Het secreet-boek vol heerlijke konsten

Van de Geluwe-verwe.

Rusgeluwe.

HEt Rusgeel is een schoon en gebruyckelick Geel alst wel afgewreven is met een suyver Parcament-lijm. Als men geheel Saffraen in een doecxken bindt ende daer in laet liggen, soo gevet een fijne af-settinge op Orpigment, ende op een ander lichte Geluwen, soo die mogen genoemt werden. Gy vindt in de Aptheken daer van genoegh te koop: maer wacht u dattet in den mondt niet en kome: Het en verdraeght geen groen.

[p. 305]

Van het Orpigment.

Dit is oock een sorgelijcke (maer een schoone Verwe) als gy dat wrijft, soo stopt de Neuse ende Mondt, op dat gy noch den damp, noch het stof daer van niet in ’t lijf en krijght. Wrijvet wel op een steen met een dunne Parkament-water, of met Gom-water, wat gy liefst hebt. Ende wacht u dat gy geen Pinceelen van dese Verwe en leght, want sy is seer schadelijck. Als gy wilt, soo meugdy dat oock wel wrijven met Brandewijn, temperet daer mede, ende leght daer in een stucxken Gomme, latet weycken, ende strijckt hier mede wat gy wilt. Het en verdraeght geen groen, ten ware dat men daer eenigh voordeel gebruyckte: men mach ’t oock wel met loutere galle van Visschen bereyden, en met Azijn verdunnen.

Loot-geluwe.

Als men dat nat maeckt met klare scherpe Looge, ende wederom laet droogen, soo sal ’t schoon wesen: Maer gy moet altijd het water laten staen, als gy ’t geroert hebt, tot dat haer de dicke materie te gronde set, als dan soo giet het opperste wech, ende latet droogen. Wrijvet wel met water van Parcament-lijm, dat niet al te sterck en is, verstercket daer nae met stercker Parcament-lijm, maer wacht u dat gy geen Gom van Arabien daer onder doet, want het beneemt haer de geluwigheydt, ende den glans.

Van Baer-geluwe.

Gy moet den tijt waernemen van de Kruys-beesien, die niet al te jongh, noch oock al te oudt

[p. 306]

en zijn; Plucktse, laetse in de Sonne droogh, als gy nu geluwe Verwe wilt maken, soo doet in een Mossel-schelpe versch water, ende een weynigh gestooten Aluyns, leght de Beesien daer in, laetse weycken, drucktse dan een weynigh, so gevense een schoone geele Verwe, dan sy en duurt niet lange, neemt daerom des te min.

Schijt-geel.

Neemt Wouwe, die men in ’t Latijn noemt Flostinctorius, dat zijn de geluwe Bloemen die de Verwers gebruycken, neemt die met de stelen ende bloemen onder een soo veel als ’t u belieft. Maeck een Kalck-water, giet dat op de Bloemen in eenen grooten ketel, latet soo lange zieden tot dat de geluwigheydt der Bloemen uyt magh zieden: Neemt daer naer van den viere, ende latet een weynigh verslaen, gietet daer nae door een doeck ofte sack, datter noch Bloeme, noch Kruyd by en is: Neemt daer naer wel-gewreven Krijt, ende noch eens soo veel gewreven Aluyn, roeret wel onder een met een stocxken, en neemt wel acht dattet niet te seer op en stijgt, want het Krijt en den Aluyn drijven ’t seer op: Latet alsoo staen, soo wordt het water klaer: Als haer nu de substantie wederom heeft geset, soo giet het water wederom af, tot dat gy de Verwe bloot siet, dewelcke gy nemen en droogen sult. Als gy die wilt gebruycken, soo wrijftse met Aluyn-water, ofte met dun Lijm-water.

Saffraen-geluwe.

Bindt den geheelen Saffraen in een schoon doecxken, leght dat in temperatuyr van Eyer-

[p. 307]

wit, ofte in witten Azijn, ende oock daer by een weynigh Gom.

Gout-geluwe, dat schoon is.

Neem Orpigment, wrijf dat wel kleyn met Galle van Geyten, ofte met Ossen-galle, doetet daer naer in een kleyn potken, ende doeter Saffraen by, naer advenant des Orpigments. Giet daer op goede witten wijn, niet te weynigh noch te veel, hanget op ’t vier, latet soetkens zieden, tot dattet dickachtigh wordt nemet dan van den viere, latet kout worden, en gebruyket, het is een seer schoone Goudt-verwe: dunt dit alst noot is, met Galle die met Wijn getempereert is, ende bewaerse in een Glasken.

Oker-geluwe.

Den Oker is geheel gemeyn het is een zware substantie, ondienstelick tot het illumineren, maer alleene nut de Kladt-schilders. Als men hem brandt dat hy gloeyend wordt, ende met Wijn ofte met Azijn blusschet, so wordt hy vael-root hy is goedt om daer mede op’t bloote lijf te strijcken.