Roman van Heinric en Margriete van Limborch

Boek X.

Die tiit die liidt ende oververt
Ende oec alle dinc vertert
Ende verliest hoedanicht si,
Hi heeft soe versleten mi,
Dat met mi naect der vesper tiit.
Al mine joye ende miin deliit
Leit in de scotele ende in den nap,
Van minnen en hebbic maer den clap,
Anders en dogicker niet toe;
Nochtan ben ic blide ende vroe
Als icker iet af spreken hoere,
Dat gheet mi soe wel in doere
Dat ic vervrouwe altemale;
Maer nemmeer dan die tale
En hebbics van dat men doet;
Nochtan hebbic den wille goet,
Haddic de macht geliic den wille,
Ic wanic selden lage stille.
Ende dore den dienst dien ic draghe
Noch ter minnen alle daghe,
Soe willic dit gedicht volmaken.
Want ic duchte, lietic die saken,
Datse niemen vort mochte bescr[iven]
Ende si soude achterbliven;
Hierbi hebbict vort begonnen.
God onse here moet mi onnen
Dat ict soe gheraken moete
Dat u dunct te horne soete.
Her Jonas, die ridder wert,
Die blideliic henen vert
Den enen dach vore den andren n[aer],
Reet menegen berch hoge ende sw[aer]
Ende meneghe valeye diep
Daer meneghe fonteyne liep,
Meneghe heyde ende menich wout;
Mettien quam die ridder stout
In een groet foreest gereden
Ende woeste van allen weghen,
Enen wech vant hi dien hi reet,
Nochtan dat hi niene weet
Wanen hi comt of waer hi inde,
Nochtan reet hi met gheninde
Emmer vorwert int doncker wout,
Doch soe peinsdi menichfout
Waerwert dat hine leiden soude;
Doch quam hi wten woude
Jeghen vespertiit ghevaren,
Maer anders soe quam hi twaren
Op ene grote woeste heyde,
Daer brem ende geniver beide
Stont ghewassen mans lingde lanc,
Die wandelinghe sceen daer cranc,
Want een savel, wet dat wale,
Hadde die heyde altemale
Overvlogen .IIII. voete dicke;
Sekerlec soe wanicke
Dat daer no gras no cruut
Noit en wies ter erden wt
Dan brem, geniver ende heyde.
Miin her Jonas te hem selven seide:
‘Wanen comt dusdanich lant?
Miin ors gheet hier in dit sant
Telken voetstape toten knien;
God here! wat sal miins ghescien?
Het wert nu al doncker nacht
Ende inne hebbe niet de macht
Dat ic tammeer herberghe verreike,
Ende hier en es boeke no eyke
Daer ic mach onder logieren;
Miin ors en mach in ghere manieren
Verreiken dat moghe verteren,
Dat mi boven al sal deren,
Want dits die magerste aert
Die nie, wanic, ghemaect waert,
Ic moet riden, in weets wat doen.’
Mettien versach die baroen
Van verren een scone vier;
Darwert reet die ridder fier
Bi der claerheit van den viere,
Want anders was hem claerheit diere;
En alse hi bi den viere quam,
Soe sach hi vore hem ende vernam
Dat ene hoghe montaenge was,
Daer boven ene borch, als ict las,
Die hoghe sceen van daer beneden.
Die riddre ware gherne opghereden
Haddi den wech vinden moghen,
Want dat sant hadt soe bevloghen
Ende ghedreven of het waren
Grote zeebaren.
Doe noopti dors metten sporen;
Doe dochte den ridder wtvercoren,
Datten tfier leide in warre dinc
Emmer dors daert henen ghinc,
Want dors ghinc al in een,
Alse die gheet op enen steen.
Dus ginc dors tote boven;
Ene porte die men mochte loven
Sach hi daer boven staen,
Die jeghen hem was ondaen;
Ene jonfrouwe stont daer vore
Die scone was ter core.
Alse die ridder heeft versien,
Beeti van den orsse mettien,
Ende boet hare goeden avont saen,
Entie jonfrouwe welghedaen
Hieten willecome wesen,
Ende vragedem mettesen
Wanen hi quame ghereden,
Ende hoe hi die heyde ware leden
Ende dat onghiere lant,
Daer men noit in en vant
Dat menschen mochte staen in staden.
Die riddre was wel beraden,
Ende berechte die jonfrouwe wale,
Ende seide: ‘scone smale,
Op u ghenade comic hier,
Van ghere heyden sagic vier,
Ende peinsde dat ic harwert woude,
Op aventure opdat men mi soude
Hier herberghen desen nacht’
Die jonfrouwe was wel bedacht,
Ende seide jaes, ende leiden na;
Een cnape, als ic mi versta,
Leide siin ors ten stalle wert,
Daert wel was gheachterwert;
Een ander cnape quam mede
Die hem sine wapene afdede,
Die derde cnape quam vort geganghen
Ende heeft hem enen mantel omme gehangen,
Dat hi na die hitte en soude
Weder ontfaen ghene coude.
Die tafelen waren oec doen maken
Daer genouch was van allen zaken,
Daer siin beide toe gheseten;
Ende tierst dat daer was gheten
Dede men die tafelen van hem;
Die ridder seide: ‘jonfrouwe ic ben
Een deel moede, waert u bequame,
Ic ben die gherne raste name.’
Si seide: ‘sint u vaect,
U bedde es al ghemaect.’
Twee cnapen quamen ter vaert
Ende leiden ten bedde waert,
Daer ghinc hi op ligghen neder
Entie cnapen keerden weder.
Nu hort ghi heren, dat u god lone;
Die ridder wert gebedt scone
In ene al te scone zale,
Si dochtem wesen altemale
Van dieren stenen ghemingt int gout,
Dit wonderde sere den ridder stout,
Want hi nachts daer in gesach
Gheliic het ware claer dach.
Die zale was lanc ende wiit;
Sere wonderdem tier tiit
Wanen hem selke sierheit quam;
Mettien sach hi ende vernam
Ene segie van elpsbene,
Die met menegen dieren stene
Was beset ende wel ghemaect,
Niet en wasser ane mesraect,
Want het was soe diere .I. werc;
Vort soe leidi sinen merc
Om te besiene die scone zale
Die hem behagede al te wale;
Doe versach hi al te hant
Die scoenste vrouwe die men vant,
Sitten op enen setel daer,
Het sceen wel an haer gebaer
Dat si was edel ende rike,
Maer si hilt hare simpelike,
Dat hare stoet wale ghenouch;
Entie cleder die si drouch
Waren greyn dinne wit,
Entie setel daer si op sit
Was hulten met corden getogen.
