Boek VI.
Die soete tiit, die coele mey,
Der vogelen sanc ende hare ghesrey
En doet mi niet dit dicht volmaken,
En daet ene die alle saken
5[regelnummer]
Mi hier omme doet nederlegghen;
Hare en darrict wedersegghen,
Want hare welgheraechtheit
Vergheten ende dit anevaen;
10[regelnummer]
Ic wane gheen man also onderdaen
En mach ghere jonfrouwe siin
Als ic ben der jonfrouwe miin.
Nu moete mi god geonnen dat,
Dat ic hare tenegher stad
Hare moet beloven van mi,
Dat ic beghere herde sere,
Dies moet mi onnen onse here.
Beide die ridders die nu henen varen
20[regelnummer]
Te Grieken wert moet achterwaren
Nu latic varen hem beiden,
Ende wille u van Evax doen weten,
25[regelnummer]
Met hogher minne, datti en weet
Niet wel wat hem overgheet,
Siin seer moesti allene draghen,
Ende siin suchten ende siin clagen,
Ende siin rouwe ende siin verdriet
30[regelnummer]
En weeti wien claghen niet.
Op enen nacht lach die ridder vri
Was soe tonrasten over die minne,
Ende over die hoghe conincginne
35[regelnummer]
Venuse, der minnen vrouwe,
Ende hi nochtan hare ghetrouwe
Ware, clagedi herde sere:
‘Ic ware bleven in mine ere
Wel, en hadt Venus ghedaen;
40[regelnummer]
Minen here liet ic mi ontgaen
In Grieken den zoeten aert,
Daer ic in gheboren waert,
Ende mine vrient ende mine maghe,
Ende ligge hier in swaren geclage.
45[regelnummer]
Ic was een deel ten wapenen goet,
Men hiet mi vromich ende vroet,
Ende dit wert al verloren
Bi Venusse die hier te voren
50[regelnummer]
Dat si den lieden te gheven plach
Cracht, wiisheit, coenheit, trouwe.’
Mettien viel hi in groten rouwe
In derre claghen, in derre gelike
55[regelnummer]
Lach hi tote bi den daghe,
Dat niet en minderde sine claghe;
Mettien hi een lettel onsliep;
Een kint dat was al naect,
60[regelnummer]
Ende drouch enen brant die blaect
In dene hant, in dandre .I. spere,
Ghecroent, gerecht, in dier gebere
Ocht ware eens coninx kint;
Het was met beiden oegen blint,
65[regelnummer]
Twee vlogele hadt oft vliegen conde;
Evax sachter op ene lange stonde.
Doen seide tkint: ‘her ridder goet
Segt mi waer bi ghiit doet,
Dat ghi over miere moeder claget,
70[regelnummer]
Die ghi noit met oegen en saget?
Het sciint wel dat ic ben blint,
Dat ghi, die siit ere voestermoeder kint,
Mint ene hoghe conincginne,
Ende wiltse tuwen iersten beghinne
Twaren, alsoe en maget niet gaen,
Nochtan en achtic niet dat ghi
Hare doet weten uwe quale,
80[regelnummer]
Si sal u masscien troesten wale;
Maer twaren haddic ghesien,
Inne hadt niet laten gescien,
Ic haddu bracht an u gelike;
Ghi siit vrome ende niet rike,
85[regelnummer]
Dies beit noch een stuckelkiin,
Ic sal in uwer hulpen siin.
Nu hoedu god, her ridder vri,
Ende en claget nemmer over mi.’
Tkint dat voer henen doe;
90[regelnummer]
Die ridder ontspranc hine wiste hoe,
Ende peinsde in hem selven dat,
Dat enich ware dat tier stad
Datti daer hadde ghesien;
Al om hem sach hi mettien,
95[regelnummer]
Ende alsi en vernam twint,
Ende peinsde wat hem onse here
Wete, dat hine soe sere piinde;
100[regelnummer]
Hi qual soe dat hem sciinde
En leeft soegedaen keytief;
‘Ende scinen moet al miin liif
Dat ic doe, dat dunct mi.’
Doe stont op die ridder vri,
Ende ghinc soe hi ierst mach
Te messen wert, biddende gode,
Dat hine bescermde van noede.
110[regelnummer]
Hadde ghehouden lange wile
Ene jonfrouwe met hare, als ict las,
Die van Grieken gheboren was,
Ende was Colette geheten.
Inne constu niet gedoen weten
Ende oec, geloeft mi das,
Omdat si van Grieken waren;
Si en hietem ghene dinc sparen
Dat si volbringhen mochte.
Ende doe sine anesach, si quam
Ende vragedem wat hem mesquame
125[regelnummer]
Die jonfrouwe kindi ghetrouwe,
Ende seide: ‘hovessche jonfrouwe
Ic mach u seggen mine quale,
Ende miin vernoy altemale
Doet mi miin vrouwe de conincginne;
130[regelnummer]
Si es meester van minen sinne,
Dat moet ic allene draghen,
Want inne dart niement ghewaghen;
Dus soe sal mi nemen miin liif
Dat welgheraecte scone wiif,
135[regelnummer]
Dies si een twint niene weet;
Nochtan comer mi af lief of leet
Inne mach mi selven niet al eten,
Ic moet hare emmer doen verstaen.’
