|
| |
| |
| |
Kapittel XV.
Of, en hoe ver dronkenschap andere handelingen, acten, en verbintenissen, uiterste willen, huwelyks contracten, het kennen of ontkennen van handschrift, scheldwoorden, eeden, enz. kragteloos maakt.
[Uiterste willen in dronkenschap gemaakt, naar regten kragteloos. Onbekwaamheid door dronkenschap, tot het maaken van een uiterste wil, hoe en door wien te bewyzen. Huwelyks contracten, en voorwaarden, in dronkenschap aangegaan, kragteloos. Het kennen of ontkennen van zyn handschrift, in dronkenschap geschied, kragteloos. Of iemand, een ander in dronkenschap gescholden hebbende, van de Palinodia bevryd is. Of een groote dronken-
| |
| |
schap iemand van de straf van Godslasteringe bevryd, en andere misdaaden. Of iemand, in groote dronkenschap een eed gedaan hebbende van een geoorloofde zaak, denzelven verpligt zy te houden? Van den eed van Herodes, aan de dogter van Herodias. Hoe die trap van dronkenschap, waar door iemand in't algemeen onbekwaan gehouden word, om zig te verbinden, te bewyzen zy.]
[I. Om dat die geenen, die door dronkenschap onbekwaam zyn, om hun verstand en rede te gebruiken, niet zeer ongelyk zyn aan dullen, en uitzinnigen; daarom worden dezelve, naar de beschreve regten, en onze praktyk, gedurende die dronkenschap, ook onbekwaam gehouden, om by Testament van hunne goederen beschikking te doen; en dus die uiterste wil, in zulke omstandigheden | |
| |
gemaakt, al waar dezelve met de dood bevestigd, kragteloos.
II. Om van deze onbekwaamheid, door dronkenschap verwekt, ten opzigte van uiterste willen, te konnen oordeelen, moet ingezien worden de tyd van het verlyden van de uiterste wille zelve.
III. En het bewys van deze onbekwaamheid door dronkenschap, of ook dolligheid, uitzinnigheid, enz. moet voortgebragt worden door den genen, die de kragteloosheid van zulken Testament wil beweeren.
Voornaamelyk, zoo de wil van den Testateur niets ongerymd, of niets vervreemd van de rede behelst; en de Notaris, en getuigen verklaaren, dat hun gebleeken is, dat de Testateur, ten tyde van het verlyden van zyne uiterste wil, volkomen by zyn verstand, en bekwaam is geweest, om over zyne goederen Testamentairlyk te disponeren.
IV. En zal dan een voor- en om-zigtig regter uit de omstandigheden, en bewyzen, door die geene, die daar in belang | |
| |
ben, bygebragt, oordeelen, of de Testateur ten tyde van het maaken van zyn Testament door dronkenschap onbekwaam zy geweest, of niet. Zie de Holl. Consult. 2. D. cons. 47. VI. D. cons. 44. en 72. Voet ad P. 28. 1. 35.
V. Zoo word ook, om gelyke reden, kragteloos naar regten gehouden het kennen, of ontkennen van zyn handschrift, als het geschied is in dronkenschap. Rebuff. ad Const. reg. pag. m. 69.
VI. Gelyk nu een eed word kragteloos gehouden, om 't gebrek van behoorelyke toestemming; zoo beweeren in't byzonder Regtsgeleerden, dat een Huwelykscontract, in dronkenschap aangegaan, van geener waarde zy. Vide Mozzium de contractib. cap. de matrimonio § 6. p. 917. & qui ibi landantur D. D.
VII. Om de zelve reden, te weten, dat kinderen, en dronkaarts, in zeker opzigt met uitzinnigen gelyk gesteld worden; en daar en boven als absentes, afwezende, worden gehouden; als die, hoewel tegenwoordig met het lighaam, als afwezend | |
| |
zyn met hun verstand, gelyk uitzinnigen: Nam & dicitur absens, qui corpore praesens, tamen animo & intellectu abest, qualis est furiosus, & qualibet mente alienatus. l. 2. § furiosus D. de procur. Alb. in l. 5. Praesens. P. de procur. Vide & Cod. Fabrian. l. 4. t. I. defin. 7. daarom hebben sommige Regtsgeleerden beweerd, dat iemand, in dronkenschap iet verhandeld, of zig verbonden hebbende, in zyn geheel moest gesteld worden. Vide Oddum de restitut. in integr. p. I. qu. 5. n. 4.
Maar gelyk die herstelling gemeenelyk by ons geschied door Relief;
En Relief onnoodig is, daar de handeling ipso jure kragteloos is, als in verbintenis van minderjarigen;
Zoo schynt by ons dit middel daar toe niet volstrekt noodig.
VIII. Vorder valt de vraag; of iemand, in dronkenschap een ander scheldende, en verongelykende, van de Palinodia, of recantatie, of herroeping van zyn zeggen, met betuiginge van leedwezen, om de dronkenschap bevryd zy?
Sommigen willen, dat zoo een twee- | |
| |
derlei straf verdiend, om de dronkenschap zelf, en de misdaad, die hy daar in begaat. Aristot. 3. Ethic. 5. A Tiraquell. de poen. temper. caus. 6. n. 9. Gail. lib. 2, obs. 110. n. 26.
Anderen dat een al te groote dronkenschap iemand buiten dolus houd; zonder welke dolus, en animus injuriandi, of list, en opzet van verongelyken, geen ongelyk geschied. Als met verscheide Regtsgeleerden, en een gewysde, word getoond by Carpzovius. Crimin. part. II. q. 96. n. 21, 22.