Inne soudu niet geseggen mogen
Hoe wel dat den ridder bequam
Al dat hi ane die vrouwe vernam;
Oec saten vore die voete der vrouwen
Een jonchere ende .II. jonfrouwen;
Die jonchere was gecleet wale
Met dobbeletten van sindale,
Ghevoedert met bonten al,
Want siin goet was niet smal;
Dene jonfrouwe si hadde ane
Bruun burnet na minen wane
Ghevoedert met vellen van coninen;
An hare dochtem wale scinen
Dat si dicke peinsde vele
Ende luttel acht op idele spele;
Die ander jonfrouwe, die welghedane
Hadde ene linine jupe ane
Ende enen witten roc onder;
Dit dochte al den ridder wonder,
Ende sach over an dander side;
Doe sach hi ene vrouwe blide
Sitten op een sitten hoghe;
Ic wanict niet geseggen moghe
Hoe wel dat sitten was gesneden,
Oec waest van boven tot beneden
Met samite wel behangen;
Die vrouwe hadde om haer gehangen
Enen mantel sabuliin,
Met ere vedren ermeriin,
Die hinc hare an die scoudren tale;
Haren roc was van purperen sindale
Tote bi den borsten gesneden wt,
Omdat men hare witte huut
Soude te bat mogen scouwen;
Oec stont op thoet der vrouwen
Ene crone van finen goude;
Diese te rechte prisen soude,
Hi hadde te doene al te vele.
Men sach haren hals ende hare kele
Dore den douc, gheloeft mi das,
Daer si met bewonden was,
Alsoe claer oppenbare
Alse oft si ontwonden ware.
Vore hare saten jonfrouwen .III.,
Bat ghevoerde en sagic nie;
Die ene hadde, des geloeft,
Ene sidene huve op thoeft,
Ende enen roc scaerlaken roet,
Ende ghegort daer op al bloet;
Twee witte hantscoen had si ane;
Wat helpt dat ict al vermane?
Ic hebbe nu te doene wel.
Die andre waren alle wel
Ghepallert te prisen sere,
Dit wonderde al den here;
Mettien hi noch beneden sach
Dinc die hem meer wondren mach:
Want die sale was soe rene,
Beide van houte ende van stene,
Vast ende starc na hare maniere,
Maer nieweren na soe diere;
Oec soe sach hi sitten daer
Ane enen steinen pilaer
Ene jonfrouwe scone ende rene,
Met .II. jonfrouken clene,
Wel ghepalleert van prise
Na goeder liede wise;
Vort sach hi ten ende in de zale
Was te broken al te male
Inghevallen ende oec diep;
Die riddre, die luttel sliep,
Dochte dit groet wonder wesen;
Hi sach vort, ende hevet mettesen
Een wiif sittende versien,
Dore hare cleder hinghen hare de knien,
Hare roc was ghebuet mede
Ende ghenayt te menegher stede,
Omme hare hoet hadsi een cleet gewonden,
Ende achter te gader ghebonden
Gheliic het ene verwoede ware;
Vele kinder saten om hare,
Selc wel gecleedt ende selc qualike,
Nochtan sceen dat wiif rike;
Vort sach die ridder onder een dac
Sitten dat altemale dorelac,
Een wiif magher ende cranc,
Sere dunne ende lanc,
Den buuc inholich, hoge die borst,
Si sceen verborren, dat dede de vorst;
Dat haer gewoest, de oegen diep,
Daer altoes pip wt liep,
Nochtan wonderde den ridder dat;
Doe sach die ridder vorwert bat,
Ende sach op dende achterwert
Een rat, ene galghe ende .I. swert,
Ende menich ander torment mede,
Daer men liede met verdede;
Doe wonderde den ridder boven al
Wat dat dit bedieden sal,
Ende watter leit an,
Mettien hi te slapen began.
Nu slaept die ridder met gemake
Die ghesien heeft dese zake,
Maer die slaep was niet lanc,
Want hi saen weder ontspranc,
Ende sach in die zale comen gereden
Enen jonchere met behagelheden,
Die beete, doe hiere binnen quam.
Doe sach hi vort ende vernam,
Dat die jonfrouwe van der sale
Met hem quam ten suden inde wale,
Vort leiden in die sale al dore;
Mettien quam hi gaende daer vore
Daer die jonfrouwe sat allene
Metten jonfroukinen clene,
Diene saen te hare riep;
Maer wet wel dat hem ontliep
Van der borch die jonfrouwe,
Maer die welghedane vrouwe
Si riepen dat hi te hare quame,
Ende ene hare dochtre name.
Doe seide die jonghe man:
‘Lieve vrouwe, wie sidi dan?’
‘Bi gode, jonchere, dat seggic di,
Gherechticheit soe heet men mi,
Mine dochtre siin beide clene,
Trouwe es gheheten dene
Ende Hope es der andre name;
Waren wi cnape u bequame,
Ghi sout met ons allen hoven
Comen in eren ende in loven.’
Doe seide die cnape: ‘bi gode, vrouwe,
Hope es goet, soe es oec Trouwe,
Maer ghi wet wel dat ic doch
Te jonc ben te huwen noch,
Ic wille mi noch bat besien
Eer ic mi te huwen wille tien.’
Mettien worde keerdi van hare
Ende ghinc spelen hare entare,
Dat hi in die scone zale quam
Daer hi sittende vernam
Die simpele vrouwe met haren kinden,
Die gherne goede liede minden;
Die vrouwe riep den cnape naer,
Ende vragedem of hi daer
Nemen woude hare dochtre ene,
Si wouden hem dienen alle gemene.
Die cnape vragede: ‘wie sidi dan?’
‘Ic segt u , seitsi, of ic can;
Oetmoet soe es miin name,
Dat goeden lieden wel bequame;
Die sone die hier vore mi steit,
Es geheten Vorsienicheit;
Mine eene dochter heet Mate,
Dandre Vreese, in dien gelate
Altoes onsen here ontsiet,
Comdi an ons, u en mach niet
Ghebreken, ghine comt te groten lone,
Op erterike ende in den trone.’
Die cnape seide: ‘bi gode, vrouwe,
Mi was gheboden Hope ende Trouwe,
Die ic liet alle beide,
Want ic en hebbe ghene haesticheide
Van huwelike, ende daerbi
Moetiis oec verlaten mi,
Ic ben jonc, ic wille noch wandelen
Ende mine stucken anders handelen.’
Dus es hi gekeert van hen,
Ende peinsde in sinen sen
Dat dit ware ene cleine dinc;
Wandelen hi doe henen ghinc
Banderside in de sale;
Entie jonfrouwe, wet wale,
Van der borch quam an hem weder;
Diene leide op ende neder,
Soe dat hi quam ane die vrouwe
Diere sat met dieren ghetrouwe,
Daer .III. jonfrouwen saten vore,
Wel gheaetsemert ter core;
Si riep te hare den jongen man,
Die saen te knielen began,
Doe hi die grote vrouwe sach,
Ende oemoedecht hem wat hi mach.
