Beschryvinge ende lof der stad Haerlem in Holland

[fol. G4r]

Ordre.
Beleyd, ende Inhoud van het geheele Werk.

I. VOOR-aen is een korte Inleydinge tot de gansche handelinge.

II. Word gesproken vande Stichtinge der Stad Haerlem, alwaer twederleij gevoelen voor-gesteld word: het eene van Lem, daer van ons Mark-veld, het Sand genoemd, gehandeld word: het andere van het geslacht van Haerlem, waer by de lijste van die stamme ingevoerd word, so veel als men heeft konnen bekomen. By welke gelegenheyd ook gesproken word van 't Slot van Haerlem, by Heems-kerk van-ouds ook gesticht, ende vande verwoestinge van het selve, ende wat sich daer heeft toegedragen: mitsgaders van andere sloten, ende kasteelen, die wel eer in ons gewest van Haerlem in grooten getale hebben gelegen, van wegen den sonderlingen lust van onse land-streke: te meer also de eerste Graven van Holland Haerlem tot hunne woon-plaetze ende Hof sich hadden uytverkoren: waer-over ook gewag gemaekt word van de Grafelijke Huysen, Vogel-sang, Aelberts-berg, ende Bredenroede. Met-enen word hier Bakenes in Haerlem, ende het geslacht van den naem, verhaeld, waer van ook enige namen opgeteld worden diemen noch heeft konnen vinden. Ook word de oorsprong van dien naem opgesocht, ende ter deser oorsake van Kinheym, ende Kermerland gesproken, waer van Haerlem de Hoofd-stad is. Eyndelijk word de stamme van Aszendelf aengeroerd, om datze aen't huys van Haerlem is gehylijkt, ende daerom naer de wijse ende gewoonte der Edelen dat wapen ook voerd.

III. Word gehandeld van de eerste beginzelen, ende gronden der Stad Haerlem, ende waer die gelegen sijn: mitsgaders ook van haere uytsettingen: alwaer so wat ondersoek gedaen word, of Bakenes oud Haerlem sij, ofte niet: waer-over ook van Kijk-Bakenes word gesproken. Ook word ter eren verhaeld dat Koning Willem alhier geboren is, die Haerlem met veele ende heerlijke privilegien heeft begift. Met-enen word gehandeld van haere veelvuldige vervvoestingen door brand, ende oorlogen, ende haeren tegenvvoordigen vvelstand, voorspoed, ende heerlijkheyd.

IV. Word de gelegenheyd van Haerlem binnen haere mueren beschreven, ende aldaer gesproken van de straten, markt-velden, ende burgers-huysen. Daer na van de gemeyne Stads-gebouwen, als insonderheyd van de Groote Kerke, ende Toren, ende wat daer meer toe behoord. Item van het Stad-huys: alwaer bewesen word, dat het selve het oude Prinzen-hof van Holland is, ende de woonplaetze der eerste Graven. Dan van't oude Raed-huys, vleesch-hal,

[fol. G4v]

visch-markt, waeg, poorten, kerken, torens, kloosters, prinzen-hof, klock-huys, ende klocken. Voords van het Sparen, ende Sparendam, ende wat daer aenkleefd: alwaer ook het Haerlemsch geslacht van den Spaerne word vermeld: mitsgaders de doortocht der schepen: ende onse vrijdom van loszen, ende laden, in Holland, Seland, ende West-Vriesland: item van alle tollen te water, ende te land. Ten laetsten van onse andere graften, oude Beek, ende soete wateren.

V. Word de seer vermakelijke gelegenheyd van de land-streke der Stad Haerlem levendig, ende overvloedig vertoond: ende aldaer gesproken van het Meyr, het Y, de See, van Sandvoort, ende de vischerije: van de duynen, ende konijnen, van de jagt, ende hartjes-dag, vogelen-vangst, ende swanen-drift, ende diergelijke. Vanden Witten-blink. Vande bleyken, landerijen, ackers, ende weyden: waer by ook de Deensche oszen-stal gedacht word, op onse Stads wal dit jaer 1627. opgericht. Ook worden de tuynen, ende hoven, ende de Stads cingelen verhaeld. Dan worden de Haerlemsche wandelingen buyten alle onse poorten enige mijlen in het rond in onse lieve land-streke, ende al dat alder vermakelijkst gewest met dorpen, gehuchten, heren-huysen, ende hof-steden wijdlustig beschreven. Eyndelijk word voornamelijk gesproken van den Hout, ende de Baen.

VI. Word vermeld, hoe alhier wel-eer eene Hooge-Schole werde voorgenomen van wegen het onuytsprekelijk vermaek van onse Stad, sijnde daer toe de alder-bequaemste ende gelegenste plaetze die men kan wenschen: uyt welker oorsake van onse Geleerden word gesproken, ende wat daer aen hangt. Van de Librije, Anatomie, Garen-markt, etc. ende Blesers Graf-schrift, in het Pand.

VII. Word de oude vromicheyd der Haerlemmers door veele dappere daeden beschreven, ende bewesen, ende wat daer toe noch meer diend.

VIII. Word gehandeld van den aerd, kloekheyd, ende geestigheyd, handelinge, ende handteringe onser burgeren, ende de neringen onser Stad: alwaer gesproken word vande VVeverije, ende de Haerlemsche waren, ende wat daer meer oploopt: vande Brouwerijen, de hoofd-neringe onser Stad: van de schrijf ende reken-konste onser vermaerde scholen: vande Musijke, ofte sang-konste, ende wat daer by komt: vande schilders, plaet-snijders, glase-schrijvers, ende diergelijke konstenaers, die hier overvloeijen: van de edele konste der Boek-druckerije, alhier eerst gevonden. Eyndelijk word daer ook een Se-monster gedacht.

IX. Word ter eren gesproken vande hoogheyd, waerdigheyd, ende plaetze der Stad Haerlem ten Hove, in den Raed van de Hoog. Mog. Heren Staten van Holland, ende VVest-vriesland: mitsgaders van de Regeringe ende Regeerders onser Stede, met de Officieren buyten stad in onsen land-begrijpe: beneffens de Regenten der onder-gevoegde ampten, de subalterne officien genoemd.

X. Word gedacht, dat onse Stad in den jare 1564. tot eene Roomsche Bischoppelijke Stoel is verheven, wanneer de nieuwe Pauselijke Bischoppen tot onderdruckinge van de goddelijke waerheyd der Evangelische Lere in de Neder landen sijn verkoren, ende in-gevoerd: by welke gelegenheyd dan van de waere Christelijke Gereformeerde Religie word gesproken, de alder-voornaemste ere, ende krone, heyl, ende segen van onse lieve ende waerde Stad.

XI. Eyndelijk word het geheele werk kortelijk besloten.