Gedichten uit de verschillende tijdperken der Noord- en Zuid-Nederlandsche literatuur. Deel 2. 1ste en aanvang der 2de helft van de XVIIe eeuw
(1852)–J.A. Alberdingk Thijm–
Auteursrechtvrij
[pagina 225]
| |
De onthoofding.[Uit Vondels bl. 220 genoemd treurspel.] Verhael dees nederlaegh. Vertel, van stuck tot stuck,
Mijn broeders wtgang, en beklaeghlijck ongeluck.
Bod.
So flucx de rechters, na veel overlegs, ten lesten
Hem gaven 's krijgsvolcx haet en hevigheyd ten besten,
Teegh al de Pelopeesche en Ithakoische schaer
Na 's opperhoofdmans tent, en legerplaetse, daer
Men Palamedes hiel versekert, en gevangen,
En paep Eurypilus hem sterckte, om sijne gangen
Te strecken na de dood getroost, en wel gemoed.
En Calches spreeckt hem aen: ghy die ons aller bloed
En leven op een' prijs geset hebt, en u mercklijk
Besondight, en misgaen aan 't weereldlijck, en 't kercklijk:
De goedige gemeente die vordert u tot straf:
Uw jongste tijd is hier, dies breeckt dit marren af.
D'Euboeër Vorst rees op, van daer hy was geseten,
En sprack: o mannen, die verhit sijt en gebeten
Op mijne onnooselheyd, wat is dit voor een' wijs,
DatGa naar voetnoota veertighjaerge dienst, en soo veel slavernijs,
Met stortinge van bloed vergolden word in 't ende?
Sy kreten: landverraer, Jupijn uw' meyneed schende:
Ghy hebt uw vonnis wech. Hy sweegh, en trad voor heen.
Sijn' rechte sijde quam d'Aertswichelaer bekleên,
Eurypilus de slincke, en schenen sich t'erbarmen.
Een Cephaleensch soldaet droegh voor hem op sijne armen
Het Troische goud, soo 't hiet, in eenen beuckelaer.
Soo ging hy moedigh, en met voegelijck gebaer:
Bedrommelt en bestuwt van krijgslien, en van trossen,
| |
[pagina 226]
| |
En vorderde sijn' tred na IdaesGa naar voetnoot2 hooge bossen.
Een heuvel rijst'er, aen den voet des berghs, die schuyn
Sich als een schouburgh kromt, van wiens verheve kruyn
En toppunt, als de vloot eerst anckerde in dees haven,
Een' kerck, de Son gewijt, geciert met rijcke gaven,
Verstreckte een baeck in zee, door 't beeld des Gods, die korts
Voor d'ooster gevel braef te prijck stont met een' torts:
Wiens goude flonckervlam natuurlijck scheen te lichten,
En dagh te senden op der menschen aengesichten.
Nu leyd dat schoon gebou geschonden, en ontsloopt.
De haylge steenen hier en ginder opgehoopt,
D'aloude heerlijckheyd besteenen, en beschreyen.
In dees gewijde kerck gingh 's krijghsvolcks moedwil weyen,
En brande, en blaeckt' et al. D'aertswichelaer stond stom,
En loegh om 't plonderen van Phebus heyligdom,
En grenickte, als hy sagh, hoe 't schuym der menschen vayligh
Een schouspel maeckte van den Phrygiaenschen Hayligh.
Dese eertijds een gewyde en afgekeurdeGa naar voetnoot3 plaets,
Nu een verspogen vloeck, na 'et woeden des soldaets,
Ten vadermoord gedoemt, met grouwelijcke woorden,
Vast grimmelt van het volck, dat swart van allen oorden
Hier dringt en t'saemenschoolt, en Idaes steylheyd leeft
Van menschen, daer de berg een open wtsicht heeft.
Op desen heuveltop. Men siet ontelbre sielen
In sijn' cypressen, en geboge tacken krielen,
En beven in de blaên. wat isser een gewoel!
Een yder heeft sijn wit: dees draeght sich stil en koel
In 't weereldlijck beloop, noch, weet wat hy sal wenschen
En om te kijcken volght slechts 't spoor van andre menschen.
