Het secreet-boek vol heerlijke konsten

[p. 27]

Voor sekere gebreken des Buycks.

Voor de pijne der Magen, ende voor den Apetijt.

NEemt hier toe eenen Iepel vol poeders van witten Ambre, met een droncksken Wijns. uyt des Paus Secreten.

Om te stercken den Krop der Magen.

Neemt ghestooten ende bereyden Coriander, een once, Anijs, een half once, roodt Coral, Canneel, elcks een half draghme, Poeder van ghedrooghde Conserve van Roosen, vijf oncen, maeckt hier van een Poeder, ende neemt hier van een lepel vol naer de maeltijt. uyt een gheschreven Boeck.

Om de Maghe te stercken.

Neemt Specien van Diarhodon Abbatis, drie draghmen, Poeder van Trium Sandalorum, twee draghmen, Poeder van drooge Citerschellen, vijf Scrupels, Poeder van Aromaticum Ros. anderhalf draghme, de vier koude groote Zaden, elckers een half once, Syrope van Appelen. een once, witte Suycker soo veel als noodigh is, giet hier van ronde Koeckskens, ende neemt hier van elcke reyse twee draghmen, ende eet hier op een half once Conserve van Roosemarijn of geconfijte Mirobolanen, een half once. Vicentius. Laurus.

Een Remedie tegens de Sode der Maghen.

Neemt oude Roosen-suycker, en Creeft-oogen, stootet te samen tot een kleyn Poeder,

[p. 28]

doeter een weynigh Boli-Armeni by, menget al te samen, dan daer moet noch eens soo veel Roosen-suycker, by zijn, als Kreeft-oogen. Rantzovius.

Een ander.

Neemt anderhalf once Krijts, drie Muscaten, anderhalf once fijne Suycker, maeckt hier van een Poeder. Rantzovius.

Voor de Zee-sieckte.

Neemt Alsene, ende Poleye, stootse onder een met Olye ende Azijn, ende wrijft hier mede dickmaels binnen in u neusgaten. Item, Zaet van Apium is hier toe oock seer goet gedroncken: Dan den besten raet is, dat men in alle stormen op Zee, hem t’eenemael verblinde, tot datmen, oft aen lant is, ofte tot den Storme over is.

Voor de Colijcque.

Het is een seker experiment tegens de Colijcque, als men den dreck van de darmen, ofte van de huyt van eenen Wolf innemen. Cardanus.

Voor de Colijcque, ende voor alle Pijne der Nieren.

Neemt de Schorssen van stercken Radijs, een once, Mispelsteenen, twee draghmen, stootet al onder een, ende latet te samen staen weycken in witten Wijn, vier oncen, klaret door ende geeft desen Wijn den Patient in, als hy te bedde gaet, ende des morgens als hy opstaet, ’t zy min oft meer als vier oncen, naer gelegentheydt des Patients, ende ghy sult u over dese Medicijne verwonderen, ende my daer voor bedancken. Mizaldus.

[p. 29]

Voor de Wormen.

Neemt Severzaet, een once, Diptamdi Albi, twee oncen en een half, Saffraen een half draghme, fijnen Honingh soo veel noodigh is tot een Confectie, ende geeft hier van in een half once. Roscellus.

Een ander.

Men hevet menighmael by experientie bevonden, dat door het eten van Rosijnen, die men de kinderen nuchteren heeft laeten eeten, Wormen met groote menichte zijn afgegaen, want gelijck alle uytnemende bitterheydt der Wormen vyandt is, alsoo is haer oock vyandt alle uytnemende soetigheydt, midts sy daer van sooveel soetigheydt tot haer trecken, dat sy daer van komen te bersten. Lemnius.

Voor den rooden Loop.

Neemt Coagulum, Leporis, Hasen-bloedt, elcks soo veel als ghy wilt, menget onder een ende geeft dat den Patient: Want het stopt alderley Loop. Alexius & Mizaldus.

Een ander.