IX. Waarom men wil, dat zoodanige groote dronkenschap ook iemand in Godslastering, gelyk in andere misdaaden, van de ordinare straf zou bevryden. Carpz. d. tr. p. 1. q. 45. n. 57, 58. & p. 111. q. 146. en dien in een zagter, ten minste in een geldboete verwisselen. n. 59. &c. omdat, hoewel zoo een dronkaart mogt bevryd zyn van dolus, hy niet vry is van schuld, te weeten, van zig zoo verre te veragteloozen. Carpz. p. 111. q. 146. n. 39.
| |
| |
X. Als ook in doodslag ibid. Dog hier tegen stryd het Plakaat van Keizer Karel V. van 't jaar 1531. Matth. Wesemb. in pararad. L. Com. de sicar. n. 24. Judoc. Damhoud. in prax. crim. c. 84. Gudelin. de jur. noviss. l. 5. c. 17. n. 5. als hier breeder vertoond is. Kap. IX.
XI. Eindelyk valt de bedenking, of iemand, in dronkenschap een eed gedaan hebbende van een geoorloofde zaak, verpligt zy den zelven te houden?
We zeggen van een geoorloofde zaak. Want een eed is kragteloos om ons te verbinden tot kwaad, en 't geen door natuurelyke, Goddelyke, en menschelyke wetten is verboden. Nam juramentum non debet esse vinculum iniquitatis: Geen eed moet den verbintenis strekken tot onregt. Grot. de J. B. ac P. II. 13. 6. Zoes. ad P. XII. 2. 65. Zie de gevoelens der oude Kerkeleeraaren, verzaameld door Gratianus caus. XXII. quaest. 4. Pufend. le droit de la Nat. & Barbeyr. IV. II. IX.
't Is klaar, dat in aanmerking komen moet de bekwaamheid van die zweerd; of | |
| |
hy zyn rede magtig, meerderjaarig, buiten vreeze geweest zy, enz. Zoez. ad P. 12. 2. 4. Phil. Bugnyon des Loix abrogees l. I. 119. p. 129. Voet ad P. 12. 2. 5. Bockelm. ad P. 12. 2. n. 12. En dat dienvolgens die geene, die zweerd, een voornemen moet hebben, om te zweeren.
2. Dat hy moet in staat zyn, om te weeten wat hy zweerd, en om toe te stemmen in dat gene, waar toe hy zig (onder het aanroepen van God als getuigen, en wreeker der meineedigheid) komt te verbinden. Covaruv. de pactis. p. 3. § 4. n. 2. &c. Voet ad P. XII. 2. 5. de jur. militar. c. I. n. 27. Zoes ad P. XII. 2. 73.
En dat bygevolg de eed van iemand, die door den dronk zoo bevangen is, dat hy, nugteren zynde, niet weet, dat, nog wat hy heeft gezwooren, kragteloos is. Aristot. 3. Ethicor. 2. Setfer de juram I. c. 6, Struv. Syntagm. jur. civ. p. II. exerc. XVII. t. 2. th. 16.
Want de eed van zoodanig een door den dronk bevangen mensch schynt van geen meer kragt ter verbintenisse dan die van | |
| |
eenen dollen. Want de een schynt zyn zinnen niet meer magtig, dan de andere, om te verstaan, wat hy doe. Quomodo enim consentit qui nec sentire potest? l. si tibi 8. § unius. D. de opt. seg. Daar en boven is het klaar, dat een eed altoos moet verzeld zyn van drie medgezellen, oordeel, regtvaardigheid, en waarheid. Nu wat oordeel kan'er by een mensch zyn, die dus dronken, of dul is? En dat op dezen grond gevonnisd is, by den Raad van Savoye, getuigd Faber, Cod. Fabr. l. 4. t. I. definit 7
XII. Waar uit sommige Regtsgeleerden beweeren, dat Herodes niet verpligt was zynen eed te houden aan Herodias, Matth. XIV: 7.
| 1. | Niet alleen om dat zy iet eischte, dat ongeoorloft was te leveren, het hoofd van een onschuldigen. Volgens § XI. bl. 310. |
| 2. | En dus ook iet waar toe hy in zyn eed niet toegestemd had. |
| 3. | Maar ook, om dat hy dien eed in dronkenschap zou gedaan hebben, volgens Sichard in God. l. V. t. IV. n. 8. |
| |
| |
Dog gelyk Herodes dus in dronkenschap dezen eed zoude gedaan hebben; zo heeft hy, hoorende den onverwagten eisch, wel droefheid, en dus eenig besef van zyne vermetelheid en onbedagtzaamheid gehad; maar des niet tegenstaande het bezworene toegestemd, en het zelve terstond doen uitvoeren. vers 9, 10, 11. Vide Lucam Brugensem, Maldonatum, H. Grotium, & Hammond. in h. l.
XIII. Op wat voor een wyze nu deze voors. trap van dronkenschap, en onbekwaamheit, waar door men zyn verstand nog zin, nog wil, nog toestemming magtig is, door getuigen, en anders word beweezen, leerd Carpzovius, in zyn Practica rer. crimin. p. 111. q. 146. n. 61. &c. definit. on. forens. en Mascardus de probat. die ook vertoond de moejelykheid van dit soort van bewyzen.
|
|
Auteursrechtvrij