140[regelnummer]
Doe seide die maget welghedaen:
‘Bi gode mi es herde leet
Dat u dus int herte steet
Die minne van miere vrouwen,
Maer eer ic storve van rouwen,
Inne soude niet wanen dat hare
Hare herte meer es steiniin
Dan andre vrouwen herten siin.
Ende oec en troestic u niet te sere.’
‘Jonfrouwe des ben ic beraden,
Al waert dat mi soude scaden.’
Doe ghinc int hof die ridder vri
155[regelnummer]
Ende dede int hof eten gaen;
Ghinc Sibille die conincginne
Ende Evax tharen boegaerde inne
Ende vele cnapen ende jonfrouwen;
160[regelnummer]
Sibille sach wel dat met rouwen
Ende ginc hem allene int gras
Sitten onder enen olivier;
Ende Evax die ridder fier
165[regelnummer]
Wert valu ende weder roet;
Mettien hem siin herte onscoet
Ende seech neven hare in onmacht;
Die conincginne was wel bedacht,
Si sat bi ere fonteynen claer,
170[regelnummer]
Ende hare gheselscap was van daer
Soe verre gesceden, dat si niet
En sien wat daer es ghesciet.
Die conincginne peinsde wale
Dat dat ware der minnen quale,
175[regelnummer]
Dat hi sweech stillekine,
Ende nam in hare hande fine
Fonteyne, die si den ridder fiin
Hovessceliic [warp] in siin ansciin,
Ende daer mede bequam hi.
180[regelnummer]
‘Ay mi, seiti, hoe wee es mi!’
Die vrouwe seide: ‘ic geloefs wale
Dat het ware der minnen quale.’
‘Kersene, welgheraecte smale,
Ende hebdi dus u edelhede
185[regelnummer]
Ghedaen hare nieloephede,
Twaren dat troest mi sere,
Ghi hebt behouden mi mine ere,
Dat ghiit dus heymelike verdroeget
Ende giis niemen en ghewoget.
190[regelnummer]
Nu vrouwe, ghi hebt mi in staden
Ghestaen, noch modi mi ontladen,
Wildi, van miere pinen groet,
Want ghi siit die mi sleet doet.
Herte, sen, sterven, leven,
195[regelnummer]
Vrouwe modi mi allene gheven,
Want sonder u ic nemmeer en mach
Meer ghecrighen bliden dach.’
Ane den ridder dat hise minde,
200[regelnummer]
Wert verbolghen herde sere,
Ende seide: ‘wat meindi here,
Diendi hier omme altemale?
Entrouwen soe diendi wale
Minen here te sinen onneren;
205[regelnummer]
Ghi moget wel te lande keren,
Ende vollec vaert uwer straten,
Inne willu hier niet langer laten,
Ic wille ghi uwer verde vaert,
Want bi der maget die nie en waert
210[regelnummer]
Besondicht, u were beter vele
Waert bleven in die kele.
Soucti mine onnere ende mine scande,
Soe ben ic in desen lande
Wel te minen leede comen.
215[regelnummer]
Coenen riddre ende vromen
En wistic nie selke dulheit soeken.
Mi moeten al die werelt vloeken
Liet ic dit al ongheclaget.’
Die droveste man die gi nie saget
220[regelnummer]
Was die riddere sekerlike;
Ginc hem met talen vreselic ane,
Ende hi pinet hem omme te slane,
Ende seide: ‘vrouwe sidermere
225[regelnummer]
Dat u es jeghen therte soe sere,
Soe sal ics vrouwe gherne afcomen.’
‘Dat seldi here tuwen onvrome,
Inne [wille] nemmermeer uwer feesten,
U dienst en es niet van den meesten,
230[regelnummer]
Ic en roeke u dienst twint.’
Stont op ende ghinc weghe.
Die riddre, dien god gheve sege,
Leidese in hare camere weder,
Wanic, en quam nie droever man;
240[regelnummer]
Ende doe hi quam in die stad
Dat hi wt hadde ende ane;
Wat hem bi quam begonsti te slane,
245[regelnummer]
Mochti dien nam hi tliif.
Begonsten herde sere claghen,
Ende seiden: ‘hoe es dit comen,
Hiertoe den riddre vromen,
250[regelnummer]
Die bloeme was der werelt al?
Hoe loept hi dus in dongeval
Al moedernaect dus achter straten,
Daerna met ghemake niet en laten
Die kinderkine entie wiif,
255[regelnummer]
Sine beworpen siin scone liif?’
Int hof, dat her Evax ware
Wt sinen sinne, men wiste om wat,
Ende al naect liepe in de stad.
260[regelnummer]
Die conincginne die dat vernam,
Hare ontfermde des ridders sere,
Daerbi en seidsiit niemen mere,
Maer doent wiste die coninc
265[regelnummer]
En hoerdi noit soe droeve dinc,
Ende sende sine ridders daer,
Ende leidene in die herberge siin.