Si seide: ‘cnape, nu segt mi,
Wat dunct u nu, modi
Mi iet minnen entie mine,
Soe steet u wel here te sine.’
Hi seide: ‘ja ic vrouwe, wale,
Maer ic wiste gherne tesen male
Welc u name ende uwer kinder ware.’
‘Ic segt u, seit si, oppenbare:
Ic hete die Hoverde groet,
Die hebben en wille ghene ghenoet,
Ic ben meer eren wert allene
Dan al dat leeft groet ende clene;
Mine ene dochter heet Ledicheit,
Ende scuwet allen aerbeit;
Hoe si hare wel palleren mach
Dats hare werc nacht ende dach;
Mine andre dochter heet Luxure,
Hare vorme ende hare nature
Es altoes te sine ghemint
Van elken mensce die si kint,
Ende elken loent si sine pine;
Oec heet die derde dochter mine
Ghenuechte van drancke ende van ate,
Dat si nemet boven mate.
Nu siet vrient, hoe ghi bat
Moget ghehuwen teneger stad,
Comet an ons, soe modi saen
Opten stoel der weelden gaen.’
Doe knielde die cnape vor de vrouwe,
Ende seide, woude si hem houden trouwe
Hi sout herde gherne anegaen.
Si seide, jaes, ende deden opstaen
Ende neven hare sitten daer.
Die cnape was sonder vaer,
Ende nam die Weelde die hi daer vant;
Oec dedi bringhen altehant
Siin ors ende sine wapen mede;
Ene quinteyne hi rechten dede,
Daer hi op reet, gheloeves mi,
Ende altoes was hem bi
Die jonfrouwe van der sale;
Dat riden bequam hem soe wale
Dat hiit altoes hantieren woude;
Hi haelde wt siin ors menichfou[de]
Van achter verre om dat
Dat te sterker loepen soude ente bat;
Doe reet hi ende keerde weder,
Soe sere reet hi op ende neder
Dat hem daer siin ors ondrouch
Verre in siin onghevouch,
Dat hi viel van den orsse dale
Beneden in die quade sale,
Ende oec viel neder die werdinne.
Langhen tiit laghen si daer inne
Eerse die ridder weder sach;
Doch wonderdem wat wesen mach
Dat hi van hem en vernemt niet;
Saen daer na hi darwert siet,
Ende siet enen jongen man,
Die enen quaden roc hadde an
Die te menegher stad te ghinc,
Daer een quaet wambeys dore hinc,
Ende ene bokelere ende een swert,
Ende ghinc aldus ten wive wert
Die om thoet sat verbonden,
Ende hem volgede tallen stonden
Die werdinne waer hi ghinc.
Ten wive sprac die jongelinc:
‘Lieve vrouwe, staet mi bi.’
Heren Jonas, geloeves mi,
Hadde wonder herde groet
Wie die cnape was die soe bloet
Stont ende bat genade soe sere;
Doe docht hem deselve jonchere
Die te voren was soe rike
Ende hem hilt soe hoverdelike.
Doe peinsde die ridder in sinen moet,
Waer gevaren was siin goet,
Want hi bat genade altoes
Den wive die sceen eren loes.
Si seide: ‘vrient nu sech mi,
Wat ghenaden begherdi?’
‘Ic segt u vrouwe, wet vor waer,
Ic was rike ende vorbaer,
Maer nu ben ic bloet van goede
Ende ontsie dat armoede,
Dies soe comic tu om raet
Na den poente dat mi staet.’
Doe seide dat wiif: ‘lieve vrient,
Ghi en hebbes niet verdient
Dat ic u iet bista,
Want miin name nes u niet na;
Ghiericheit ben ic geheten
Daer ghi noit af en wout weten,
Dies en magic u helpen niet;
Maer ic seggu dat ghi besiet
Ghene lelike beeste die ghinder steet,
Ghelu ende welna sonder cleet;
Dats Hongher, die sal u ontfaen,
Want mi en modi niet bestaen.’
‘Ay vrouwe, seide die jongelinc,
Tghene es te siene soe lelike dinc
Dat icker mi af ververe;
Op u ghenade comic heere,
Dat ghi mi staen sout in staden,
Want ic ben al tonberaden.’
Dat wiif seide: ‘nu besiet,
In mach u emmer helpen niet,
Maer ic hebbe dochtren ende sonen
Die den lieden helpen conen,
Die werken wille na haren raet,
Dat men daerbi ontgaet
Der beesten die ghi hier siet staen.’
‘Ay, wouder enich met mi gaen!’
Doe riep si hare een kint
Dat Dienst hiet, maer hen porrede twint,
Maer het seide: ‘vrouwe wat wildi?
Die cnape en behoert niet te mi,
Hi scaemde hem te doene iet,
Ende ic en mach mi scamen niet,
Sint hi Hoverde hadde vercoren
Heefti mi altemale verloren;
Met mi en mach hi niet gedoen.’
Aldus ontseit dat ghersoen.
Doe riep si hare dochter Comenscape,
Dat si quame ende holpe den cnape,
Ende si seide: ‘vrouwe, ghi segt wonder,
Die cnape es sere tonder;
Hets quaet in elc lant
Havicke locken met ydelre hant;
Dies verloric mine pine.’
‘Soe neme twee der broedre dine,
Si selen hem helpen beide,
Meynheet ende Loesheide,
Si selen di in staden staen.’
‘Neen vrouwe, ons es hi ave gegaen,
Gheloevic, alse u wel es cont;
Want men mach te ghere stont
Bat enen casteel winnen
Dan datten verraden die van binnen.’
Ghiericheit seide twaren:
‘Noch en laticken niet gebaren,
Den cnape, die mi soe sere bidt;
Staet op van daer ghi sit
Diefte ende Roef alle beide;
Ende siit in des cnapen geleide,
Ende volget hem soe altenen na
Dat hi ghere beesten ontga.’
Doe stonden si op beide gader,
Ende seiden, geliic hi ware haer vader
Souden si hem in staden staen;
Ende siin met hem wech gegaen,
Ende die werdinne van der sale
Ghinc met hem op ende tale.
Miin her Jonas, die ridder wert,
Lach altoes ende sach darwert,
Om te besiene twaren
Hoet metten cnape soude varen;
Doe hi een stuc dus hadde geleghen,
Heefti thoet weder opghesleghen
Daer hi ierst den cnape liet;
Mettien hi comen siet
Enen scouthete met cnapen vele,
Ende brachte enen die om die kele
Een zeel brachte ende omme gebonden,
Ende leidene tien selven stonden
Ter galghen wert die daer stoet.