Neemt Menschen-beenders, stoot die tot poeder, ende geeft daer van in een dragme, met Wijn, het stopt wonderlijck alderley Buyckloop. Mizaldus.

Voor den Lever-loop.

Neemt de Leever van een Eende, gedrooght ende tot poeder gestooten, ende geeft daer van in met Wijn. Rasis.

[p. 30]

Voor de Geelsucht.

Neemt Water dat uyt het Aertbesie-kruyt, met sijnen Wortel is ghedistileert, ende geeft hier van eenen dronck alle morgen nuchteren, ende sy sullen daer van genesen. Dit is het Secreet van eenen Monnick, die daer mede veel gelts gewonnen heeft.

Voor de Watersucht.

Set een Clisterie van Urijne, daer in dat veel kruyt van Cardobenedicte te weycke gelegen heeft, ende die dickmaels achter een. uyt een geschreven Boeck.

Voor de Watersucht.

Neemt Indische Spicanarde, Wolfs-lever, elcks een half draghme, menghet al onder een met Syrope van Alsene, maeckt hier van achthien Pillen, ende vergultse, ende laet hem hier van alle morgen drie Pillen in-nemen. uyt een geschreven Boeck.

Voor de Watersucht.

Neemt Oleum Tartari, water van Gentiaen elcks een once, olie van Vitriol, drie greyn, olie van Solfer, vier greyn, Triakel-water, mengt onder een, en laet hem in een droge badt daer mede zweeten. uyt een geschreven Boeck.

Voor het Graveel, van Keyser Maximiliaen de tweede.

Neemt goede Rhabarber, twee draghmen Galigaen-Greyn, Anijs, Venckel, Agaricus-Mastic, Caneel, elcks een dragme, Soethout Jeuden-steen, elcks drie dragme, Mitridaet,

[p. 31]

drie draghmen, Foellie, vier draghmen, Nagelen, een half dragme, Brandewijn, een deel, Malvasye, twee deel, settet al-t’samen te weycke in een Distileer-vat, ende distileert daer uyt een Water: ende laet hem hier van alle weken twee lepelen vol van in-nemen des morgens nuchteren. uyt een geschreven Boeck.

Een Poeder voor het Graveel.

Neemt Gomme van Kersseboom; Milium-Solis, elcks twee draghmen, Peterceli-zaedt, Meloen-zaedt, Malu-zaedt, Soet hout, elcks drie draghmen, Suycker-candijs, thien dragmen, maeckt hier van een Poeder. uyt een geschreven Boeck.

Voor het Graveel, ende voor alle Slijm der Blasen.

Neemt Venkel-wortel, Aresta Bovis, Chamedriot, Betonica, Parietarie, Steenvelieren, Rosemarijn, Savie, Genever-besien, Bakelaer, elcks een half dragme, zaedt van Bremt, een Scrupel, Violen-zaedt, zaedt van Hemst-wortel, Annijs, elcks eenen Scrupel, de vier ronde Zaden, Caneel, Muscaten, elcks een dragme, Soethout, twee draghmen. Maeckt hier van een Poeder, ende geeft hier van een half dragme in, met sap van roode Citeren D. Biesius

Een Poeder voor het Graveel.

Neemt Meloen-zaedt, anderhalf dragme, Gomme van Kersseboom, een half once, Mily Solis, twee draghmen: Soet hout, anderhalf dragme, Suycker-candijs, twee oncen en

[p. 32]

een half, menget onder een tot een poeder: neemt hier van elcke reyse een half once, met Sap van roode Citeren. Isabelle Cortese.

Een ander dat seker is

Neemt de Schorssen van den Wortel van Aresta-Bovis, ende geeft hier van in anderhalf dragme, met een droncksken Wijn. Mizaldus.

Een ander, daer door dat veele menschen geholpen zijn.

Neemt Syrope van Hisope, een once, Water van Parietarie, drie oncen, neemt dit thien morgens achter een in. Mizaldus.

Om Water te lossen.

