosen, om datter de kracht des te beter uyt soud komen. Andere maecken die op de maniere als volght: neemt Proviontie oftt inqarnate Roos bladers, vier pont en een half, daer op giet tien potten May-dauws of klaer Regen-water, wel heet gemaeckt, latet te samen staen weycken op een warme plaets, een dagh ende nacht, des anderen daeghs soo druckt het sap met de handen wel hart uyt, en maeckt het sap niet ziedende, dan alleen wel heet, giet dat wederom op twee pondt versche Roos-bladers, latet staen weycken, voor de derdemael neemt anderhalf pont Roosen, de vierdemael, daer na een pondt, voor de vijfde, ende sestemael, namaels by de vier laetste reysen, soo neemt elke reys een half pondt Roosen, daer na het sap wel afgesijght wesende, doet by drie deelen van dit sap een deel Suycker, ziedet wel in met clarificee-

[p. 392]

ren tot een Syrope. Van eener deser Syropen mach men een volwassen persoon t’ eender reysen ingeven, drie of vier oncen. Een jongh kint een once, een van acht of negen jaren, twee oncen, en soo voorts na advenant. Dit is een edel Syrope om te laxeren, ende insonderheydt voor alle delicate Licghamen in hete Koortsen, inde Peste, in ontsteeckinge der Lever, oock bevrijdt sy het herte voor alle fenijn en stanck, ende sy laxeert seer sachtckens. Men bereytse oock wel met Rhabarber, ende meer ander dingen, naer elcks Medecijns goedtduncken.

Om Syrope van Violen te maken.

Dese Syrope wordt op driederley manieren beschreven, de eerste wordt gemaeckt door inweyckinge, gelijck de Syrope van Roosen gemaeckt wordt, de selve is goed tegens alle inwendigen brant, tegens alle hitte der Koortsen, der Lever, en des Herten, tegens de rauwigheydt der Keelen, en tegen de verstoptheyt des Buycx. De purgerende Syrope wordt gemaeckt, gelijk de Syrope van Roosen, laxatijf, die hier vooren beschreven staet. De derde Syrope van Violetten wordt gemaeckt als hier na volgt: Neemt een once versche Violetten, Que-kernen, ende zaedt van Malve, van elcx een loot, Jujuben, ende Sebesten, van elck tien of twaelf in ’t getal, Water van Cauwoerden, soo veel noodigh is, latet te samen tot het derde inzieden. Dese Syrope opent de borst, de Noose, sy is oock goet tegens den hoest, tegens de Pleuris, ende tegens alle rauwigheydt der kelen die uyt hitte causeert.