Doe vernam die ridder goet,
Dat die selve cnape was
Daer ic te voren ave las;
Entie werdinne ghinc mede
Toter galgen, ende op die stede
Hinc menne, entie heren
Sach hi alle wederkeren,
Entie werdinne, wet wale,
Keerde in die crancke zale
Daer hise nemmeer en sach an;
Ende doen ontsliep Jonas dan.
Saen daer na die ridder ontspranc,
Ende sach in die sale cranc;
Enen cnape sach hi comen,
Enen jongen ende enen vromen,
Maar cranc waren sine ghewaden,
Entie werdinne stont hem in staden
Ende leidene ten wive doe,
Die daer sat verbonden soe.
Die cnape seide: ‘vrouwe, dor genade,
Seldi mi doen eneghe stade
Ende wisen den wech daer men bi ontgheet
Ghenen gruwel die ghinder steet?’
‘Ja ic, seide dat wiif, doet minen raet,
Die beeste leliic ende quaet
Sal u scuwen ende ghi hare;
Staet op mine kinder oppenbare,
Diefte ende Roef, ende staet in staden
Desen cnape dat hi werde beraden.’
Si seiden: ‘vrouwe, dat willen wi doen.’
‘Neen vrouwe, seide dat ghersoen,
Wat soe miins daer na ghesciet,
Diere ghesellen en willic niet;
Op hem dragic hatie groet;
Al hadden si minen vader doet,
Inne mochtse meer haten niet.
Maer dore god, vrouwe, besiet
Of hier es anders enich raet.’
Die vrouwe seide: ‘en trouwen jaet,
Staet op Comenscep, staet hem bi.’
‘Neen vrouwe, geloeves mi,
Dies en es ghene noet,
Want die knecht es mi te bloet,
Ende siin geloeve es te cranc.’
Doe riep die vrouwe eer iet lanc
Dienste, haren andren sone:
Stappans stont op die gone,
Ende seide: ‘vrouwe, wat wildi?’
‘Ic segt u, gaet ende staet bi
Den knecht, dat hi niet en come
Ter beesten die ic Hongher noeme.’
‘Ic sal vrouwe, wilt die ghersoen
Altoes minen wille doen;
Scamelheit moet hi laten,
Sal hi comen tenegher baten;
Siet, wildi doen alsoe?’
Die cnape was blide ende vroe,
Hi seide, hi sout anegaen,
Wat dat hi hem hiete bestaen.
Dus streken si beide weghe,
Ende met hem ghinc alle weghe
Die jonfrouwe, die werdinne.
Die cnape slouch in allen sinne
Sine hande daer hi hem geneerde,
Hi conreide orsse ende peerde,
Ende ghinc soe lange int huus qua[et]
Dat hi quam boven opten graed,
Ende quam in die steinine sale;
Soe langhe ginc hi op ende tale
Datten te hare riep die vrouwe,
Die vore hare hilt Hope ende Trouwe,
Ende bat hem dat hi quame an hare;
Si noemdem wie si ware
Ende hare kinder met beide.
Vriendelec die cnape seide:
‘Vrouwe, dore god, hebt miins gena[de],
Ic wille al doen met uwen rade,
Ende uwen wille sekerlike
Dien willic doen euwelike,
Ende nemmermeer avegaen.’
Mettien heefti hem ghedaen
Manscap met bliden moede;
Mettien seide die vrouwe goede:
‘Vrient nu hebdi sekere vaert
Te comen te alre eren waert;
Trouwe sal u vorwert tien,
Hope en laet u niet achtervlien.’
Doe nam die cnape die kinder beide
Diene namen in haer geleide,
Ende hi ghinc wandelen in de zale;
Soe langhe ginc hi op ende tale
Dat hi quam in de sale scone
Die gheliken mach den trone;
Si behagedem in sinen sin;
Soe langhe wandeldi daer in
Dat hi die simple vrouwe sach;
Diere neech hi, soe hi ierst mach,
Entie vrouwe hieten mettesen
Groet willecome wesen;
‘God lonu, vrouwe, seidi saen.
‘Lieve vrient, seitsi, wildi ontfaen
Miere dochtere enege tere vriendinnen?
Ons allen seldiere met gewinnen.’
‘Ja ic vrouwe, gherne, seide de cnape,
Maer ic ben beladen met manscape
Ena Gherechticheit, die hoge vrouwe,
Ende hebbe Hope ende Trouwe
Hare kinder alle bede;
Dadic hare ontrouwichede
Soe mochtesiis hare sere beclagen,
Ende soe en ghecregec in minen dagen
Soe goede vriende soe si siin mi.’
‘Neent vrient, dat seggic di,
Al comdi an mi ende an mine kinder,
Nochtan en bliift niet te minder
Die vrienscep tusscen u ende Trouwen
Ende hare moeder, der hogher vrouwen,
Want wi siin gesustre beide gader,
Van ere moeder ende van enen vader;
Want god es vader van ons beiden,
Die ons wan an Wiisheiden,
Die onser beider moeder es;
Ende mindi dus, geloeft mi des,
Soe seldi an hare geraken,
Ende dan modi wel ghenaken
Deser segen die me mach loven,
Ende daer si es gheseten boven;
Ende comdi daer, sekerlike
Soe hebdi op erterike
Al uwen wille ende u begheren,
Ende oec seldi van u weren
Den duvel ende sine gebode,
Ende dan comen te gode.’
Die cnape seide: ‘vrouwe ende wie sidi
Die dus sere troestet mi?’
‘Vrient, seit si, wildiit weten,
Oemoedicheit ben ic geheten,
Vrese heet dene dochter miin,
Die gode moet onderdanich siin;
Si ontsiet in de leste sake
Altoes ons heren wrake,
Die hi doet op die sonderen
Die der sonden niet onberen;
Mine andre dochter si heet Mate;
Beide in werke ende in gelate
Hout si hare na hare name;
Derre kinder ic mi niet en scame;
Miin sone heet Vorsienicheit;
Sonder hem en es gheen aerbeit
Te comen teren ente goede,
Want saen te gheet goet sonder hoede.’
‘Ay vrouwe, seide die cnape doe,
Mochticker iet geraken toe
Dat ic quame an u mayseniede,
Liever dinc mi nie gesciede.’
‘Ja ghi vrient, opdat ghi
Ghetrouwe wilt wesen mi.’
‘Ja ic vrouwe, na mine waerhede.’
Mettien hi hare manscap dede.
Nu was die cnape herde blide,
Ende ghinc in die scone sale die wide,
Ende met hem Hope ende Trouwe,
Ende Vreese die vrouwe,
Vorsienicheit ende Mate.
