Het secreet-boek vol heerlijke konsten

Voor uytwendige Gebreken in ’t particulier.

Voor de Wonden des Hoofts.

NEemt Brandewijn, twee pondt en een half, Mastic die gewreven is, gepoederde Mirrha, ende Aloë, elcks een once, latet te samen zieden, suyvert hier meede de Wonden en stroyter daer naer dit poeder in. Neemt witten Wieroock, Mirrha, Aloë, elcks een once, mengt onder een tot een fijn poeder. Rossellus.

Balsem voor alle Wonden.

Neemt klaren Terpentijn, en een pont olye van Olyven, een once witten Wieroock, Mirrha, Sarcocolla, Mastic, elcks een once, Verckensbroodt, Peerdesteert, Meecrappe, elcks een once, Pierwormen, drie oncen, doetet al t’samen in een Retorte, en distileerter olie uyt. Fallopius.

Een wonderbaerlijcke Olie voor alle soorten van Wonden.

Neemt Terpentijn, een pont witten Wieroock, Mastic, Mirrha, Sarcocolla, elcks een once, Brandewijn, acht oncen, menghet ende distileert met een Retorte, ende scheydet daer

[p. 36]

naer de Olye van het Water, ende bewaertse. Fallopius.

Een ander, insonderheydt tot alle wonden der Zenuwen.

Neemt Terpentijn, een pondt en een half, Was, een pondt, Muscaten, Nagelen, elcks een once, Hout-assche, ses oncen, gestooten Tegelsteen, soo veel noodigh is, menget ende distileret door een Retorte. Fallopius.

Voor alle quade Ulceratien die voort-eetende zijn.

Neemt Looge op Kalck gemaeckt, op dese naevolgende maniere: Maeckt gemeyn water ziedende heet, giet dat in eenen tobbe, daer in dat droogen levenden Kalck is, roert wel onder een, latet staen sincken, ende neemt daer naer van dese klare Looge, ende stooft hier mede de Ulceratien, ende ghy sult u verwonderen over dit Secreet, dat ick dus lange niemandt en hebbe willen openbaren. Mizaldus.

Een Balsem-olye voor alle versche Wonden.

Neemt olye van Roosen, negen oncen, Rhabarber grof gestooten, ses oncen: Doet dit te samen in een Kanne, ofte Flessche, latet te samen staen weycken, drie dagen langh, set daer naer de voorschreven Flessche in eenen Ketel met water te zieden, anderhalf ure langh: Smijt daer naer in een Flessche Mastic, kleyn gestooten, ses draghmen, Wierooc, Bedellium, Opopanar, elcks een half once, wringht daer naer de olye door eenen dichten doeck, op dat de kracht der

[p. 37]

voorschreven dingen ook mede door geperst worde,ende gebruyckt dese olye als de beste Balsem-olye die men bekomen kan. Rantzovius.

Voor de verslapte Leden.

Neemt Roosemarijn, Marioleyne, Munte, Savel-boom, Mentastrum, Savie, elcks even veel, stootet al onder een, ende met genoeghsaem Koevoets-smout soo maeckt hier van een Salve. Roscellus.

Voor alle verslapte Zenuwen.

Neemt Menschen-bloedt, distileert het seven reysen, ende met dit Water strijckt alle verslapte Zenuwen. Fallopius.

Voor de Plat-luysen.

Neemt Verckens reusel, Quicksilver, Savie, elcks even veel, menget al wel onder een, ende bestrijckt hier mede de plaetse der Platluysen. Fallopius.

Een ander

Neemt Spaensche Zeepe, Quiksilver, soo veel als ’t u belieft, menget dese beyde dingen wel onder een, strijckt hier mede de plaetse der Plat-luysen, ende sy sullen stracks sterven. Casparum Swincfelt.

Voor de Luysen des Hoofts.

Neemt bloemen van Amarantus, ziedet die in looge, wasschet hier mede het hooft, ende alle Luysen sullen sterven, ende alle schilferen sullen afvallen. Hieronimus Tragus.

[p. 38]

Voor de geene die van eenen dullen Hondt gebeten is.

Neemt een deel Crabben, drooghtse, soo dat mense kan pulveriseren, geeft daer van in eenen lepel vol, daer by doende een weynig poeders van Gentiane, ende van Mirrha, doet dit alsoo dagelijcks ses weken achter een, alle dage eens, met een droncksken Wijns. Mizaldus.

Voor de beet van een Vijper-slange.