Neemt den Wortel van Scolimus, ofte Cinare, ziedet hem op met Wijn, ende ghy sult wonder veel Waters lossen: Ende dit is oock uytnemende goet voor den Druypert. Dioscoredes, Oribasius, Paulus & Langius.

Voor de koude pisse.

Neemt Hemst-wortel, Malu-wortel Peterceli-wortel, elcks een handt vol, ziedet te samen met Water, tot op het derde-deel, ende geeft den Patient hier van nuchteren te drinken. Van een Ridder.

Voor de zeerigheyt der Blasen.

Neemt het Kruyt Hippurim, ziedet met Wijn, drinckt hier van, want het is in veele dickmael versocht. Mizaldus.

Voor de gene die te bedde pissen.

Neemt Sap van Cypres-bladers, Olie van

[p. 33]

Sezano, elcks twee oncen, menget te samen, ende geeft hier van in met sijnen dranck, tweemael daeghs, drie daegen achter een, dan hy en mach niet suurs eeten, noch oock geenderley Moes. Bayrus.

Voor de Spenen.

Neemt Malue, Violen-bladers; Hemst-wortel, elcks anderhalf handt vol, Melilote, Fenegrieck, Camillen, Lijnzaet, elcks een hant vol, Wolle-bladers, twee handt vol, maeckt hier van eenen dranck met half Water, ende half Wijn. uyt een geschreven Boeck.

Een ander.

Neemt Kruymen uyt Wittebroot, ofte liever uyt Gersten-broot, latet weycken in Geyten-melck, ofte in Vrouwen-melck; menget daer by Eyer-doyer, ende Saffraen. uyt een geschreven Boeck

Een Remedie tegens het Podagra.

Neemt Turbit, Hermodactilos, elcks twee dragmen, Gyngber, Salgemme, Caneel, elcks vijf draghmen, Diagridii, Annijs, Venckel-zaet, elcks een dragme, Suyckercandijs, een once: maeckt hier van een poeder, ende geeft hem hier van in, een draghme en een half, of twee draghmen, soo hy niet licht van purgeren en is, met warm Bier, des morgens vroegh. uyt een geschreven Boeck.

Voor het Podagra, in ’t eerste als ’t begint te komen.

Neemt Gersten-meel, drie oncen, Vissen-

[p. 34]

hmeel, twee oncen, gezegelde Aerde, Draken-bloedt, elcks twee draghmen, latet al te samen zieden met water ende Azijn, doet’er daer naer by twee oncen olie van Roosen, Was, een once, ende maeckt hier van een Plaester, ende als nu de meeste pijne voorby is, soo mengelter Camillen by, een half once, Saffraen, een dragme, twee Eyer-doyers. uyt een geschreven Boeck.

Een ander.

Neemt een handt vol Byvoet, ende ziedet in olie van Olyven, tot dat het derdedeel verzoden is, ende bestrijckt hier mede de pijne. Mizaldus

Voor de Sciatica.

Neemt de Schorssen van den witten Popelier-boom, ziedet die met Water, doet’er Suycker by, drinckt daer van. Van gelijcken doen oock de Bremtkappers, by forme van Salade gegeten. Mizaldus.

Voor de pijne van alle Lidtmaten.

Neemt eenen goeden deel Vorschen, ziedet die te samen in Olie, tot datse van de beenders vallen, ende bestrijckt hier mede de pijnighe Litmaten, want sy stilt alle pijne der Zenuwen, ende alle Zenuachtige partijen. Mizaldus.

Voor de Artijcque aller Leden.

Met den dranck Guaiacum zijnder veele diversche gecureert die men incurabel geacht heeft: Ende insonderheydt als men de Lidtmaten met een versterckende ende verwarmende Salve ondertusschen strijckt.

[p. 35]

Om te beletten. dat de Handen ofte de Voeten van de Vorst niet en worden beschadigt.

So neemt Vossen-smout, ende bestrijckt hier mede de Handen en Voeten, so en sullen sy van de Vorst niet beschadigt worden. Mizaldus.