Soe langhe ghinc hi in dat gesate
Dat ontsliep her Jonas.
Alsoe saen alse hi gewect was,
Sach hi enen riken here
Die hem dochte verweent sere;
Met hem quam die werdinne gegaen
Entie kinder die ic u dede verstaen;
Vele sceen dat an den here gelach;
Mettien hi noch sach,
Dat die selve cnape was
Daer ic te voren af las;
Doe wonderde den ridder sere,
Hoe hi worden was selken here,
Doch sach hine wandelen eerlike;
Soe verre ghinc die cnape rike
Dat hi quam gegaen tier stad
Daer die behagele vrouwe sat,
Diene hiet te haren comen.
Die here, diese heeft vernomen,
Seide: ‘vrouwe wat begherdi?’
‘Ik segt u, seit si, dat ghi mi
Hulde ende minen kindren swert,
Soe wert u al dat ghi beghert,
Weelde, genoechte van al dat leeft
Ende dat die werelt binnen heeft.’
‘Ay vrouwe, seide die goede man,
Segt mi uwen name dan.’
‘Vrient, seit si, ic hete Hoverde,
Die noit ghelike en gherde
Sonder gelike ben ik altenen,
Ende oec en begheric ghenen;
Ledicheit, die dochter miin,
Sal altoes tuwen dienste siin;
Luxurie ende Leckerheit
Souden u houden sonder aerbeit;
Want dat modi wale scouwen,
Dat ghene weelde en es dan vrouwen.’
Die here seide: ‘dat kinne god,
Dat dit es een scone gebot
Dat ghi mi hier biedt nu;
Maer twaren, vrouwe, dat seggic u,
Dadict, soe moesten mi haten sere
Die mi gehouden hebben in de ere,
Vreese, die jonfrouwe goet,
Die mi Luxurie laten doet,
Entie scone jonfrouwe Maten,
Die mi Leckerheit doet laten,
Vorsienicheit ende Hope mede,
Die mi doen laten Ledichede,
Oetmoedicheit ende oec Trouwe
Doet mi u scuwen, vrouwe,
Daer bi en maget niet gescien;
God hoedu, trouwen ic wille vlien.’
Dus liet die here Hoverde,
Alse een dies niet en gherde,
Ende quam vore die segie gegaen
Die hi daer sach soe scone staen;
Daer boven sat ene jonfrouwe scone,
Die op thoeft ene guldine crone
Hadde met gesteinte diere,
Ende riep met soeter maniere:
‘Comt te mi, die miins hebt ghere,
Ghi wert verhoet van dinen affere;
Ic minne die ghene die mi minnen,
Goet ende lof doe ic hem ghewinnen;
Met gode was ic sekerlike
Doe hi maecte erterike;
Een huus es die woeninge miin
Daer .VII. colummen binnen siin;
Wie dat comt te mi gheveren
Ic gheve hem al siin begheren;
Comt te mi, grote ende clene,
Ic deile u van minen lene.’
Die here, die de vrouwe horde,
Ende wel verstont hare worde,
Woude loepen tote boven.
Die vrouwe, die men mochte loven,
Seide: ‘comt met gemake bat,
Want mi Salamon seide dat:
‘Die hem te sere haesten doet
Dat hi dicke quetst sinen voet
Ende achter moet bliven sinen wille.’
Doe quam die here bat al stille
Tote boven daer die vrouwe sat.
Die vrouwe seide: ‘segt mi dat,
Wildi comen ter groter eren,
Soe moeti houden an mine leren.’
Hi seide: ‘twaren, ja ic vrouwe,
Ic wille u dienen ende siin getrouwe.’
Die vrouwe seide: ‘nu dat si;
Soe comt hier sitten neven mi.’
Die here ginc sitten neven hare voete;
Hare crone nam die vrouwe soete
Ende settese hem op siin hoeft;
‘Vrient, seit si, des gheloeft,
Du best gecosen nu coninc,
Nu hetic di boven alle dinc
Dattu emmer ontsies gode,
Dat es dbeghin van minen gebode;
God moet u in u rike gesterken,
Ende en latu niet ghewerken
Dat beestelec leven si,
Maer onnen moet hi u, dat ghi
Op erterike alsoe moet leven
Dat ghi hem ene goede ziele moet gheven.’
Hort vort lieve kint,
Vierderande conincge men vint,
Die ic u wille bedieden:
Men vint conincge die haren lieden
Goet ende milde siin telker stede,
Ende oec hem selven mede;
Oec vint men conincge, dat verstaet,
Die hem ende haren lieden siin quaet;
[Oec vint men conincge hem selven goet,
Die gherne sinen lieden mesdoet;
Oec vint men conincge die luttel baten
Hem selven doen maer hoeren ondersaten.]
Dien prisen die van Inden sere,
Den derden houden die Persine in ere,
Maer die Romeine entie Gallen
Prisen den iersten boven hem allen.
Onthout die waerheit van mi,
Ic sal u seggen wat miltheit si:
Meltheit es middel, dat verstaet,
Tusschen noedicheit ende overdaet;
Daerbi wildi milde wesen,
Soe seldi in u herte lesen
U macht entie persone mede,
Ende wanneer het heeft tiit ende sede;
Want wie dat sine op ene stonde
Gheeft vulen persoen, hi doet sonde,
Ende diet oec den ghenen gheeft
Dies niet te doene en heeft,
Hine heefter af priis no ere,
Maer hi lachtert miltheit sere;
Ende die oec gheeft boven macht,
Hi heeft saen hem selven bracht
Van sinen groten goede
Ter droever tiit van armoede.
Lieve vrient, verstaet mi wale:
Een coninc die tsine te male
Met onversienicheide verdoet,
Ende te vele gheeft, hi moet
Alsem gebrect, met onmate
Ane dat goet siere ommesaten
Sine hant slaen ende nement hem,
Ende dan haten sine in hoeren sen.
Lieve vrient, noch verstaet:
Maecti uwen name quaet
Ende wert gheheten ongerecht,
Soe bliifdi uwer heren knecht
Ende wert gelachtert telker stad;
Want en es no goet no scat
In die werelt soe bequame
Die weder mach maken goeden name.
Oec betaemt wale allen heren
Dat si wise liede eren;
Oec hoert dat uwe wandelinge
Niet en si te sonderlinghe
Met onwerden nedren lieden;
Want ic wille u wel bedieden,
Dat si der meester saken ene
Daer een here bi wert clene;
Ende daer omme heeft sekerlike
Van India die coninc rike
Enen sconen sede, dats waer,
Want tenen tide int jaer
Soe vergadert tere stede
Al tlant entie coninc mede;
Die coninc es scoenlec gecleet
Ende conincliic bereet,
Wel ghewapent na coninx seden,
Ende heeft een starc ors bescreden,
Sine edele liede staen hem bi,
Ende tghemene volc, geloeves mi,
Steet van verren ende hort
Ghierichliic na des coninx wort;
Dan herset men alle die curen,
Hoe men sal goet ende liif verburen;
Alle die mesdaden hi vergheeft
Die men int lant mesdaen heeft;
Hi verlicht tolle ende assisen,
Dat menne te meer sal prisen;
Grote saken endt men daer.