Hier tegens sult gy nemen het kruyt dat men Trifolium noemt, den Hyacintho gelijck wesende, ziedet dat op met Water, ende stovet hier mede de Beete, ende sy sal genesen, ende alle pijne sal daer door vergaan. Jacobus Sylvius.

Voor de Strumen buyten aen den hals

Neemt de poten van een Padde afgesneden, ende hanght die rontomme uwen hals, ende de Strumen sullen vergaen. Cardanus.

Voor de Wratten.

Neemt rooden Ajuyn, stoot hem tot Moes, ende leght daer van op de Wratte, eenige dagen achter een. Roscellus.

Een Water voor de Wratten, ende voor de Exteroogen.

Neemt Salpeter, Vitriol Spaens-groen, elcks twee oncen, Aluyn, een once, levende Kalck, een half once: distileert die te samen in een Retorte, den voorloop daer van wechsmijtende, het ander bewaerende, om alle Wratten ende Extroogen te verdroogen. Fallopius.

[p. 39]

Voor alle Extroogen der Voeten.

Neemt gestooten Loock, bindt dat daer op, alle dagen eens ververschende, ende wasschet uwe Voeten om den anderen dagh in looge, tot datse van selfs af vallen. Het gat sult gy voorts genesen met eenige heelende Salve.

Om het Hayr des Lichaems. swart te verwen.

Neemt soo veel Loogh als ghy wilt, doet daer by Beete-bladers, Savie. ende Laurier-bladers, Myrrha, ende groene bladeren van Okernoten, ziedet alle dese dingen te samen, ende wasschet hier mede het Hayr, ofte den Baerdt. Mizaldus.

Een ander.

Neemt Mirobolanen-Indos, Galnoten, elcks een once, Goudt-glidt, een dragme, Salpeter, Aluyn, gebrandt Kooper, elcks een half once, Salgemme, Tragacantum, elcks een once: smijt dit al te samen in water daer in dat Daey-steenen gezoden zijn geweest, ende strijckt hier mede het Hayr

Om te beletten het grijs worden des Hayrs.

Bestrijckt dagelijcks u Hayr met Geyten-melck. Het is menigmael beproeft. Nostradamus.

Om het Hayr haestig te doen. wassen.

Neemt Byen tot asschen gebrandt, Lijn-zaedt gebrandt, ende kleyn gewreven, Olie van groene Aketissen, menghet die te samen,

[p. 40]

ende bestrijckt hier mede des avondts, ende des morgens de kale plaetsen, daer ghy begeert Hayr te doen wassen, dan men moet de plaetse ofte het Hooft, om hayr te doen wassen, voor eerst wasschen met dese navolgende Looge: neemt gemeyne Looge, Steen-ruyte, Argrimonie, Boom-veyle, elcks vijf handt vol, ziedet te samen, ende met deese Looge wasschet u Hooft alle weecken tweemaels. De Olye van Aketissen wordt aldus gemaeckt: neemt een flessche met Olye van Olyven, doet daer in soo veel levende groene Aketissen alsser in mogen, stelt dese flessche in de heete Sonne.

Een ander.

Neemt een Pot vol Byen, drooghtse soo by den Vyere of in eenen Oven, datmense stooten kan, menget dat met Olye, ende bestrijckt hier meede de plaetse daer ghy begeert Hayr te doen wassen, ende ghy sult wonder sien. Nostradamus.

Om een Hayrige plaetse kael te maecken.

Neemt gedrooghden Katten-dreck, stoot ende menget hem met stercken Azijn tot een Papken, bestrijckt hier meede dickmaels des daeghs, de Hayrige plaetse sterck wrijvende, en sy sal kael worden. Een Experiment van een Boer.

Een ander

Neemt Mieren-eyers, stootse met Sap van Bilsen-kruydt, ende met Sap van Cicuta, ofte met Bloedt van Vleer-muysen. Sommige

[p. 41]

zengen de Hayrige plaetse met een gouden Plate, soo datter geen Hayr meer wassen en kan. Alexius.

Een ander.