Die braeckt sijn' gal, en scharpt sijn' tong, gelijck een pijl,
En pootst in 't spreecken na den priesterlijcken stijl,
En scheld, en is vol viers, en groeyt in 's naesten schennis,
En word al heel bereen van yver, sonder kennis,
En dorst na 'et edel bloed: een ander, ruym so flaeu
In tegenyveren, wt vreese van het graeu,
Sich intoomt, en met rou het treurspel komt bekijcken,
| |
[pagina 227]
| |
En 't voorspel van 't bederf der Europeesche rijcken:
Een eenigh swyger weeght de wereld in een' schael,
's Volcx sotterny belacht, en treurt om 's lyders quael.
De domme menighten haer handen t'saemenklappen,
Met dat hy, als een leeu, grootmoedigh aen komt stappen,
En klimt den heuvel op, eer dat hem yemand verght:
En staende op 't opperste nae 't ryzende geberght
Dat staetigh aensicht wend, waermeê hy onbesweecken
Plagh in Mycenens sael voor 't hayligh recht te spreecken,
En voor den Griecxschen staet te dingen met sijn' tong.
Het nieusgier volck, door 's mans vrypostigh wesen, hong
In twijffel, of hy met den hals sijn schuld sou boeten,
Ga naar voetnootb Dan ofmen door genade 'et vonnis sou versoeten.
Oat.
Hoe klopt mijn borst! de schrick myne aendacht breeckt en stoort:
Doch vaer ghy niet te min met uw' vertelling voort.
Bo.
So staende in 't openbaer met opgerechten hoofde,
Ga naar voetnootc O mannen, seyd hy, of uw heusheyd noyt geloofde
Al 't geen de valscheyd heeft van landverraed erdicht!
Dat was mijns harten wensch. 'k heb volgens mynen plicht
Gants vroom, en ongeveynst, en opentlijck gehandelt,
En sterf een oprecht Grieck, gelijck ik heb gewandelt.
Wt had hy, als daer op van wedersyden hem
De Priesters by de Goon verbaden met hunn' stem,
En steenden overluyd. na 'et sluyten der gebeden
So weeckense af verbaest, en gaven sich beneden.
Hy met. sijn dienaers hulp, getroost, en wel te moe,
Bereyde sich ter doot, en tot de middel toe,
Ten halven lyve naeckt, in 't wterst van sijn lyden,
Sijn' lijfknecht oorlof gaf, die treurigh trad ter syden,
Na d'alderjongsten dienst. daer stond de Deughd geciert
Met waere onnooselheyd, van 't leelijck ongediert
Begrenen en begrimt. de beestelijcke krygers
Van menschen nu veraerd in luyperden, en tygers,
Van reedlijckheyd ontkleed, beseten van de wraeck,
| |
[pagina 228]
| |
En felste Rasery, beving een graeger smaeck
Na 't goddelijcke bloed. sy knarsten op de tanden.
Men sagh de gramschap wt hunn' dreygende oogen branden:
Die gloeyden vreesselijck; als gloênde koolen viers:
En nu verkropt van toorne, ontsint en vol getiers
En vloeckens, als den haet hunn' kraghten had geslepen,
De grouwelijcke beuls en duyvels steenen grepen,
En blixemden met maght op desen vroomen Vorst.
Ick sagh den eersten steen afstuyten van sijn' borst:
Den tweeden van den slaep sijns hoofds, en hoorde klincken
Den slagh van 't beckeneel. terstond verging hem 't blincken
Van 't eerlijck silverhayr. dat achtbaere gelaet
Werd jammerlijck van bloed besprenckert en begaetGa naar voetnoot4.
Met seegh hy swijmend' neêr: de Godvergete boeven
Vast hagelen, soo lang tot datse 'em gants begroeven,
En smoorden, door 't gewight van steenen meer en meer:
Gelijck de Bacchus rey ging raesende te keer
Den soeten harpenaer (die vogels aen kon lokken,
En dieren, en 't geboomt) met tortsen, steenen, stocken,
En morselden sijn vleesch met allerley geweer:
Soodanigh was het end van desen wijsen heer,
Als 't reuckeloose volck toevliegende, op ging krabblen
Het bloedigh puyn, en om de wreede steenen grabblen;
Dees wt nieusgierigheyd, en die wt encklen haet,
Op dat sijn' dolligheyd en moordlust werd versaed.
Ga naar voetnootd Veel doopten 'er in 't bloet de vochtbesweete doecken,
En wrongen 't wt in wijn en soopen 't op met vloecken,
En nooden juychend tot d'onmenschelijcke feest
Hunn' spitsbroêrs, van dien God, en selven tuymelgeest
Gedreven en geraeckt. den Hemel stroock uw' sinnen
Met troost, om door geduld dat onheyl t'overwinnen!
|
|