Dan soe staet een op daer naer
Die meeste prinse van hem lieden,
Ende gheet vertrecken ende bedieden
Des coninx doget ende loven sere
Gode, dat hi van al selken here
Versien heeft dat lant van India;
Oec troesti tfolc daer na,
Dat si altoes vor alle dinc
Ghehoersam bliven haren coninc,
Ende dat haren kindren leren,
Die coninc salse weder eren.
Vrient dus doet men alle jare,
Ende hier bi seggic oppenbare
Dat in India, geloeves mi,
Soe vele volx woenachtich si,
Ende onderdanich siin den heren
Ende dienen oec vele mere
Dant eneghen coninc doet,
Ende leit oec meer onder voet
Den here ende lovenne mede;
Want ic seggu over waerhede,
Dat stoutheit der ommesaten
Ende die hem noede dwingen laten
Destrueren sekerlike
Seren macht ende siin rike.
Lieve vrient nu siit getrouwe
Ende en hebt ghenen rouwe
Om saken die di siin gesciet,
Want dat en souden plegen niet
Dan die crancke bloede wiif;
Oec verbiedic di op diin liif
Dat ghi scuwet Luxurien raet,
Want si vul es ende quaet.’
Alse dit her Jonas heeft gehort
Ende noch vele andre wort,
Ende oec ander liede vernomen
Die van nieute te goede comen
Ende van goede te nieute weder,
Liet hi siin hoet liggen neder
Ende ontsliep tote het was dach.
Doe hine scone verbaren sach
Stont op die vrome man
Ende dede sine cleder an,
Maer wet wel, van al dien
Dat hi des nachts hadde gesien
En vernam hi groet no clene.
Mettien quam die jonfrouwe rene
Van dien castele, die hem vragede,
Hoe hem die casteel behagede.
Hi seide: ‘jonfrouwe, herde wale,
Beide borch ende sale;
Nu doet mi bringen de wapen miin,
Ic soude gherne henen siin
Dien wech dien ic hebbe begonnen.’
Die jonfrouwe seide: ‘here, si commen,
Nu wapent u in gods namen.’
Mettien die cnapen vort quamen,
Die den ridder anedaden
Sine wapenen met goeden staden.
Die jonfrouwe seide: ‘segt, wetti
Her ridder, welc miin name si?’
Die ridder seide: ‘twaren, nenic;
Nochtan soe begheric
Uwen name te weten sere,
Die mi gedaen hebt selke ere.’
‘Her ridder soe sal ic u saen
Minen name doen verstaen;
Ic ben geheten dAventure,
Ic gheve dat soete ende dat sure,
Ende int hogeste van miere zale
Soe sit Wiisheit, die na hare tale
Werct, hi mach ten dogeden comen,
Anders soe werdet hem saen benomen.
Nu vaert, god si in u geleide;
Seidi ghene droege heyde,
Daer gaet een wech, daer moeti liden,
Anders en soudi in langen tiden
Gheraken in ghene strate
Daer u ave quame bate.
Nu vaert in den name ons heren.’
Die ridder nam orlof met eren,
Ende sechende hem ende voer sier verde;
Die strate die hi begherde
Voer hi, maer hi sach omme,
Ende sach staen die hoge tomme
Al ydel, daer te voren stoet
Ene borch scone ende goet;
Dit wonderdem ende voer sier straten;
Corteliic heefti gelaten
Dwout ende quam ten velde gereden;
Doe reet hi met bliitheden
Menege borch ende menege stad.
Op enen tiit quam hi na dat
Ghereden wt enen foreeste,
Ende sach staen, seit ons die geeste,
Ene scone stad ende heet Civele;
Hi sach die torren entie cantele
Met velen ridders al beseten,
Dit wonderde den ridder vermeten;
Oec sach hi mede doe
Alle die porten besloten toe
Ende niemen daer buten wesen;
Op dene side sach hi mettesen
Ene scone jonfrouwe staen,
Droeve ende hare hande slaen;
Behageliic was si gecleedt
Ende cierliic bereet,
Alse coninx kindren wel betam.
Die ridder den wech darwert nam
Ende reet der jonfrouwen bi;
Si riep lude: ‘ridder, vliet van mi!
Of saen seldi siin vertert,
Beide ghi ende u pert.’
Die ridder seide: ‘wie sal dat doen?
Inne sie hier ridder no baroen
Die mi iet wille scaden.’
‘Neen here, hets van andren daden;’
Sprac si sere wenende.
Hi vragede hare wat si meenede.
Si seide: ‘her ridder, wat holpt u?
Eer ict u half geseide nu
Soudi hebben u liif verloren.’
‘Neen, seide die ridder wtvercoren,
Ic moet weten wat u deert,
Jonfrouwe scone, opdat ghiit gheert.’
‘Ja ic here, seide dat scone wiif,
Maer ic ontsie sere dat u tliif
Cortelike sal gebreken.
Her ridder dies laet u gespreken
Ende gaet cortelike vlien.’
‘Neen, dat en mach niet gescien,
Sprac die ridder, begheerdiit,
Segt mi twi ghi dus drove siit
Ende staet op desen putte allene.’
Die maget seide in groten wene:
‘Here sint ghiit soe sere beghert,
Sal ic u seggen wat mi deert.
Here seide de magt, wet sekerlike
Dat ic ben van desen rike
Miins vader des coninx enich kint,
Die mi vore alle de werelt mint,
Ende om mi es tongemake;
Want in desen put woent .I. drake,
Die vreeseliicste die noit man sach,
Ende hi moet op elken dach
Hebben enen mensce tsinen ate,
Ende daer jeghen nes ghene bate,
Ende die moet men setten hier.
Ende alse wtcomt dat vreeselic dier,
Soe trect hine met hem in den pitte;
En dade men dageliics niet ditte
Soe soudi comen wtgevlogen,
Gheliic hi vormaels heeft geplogen,
Ende verslinden dat hi vant,
Ende ontsuveren welna al tlant,
Ende woesten menege dinc.
Doe sette miin vader die coninc,
Ende seide miin here, dat hi woude
Dat men lotte maken soude,
Ende op wien dat viele dlot
Daer jegen en ware gheen gebot,
Hine moeste den diere gelevert siin.