Neemt levende Kalk vier oncen, Orpigment kleyn gepoedert, een once, stercke Looge twee Potten, laet het te samen zieden, tot dat het dick worde, ende tot datter een Veere in verbrande; dan men moet het stadigh roeren, ende bewaert in een Glas. Als ghy daer van gebruycken wilt, soo strijckt voor eerst de plaetse met Olie van soete Amandelen, en daer naer soo bestrijckt de plaetse magerkens, met de voorschreven Salve: Dan ofter yemandt soo gevoelijck ware van Huydt, dat hy de hitte deser Salve niet verdragen en konde, soo sal hy die stracks bestrijcken met dit navolgende water: neemt Roose-water, twee oncen, Weeghbree-water, een once, Suycker, een half once, menget te samen: Dit mach men alle dage, oft om den anderen dagh gebruycken, dan soo verre als yemandt tot deser Salve niet gesint en ware, soo sal hy dit navolgende gebruycken: neemt Salarmeniac, Bocken-galle, elcks evenveel, menget wel onder een, ende bestrijckt hier mede alle rouwe plaetsen der Lijfs. Alexius.

Een ander.

Neemt Sap van den wortel van Gouwe, Orpigment, Veile, elcks even veel, Mieren-ëyers, Azijn, elcks soo veel als noodigh is, menget dit wel onder een, ende bestrijck hier mede alle hayrige plaetsen des Lichaems, ende alle

[p. 42]

Hayr sal vergaen, ende soo verre alsser eenige pijne van quaeme, soo bestrijckt de plaetse met het voorige Water.

Om het Aengesicht te vercieren met blosentheidt.

Neemt Greyn, Cubeben, Nagelen, Bresili-hout, ende gerectificeerde Brandewijn, stelt dit al te saemen te weycke, eenige dagen op een warme stede, ende bestrijckt hier mede het Aengesicht dickmaels. Ioannes Babtista Porta.

Om een blosende Aengesicht te maken.

Neemt den wortel van Salomons Zegel, bestrijckt ende wrijft hier mede u Aengesicht, ende het sal blosende worden. Mizaldus

Om de roodigheidt des Aengesichts te benemen.

Neemt vier oncen Persekernen, uytgedaen Zaedt van Cauwoerden, twee oncen, stootse, ende perst daer uyt een olyachtigheyt, ende hier mede bestrijckt alle morgens ende avonden de roodigheidt des Aengesichts. Mizaldus.

Om een lieffelijck Aengesicht te maken.

Neemt het witte van herde Eyeren, distileert daer uyt een Water, menget hier by Water van Roosemarijn, van Boone-bloemen, ende Sap van Limoenen, neemt daer nae Talcum, seer kleyne gepoedert, ende eenen goeden deel Cocleas, doet die te samen in eenen pot, stopt hem dichte toe, soo sullen sy den Talcum op eeten, daer na sult gy daer op stellen eenen helme, ende distileren daer uyt een Water, ende bewaert dit Water. Porta.

[p. 43]

Om een effen schoone Huydt te maken

Neemt witten Wijnsteen, een pondt, Talcum, Sout, elcks een half pondt, menghet dit onder een, ende stellet te Calcineren in eenen Potbackers Oven, daer naer so stoot de Materie, doetse in een Sacksken, hanght dat in eenen Kelder, en daer sal een olie uyt druypen, die gy als wat kostelijcks bewaren sult. Als gy nu daer van gebruycken wilt, soo wasschet eerst de plaetse met een Looge, ende wrijft daerna de voorsz: plaetse met de voorsz: Olie. Alexius.

Om een blosende blanck Aengesicht te maken.

Neemt rooden Sandel, ende scherpen gedistileerden Azijn, elcks soo veel als ’t u belieft, latet te samen zieden met kleynen Vyere, doeter een weynigh Aluyns by, ende dit is een bysondere Konste, om een bleeck bloosende aengesicht te maken. Mizaldus,

Tot vercieringe des Aengesichts.

Neemt gestooten Aluyn, ende het witte van een Eye, lange geklopt tot een dunne Salfken: hier mede bestrijckt u Aengesicht tweemaels des daeghs, drie, ofte vier dagen achter een, daer door sullen alle plecken, ende alle rimpelen vergaen, ende het Aengesicht sal schoon en lieffelijck worden. Mizaldus.

Een ander vercieringe des Aengesichts.

Neemt Sap van Lymoenen, twee oncen, Roose-water, twee onsen, Sublimaet, twee draghmen, Creuse, twee draghmen, menget te samen tot forme van een Salfken, bestrijckt,

[p. 44]

hier mede u Aengesicht des avondts, ende des daeghs met soete Boeter. Cardanus.

Een Water om het Aengesicht. jongh te maken.

Neemt Solfer, een once, witten Wieroock, twee oncen, Mirrha, twee oncen, Ambregrijs, ses draghmen, stootet al te samen wel kleyn, doet daer by een pont Roose-waters, ende distileert dit in Balneo-marie, dit water sult ghy wel dichte bewaren. Als ghy daer van gebruycken wilt, soo maeckt een doecxken nat, wasschet daer mede uw Aengesicht eer ghy te bedde gaet, ende des morgens, met Gerste-water, ende uw Aengesichte sal soo klaer worden, ende soo lieffelijck, dat men hem daer in verwonderen sal. uyt een geschreven Boeck.