Dit swoer die vader miin
Bi siere cronen, bi siere sielen,
Al waert dat die lotten vielen
Op hem selven of op mi.
Ghistren vielt, her ridder vri,
Dat lot op mi, alst wel sciint,
Daer miin vader af es ghepiint,
Ende es hem utermaten leet
Dat hi nie gheswoer den eet;
Nochtan bat men hem menichfoude
Dat hiit varen laten soude;
Hi seide, dies en dadi niet.
Woude god, die alle dinc vorsiet,
Enegen andren hebben ghenomen,
Dlot en ware op mi niet comen;
Maer ware iemen diere woude gaen
Ende vore mi opten putte staen
Ende beide daer tote dier stont
Dat dier quame, bleve hi gesont,
Hi woudem mi te wive gheven
Ende siin rike na siin leven.
Niemen en was daer soe coene
Dat hiit dorste bestaen te doene.
Dus sta ic hiere ende wachte minen ende,
Ende beide dat mi dat dier verslende.
Nu vliet her ridder, dore onsen here,
Want u doet soude mi deren sere
Ende mi en mocht niet dogen;
Vliet here! het comt gevlogen.’
Doe horde die ridder een gecrac
Daer dat dier wt brac.
Die maget die bitterlike creet;
Die ridder die hem niene vermeet
Reet tusschen den putte enter maget,
Die soe vreeselec stont versaget,
Ende heeft siin swert ghetoghen
Daer dat dier quam wtgevlogen,
In gelate ende in ghebare
Recht oft die duvel ware.
Soe groet ene vlamme scoet hem wt,
Dat den ridder sine huut
Van der hitten crempen dochte.
Dat dier sine pride sochte,
Ende es toten ridder comen,
Ende waenden hebben genomen
Geliic hi dandre hadde gedaen,
Maer die ridder vertoech saen
Tswert dat hi drouch van goeder snede,
Ende geraket soe daer mede
Den gruweliken ontsienden vogel,
Soe dat hi hem den slincken vlogel
Aveslouch, ende al te hant
Viel die vogel op dat sant
Ende woude der jonfrouwen toe,
Maer die ridder beete doe
Ende ginc hem toe metten swerde.
Die drake, die hem sere werde,
Dede anxtelike geberte,
Ende slouch den ridder metten sterte
Menegen slach opten scilt,
Dien hi manliic vor hem hilt;
Entie ridder, dat was waer,
Gaf hem menege wonde swaer;
Nochtan seggic dat sceen
Dat hem een twint niet gereen;
Maer die vlamme ende dat vier,
Dat uter kelen scoet dat dier,
Hadde den ridder sere ondaen.
Die liede die ten tinne staen
Ende sagen desen striit,
Die durde enen langen tiit,
Baden gode herde sere
Dat hi gesterken moet den here,
Ende moet verlossen hare jonfrouwe
Ende oec des lands rouwe.
Erre was die drake van desen stride,
Ende waent den ridder om sine side
Met sinen stert gorden wale,
Maer die ridder hief tswert van stale
Ende corte hem sinen stert
Van den cnoppe nederwert;
Doe dreef dat dier soe groet mesbaer
Dat u te seggen ware swaer,
Ende sette hem ter vlochte
Wat dat gheloepen mochte;
In den put hadt gherne gewesen,
Maer die ridder onderghinc hem desen,
Soe dat hi hadde soe vele gevals
Dat hi hem aveslouch den hals,
Ende bleef op derde liggende doet.
Die jonfrouwe, die bliscep groet
Hadde, quam ten ridder gegaen
Ende viel hem ten voeten saen;
Die ridder deedse te hant opstaen.
Die maget, die menegen traen
Gheweent hadde, dancten sere,
Ende bat vriendeliic den here
Dat hi met hare in de stad quame;
Doe seide die ridder sonder blame,
Dat hi niet en mochte comen narre,
Want hi herde haestich ware.
Mettien quam wt geslegen
Dat opten muer hadde geleghen,
Die coninc entie conincginne,
Die den ridder met bliden sinne
Ontfingen ende daden comen naer.
Hoe wel dat die ridder daer
Was ontfaen, en mochtic nu
Niet wel vertellen u;
Hi moeste daer bliven den dach al;
Nu hort hoet met hem varen sal.
Die coninc vragede den ridder vercoren,
Wanen hi ware gheboren
Ende waer hi henen vaert.
Die ridder antwerde onghespaert:
‘Here, van Grieken ben icke,
Dat henen steet een goet sticke,
Dat in orloghen es bevaen;
Nu lietict in vreden staen,
Ende ben geporret opdat ic soude
Varen halen, opdat god woude,
Evax den coninc van Arragoen.’
Die coninc antwerde den baroen,
Ende seide: ‘her ridder, bliift met mi;
Tghelof, dat ic, her ridder vri,
Gheloefde den ghenen diere toe dochte
Dat hi miere dochter verlossen mochte,
Sal ic u doen; dat selve kint,
Dat ic met herten hebbe ghemint,
Ende miin rike na miin leven
Sal ic u sekerliic gheven,
Ende bliift int lant ende wert here,
Dat radic u, sem mine ere.’
Miin her Jonas, die wel verstaen
Den coninc heeft, antwerde saen;
Hi seide: ‘here dat lonu god;
Dits een scone ghebot;
Ne ware ic ben een arm man,
Ghi selt uwer dochter elre an
Bestaden ende dat eerliic si,
Want ic moet here, geloeves me,
Varen ende keren ten orloge,
Daer menich coninc ende hertoghe
Leit te Constantinople in de stad.
Waerliic here, en ware dat,
Ic soude gherne met u siin.
Ende oec soe moet ic den coninc fiin
Van Arragoen met mi bringen.
Die tiit soude te sere verlingen,
Soudic nu hier daer na haken,
Maer ic seggu in waren saken:
Wildi behouden u ghelof,
Soe geloeft vore al dit hof
Dat ghi mi die magt wilt geven,
Ic wilse houden al miin leven,
Ende doens hare vaste sekeringe,
Ende eist dat ic den coninc bringhe
Van Arragoen met mi hier,
Soe seldi u metten coninc fier
Beraden here, ic ende ghi,
Watter best met gedaen si.’
Doe seide die coninc: ‘ghi segt wale,
Ic wille doen na uwe tale.’
Doe sekerdi den coninc dat,
Dat hi weder in de stad
Keren sal op sine trouwe,
Ende nemen te wive die jonfrouwe,
Of te voren hem onbieden
Emmer dat met goeden lieden,
Dat hi die maget elre bestade.
Want die coninc met vorerade
Niet en wilt breken no gaen af
Datti den ridder te voren gaf.