Om alle Plecken ende Puystkens uyt den Aengesichte te weren.

Neemt gestooten Myrrha soo veel ghy wilt ’t witte van Eyers, Brandewijn een weynigh, distileert hier uyt een water, doet hier by soo veel Lac Virginis, ende bewaert dit in een Glas. Het Lac Virginis wort aldus gemaeckt: neemt Goutglidt, ziedet in Azijn, klaert hem door eenen doeck, doet daer by een weynigh olie van Wijnsteen, ende het sal een water worden als Melck. Als ghy nu hier van wilt gebruycken, soo wasschet u aengesicht voor eerst met Semel–water, wel stijf met eenen doeck, ende drooget af met eenen reynen doeck, ende bestrijckt daer nae met de voorsz. Salve, des morgens, ende des avondts, ende laet het alsoo droogen, ende ghy sult u verwonderen. Alexius.

[p. 45]

Een ander.

Neemt Wijn, bluscht daer in eenige reysen na den anderen een gouden plate, in desen Wijn doet een weynigh Wijnsteen, menght hem wel, en hier mede bestrijckt ende wasschet u aengesicht, het sal alle plecken ende andere ruydigheydt des aengesichts wegh nemen. Lemnius.

Een ander.

Neemt de Moer van witten Wijn, drooghtse, brandtse tot Assche, leckt hier uyt een looge door een Sacksken, als ghy dat in eenen Kelder hanght, 20 of 30 dagen langh, bewaert dit in een glas, bestrijckt hier mede alle plecken, ende alle andere ruydigheydt des Aengesichts, ende sy sullender mede vergaen. Alexius.

Om de Tanden schoon en wit te maken.

Neemt rooden Coral, Eyerschalen, elck drie dragmen, witte Zijde tot assche gebrandt, twee dragmen, Caneel, twee dragmen Nagelen, een dragme, Piretrum, twee dragmen, maeckt hier van een fijn poeder, ende wrijft uwe Tanden hier mede, des mogens, ende des avonts.

Een ander

Neemt gebranden Hertshooren, anderhalf once Mastick, een half once, Salarmeniac, ses dragmen, menget onder een.

Een ander Tand-poeder.

Neemt root ende wit Coral, Piretrum, Mastick, Foelie, elcks een once, Pumer, Boli-Armeni, elcks een once, maeckt hier van een fijn poeder. Rantzovius.

[p. 46]

Om de handen wit te maecken.

Neemt Sap van Limoenen, soo veel als ’t u belieft, ende een weynigh Souts, menget onder een, ende bestrijckt hier mede uwe handen, laetse van selfs drogen, ende wascht die daer naer met Regen water. uyt een geschreven boeck.

Tegens de stanck der Ockselen.

Neemt den wortel van Scolimus, ofte van Cinara, stootet hem tot Sap, ende leght hem onder op de bloote Ockselen, gelijck ook sulcks doet den voorsz. Wortel, in Wijn gezoden, ende gedroncken: Want hy doet soo geweldigh Wateren, dat hy alle stinckende humeuren uyt den lijve drijft, daerom dat hy oock goedt is voor den druypert. Oribasius, Paulus, Langius, & Dioscorides.

Om meel altijdt goedt te houden.

Laet u Koren maelen in Augusto, bewaert daer naer u Meel op een droge plaetse, soo lange als ’t u belieft. Cardanus.

Om hem lange sonder eten te mogen houden.

Avicenna seght, dat men sal nemen een pont Olye van Violen, daer onder mengen een vierendeel Schapen-roets, het welcke men te samen alsoo allencxkens sal in drincken, ende men sal hem thien dagen achter een konnen van eten onthouden. Het welcke men oock kan doen, seydt hy, met Olye van soete Amandelen, ende met Ossen-roet.

[p. 47]

Tegens den honger, om die in tijdt van noodt te verdragen.

Maeckt dat gy by u hebt gedrooghde Levers, van wat Gedierte dattet zy, mits die meer voeden als eenig broodt. Item, Broodt dat van soete Amandelen, ende van Suycker gemaeckt is, dat voedet oock seer. Item, het Biscuit kan men oock lange bewaren, ende daer van eeten, het voedet seer sterck. Rantzovius.