Nu es ghedaen die sekeringhe
In beiden siden sonderlinghe;
Doe seide die coninc: ‘waert u bequame,
Ic wiste gherne uwen name.’
‘Gherne here, gheloeft mi das,
Ic ben gheheten her Jonas
Van der Ferraken, godeweet,
Ene havene, in Grieken steet,
Daer was ic gheboren.’
Doe nam orlof die ridder vercoren
Ende voer te Arragoen waert,
Entie coninc dede ter vaert
Den drake berren optie heyde,
Dat niemen en derde die vulheide.
Oec waren si blide alle twaren
Dat si des draex quite waren,
Want niemen en was daer soe groet,
Hine vruchte dageliics na sine doet,
Hadde op hem gevallen dlot;
Nu heeftse wale verloest god.
Nu vaert die ridder siere straten,
Ende heeft achter hem gelaten
Dat conincrike van Civele,
Dat hi noch tsinen dele
Hebben sal, ans hem onse here.
Soe lange reet hi ende soe sere
Dat hi quam te Val Profont;
Oec soe was daer tier stont
Die coninc entie conincghinne,
Ende miin her Lonas quam inne,
Ende gruete den coninc, ende seide:
‘God die maecte hemel ende heyde,
Hi moet u, here, minnen,
Ende miere vrouwen der conincginnen!
Here, u ontniet bi mi
Van Grieken die keyserinne vri,
Ende Echites, die in Ermenie
Dat rike hout entie vogedie,
Hondert dusent salute.
Nu hoert here, twi ic wte
Ben geporrent ende wte comen:
Inne weet of ghiis iet hebt vernomen.
Van Babilonien die soudaen
Heeft scaden vele ghedaen
Miere vrouwen der keyserinnen,
Ende leit in haren lande binnen
Metter werelt altemale;
Nu heeft si te doene wale
Hare vriende al te sere,
Ende daeromme bidt si u, lieve here,
Dore god ende dore ghenaden,
Dat ghi hare comt staen in staden,
Want siis sere heeft te doene.’
Doe vertelde hem die ridder coene
Alle die saken ende al dat
Dat ghesciet was vore die stad,
Entie noet der jonfrouwen.
Die coninc sprac: ‘bi mier trouwen,
Dats mi utermaten leet;
Haddict gheweten, godeweet,
Ic hadde ghecomen te hare.’
Doe wert die coninc gheware
Dat dat was her Jonas,
Die te voren siin cnape was,
Ende seide: ‘sidi dit Jonet?’
‘Ja ic here, bi miere wet.’
‘Ende sidi ridder?’ seide die coninc.
‘Ja ic here, in warre dinc;
Want doe ic sciet van u henen
Onthilt mi die grave van Athenen
Om uwen wille, here miin,
Ende Echites dede mi ridder siin.’
Dies hadde die coninc bliscep groet,
Om sinen hals hi hem scoet
Ende custen ter selver stont
Menichwarf an sinen mont,
Soe dede oec die conincginne;
Hi was ontfaen met bliden sinne.
Wat holpt dat van dien spele
Ende van dier feesten te maken vele?
Den ridder was grote ere gedaen,
Ende hi vertelde den coninc saen
Alle sine saken twaren,
Hoe hi hadde gevaren
Te Civele vore die stad;
Oec seidi ten coninc dat,
Woudi varen met hem daer,
Hi soudse trouwen oppenbaer
Des coninx dochter tenen wive,
‘Ende tconincrike na sinen live,
Hets mi gelooft alsoe.’
Die coninc dies was vroe,
Ende seide, hi woude met hem varen.
Haestelike sonder sparen
Bereide die coninc sine vaert,
Te vaerne te Grieken waert
Met .II. dusent ridders goet.
Orlof nam die coninc vroet
An siin wiif, die conincginne,
Die van hem sciet met droeven sinne,
Ende voer met stouter vaert
Met Jonas te Civele waert.
Men heeft geseit ten menegen ma[le]:
Dat smenscen es dat wert hem w[ale].
Doe miin her Jonas, die ridder wert,
Van Civele was gekeert,
Hadde soe groete vroude ontfaen
Die coninc, omdat was ontgaen
Siin dochter levende ende gesont,
Soe dat hi ter selver stont
In ene sware quale slouch,
Die hi lange wile drouch,
Soe dat sine brachte ter doet.
Sine hoege liede hi ontboet
Ende bat hem dat si met trouwen
Helpen souden hare jonfrouwen,
Hoe si berechten soude haer rike,
‘Ende men sonde oec haestelike
Om her Jonas in Arragoen,
Ende men soudem weten doen
Dat ic bestaet ben ter mouden,
Ende dat ic miin gelof wille houden,
Wat ic geloofde, groet ende clene;
Ende ic biddu allen ghemene
Dat menre emmer mede volvare,
Opdat beghert die ridder mare;
Ic hope dat den lande soude vro[men],
Want emmer waert tenen ende com[en]
Dat sware orloge entie pine
Dat wi jegen die Arabine
Gehadt hebben langen tiit.
Ic woude oec, ghi heren, riediit,
Dat men stappans boden sochte
Die men om hem senden mochte,
Want emmer en magic niet ge[nesen].’
Den hertoge bat hi mettesen
Van Nadabar, dat hiere vare;
Die seide, dat hiis gereet ware
Ende soude die bodscap doen wa[le].
Van bliscepen wert te dien ma[le]
Soe vercranct die coninc,
Dat hem siin adem ontginc,
Ende starf onder hare hande daer.
Dien rouwe ende dat mesbaer
Dat daer was, die was groet
Om des goets coninx doet,
Ende men bestaden ter erden
Eerliic na coninx weerden.
Doe gereidem na donlede
Die hertoghe, daer ic af sede,
Ende reet heren Jonas jegen,
Dien hi ontmoete met menegen degen
Enten coninc van Arragoen,
Dien hi heeft te weten doen
Alle die sake, gelooft mi das,
Dies die coninc blide was,
Ende voeren te Civele toe.
Ene grote brulocht wasser doe,
Ende .VIII. dage feeste groet.
Hier binnen soe ontboet
Die coninc Jonas die ridders boude
Die hi met hem hebben woude;
Dusent wasser wel twaren
Die met hem souden varen,
Ende hi nam orlof an siin wiif,
Die hi minde al siin liif,
Ende voer wech te Grieken waert
Met Evax den coninc onvervaert,
Ende reden berghe ende heyden.
Nu latic varen van hem beiden
Die haestelike varen henen,
Ende tellu vort van den ghenen
Die te Constantinople bleven.
God onse here moet mi gheven
Herte ende sin dat ict volmake,
Ende ict alsoe gherake,
Dat goet te hoeren si.
Nu segt amen met mi.
A.m.e.n.