Hoe menich rouwich ansciin
270[regelnummer]
Dat daer om her Evax was,
Seide dWalsch daer ict in las,
En mochtu gheen man gewagen;
Alle diene met oegen saghen
Weenden ontfarmelike sere,
275[regelnummer]
Ende doe bonden si den here
In ene camere met starken linen;
Dus bleef hi daer met pinen;
Het achterwaerde den ridder gram
Een knecht die met hem quam
280[regelnummer]
Wt Grieken, die hem was getrouwe.
Om den ridder hadde groten rouwe
Die coninc ende sine mayseniede
Omdat in soe groet mesval
285[regelnummer]
Was die bloeme der werelt al.
Dus lach die ridder gebonden daer
Al omme entomme .II. jaer
Wt siere memorien altemale,
Ende selken tiit met in quale.
Die conincginne soude riden
Daer her Evax binnen lach;
Doe hi hoerde dat ghedrach
Van den lieden ende van den vrouwen,
295[regelnummer]
Doe woudene die conincginne scouwen,
Doe riep her Evax sinen knecht,
Ende seide: ‘vrient nu berecht
Die knecht seide: ‘wat wetti?’
300[regelnummer]
Die ridder seide: ‘ic hoere wale
Die knecht seide: ‘ic segt u,
Die conincginne sal hier nu
Te messen al hier liden.’
305[regelnummer]
Die ridder begonste verbliden,
Ende seide: ‘bi der trouwen die ghi
Ontbint mi ende sadelt miin pert,
Ende laet mi riden te mier vrouwen wert,
310[regelnummer]
Inne sal mesdoen ghene zake,
Maer sal weder met ghemake
Dies modi mi geloeven wel.’
315[regelnummer]
Die knecht seide: ‘en ware gheen spel,
Die coninc en liete mi leven niet.’
Evax seide: ‘suete vrient,
Ende ghi hebt mi langhe gedient,
320[regelnummer]
Ende siit daertoe die neve miin
Die mi niet narre mochte siin,
Ende en wildi dit niet doen
Soe sidi een ongetrouwe ghersoen;
Twaren ic sterve en doediis niet.’
325[regelnummer]
Alse dat die knecht siet,
Ende seide: ‘ic latu riden here,
Ende sal u ontbinden gherne,
En wildiis u pinen niet te werne
330[regelnummer]
U te bindene alse ghi keert,
Want lietict, ic ware onteert.’
‘Bi miere trouwen, nenic niet.’
Mettien Jonet hem uteliet,
Ende cleedene vriendelike,
335[regelnummer]
Ende scoydene ghematelike,
Ende reet ter conincginne waert
Die hi onder weghen ontmoete;
Hi en seide no ne groete,
340[regelnummer]
Maer reet achter haren waghen.
Alle die ghene dien saghen
Ververden van hem entrouwen.
Ghi moget wel weten datter vrouwen
Sorghe ende anxt was herde groet,
345[regelnummer]
Want si weet wel des ridders noet
Dus reet si in groten vare
Tote daer si beeten soude.
Die riddre beete alsoe houde
Ende leidese eer hiis begaf
In die kerke ende daer bleef hi,
Tote dat weder die vrouwe vri
355[regelnummer]
Doe quam hi weder alsoe boude,
Ende halp hare op haren waghen;
Alle die ghene diene saghen
Ontfarmden siins herde sere,
Dat die volmaecte vrome here
Ende hi voer herde hovessceleke
Achter waghen siere vrouwen,
Daer hi sere om qual van rouwen.
Doe die conincginne thuus quam,
365[regelnummer]
Beete die riddere ende nam
Die vrouwe ende leidese in de zale,
Ende noit en sprac hi ghene tale,
Maer keerden ter herberghen neder
Ende liet hem Jonette binden weder.
370[regelnummer]
Doe lach die ridder ende sanc;
Dat wonder was datti durde,
Want sine quale hem versurde.
Wat waendi, watti den banden
375[regelnummer]
Weet met bitene met tanden!
Hi sporterde met al den leden;
Inne geseidu niet van wat zeden
Hi was ente houdene quaet,
Maer die vrouwe, dat verstaet,
Seide ten coninc, als ict las:
‘Here, seit si, en wetti niet
Wat mi opten wech es ghesciet?
385[regelnummer]
Opten wech, ende hief doe mi
Van den waghene herde werde;
Dat ic duchte dat die here
390[regelnummer]
Mi soude hebben geslegen doet,
Dies was miin anxt herde groet.’
Die coninc seide: ‘mi es leet
Vrouwe, dat hem soe steet,
Ic wout met hem bat ware,
Want vromer ridder sekerlike
En es binnen al erterike.’
Hier latic van her Evax bliven,
Ende willu vort bescriven
400[regelnummer]
Van sconinx sone van Arabie;
In Arragoen hadde verloren
Van .II. stouten ridders ende vromen;
405[regelnummer]
Deen ware wt sinen sinne comen,
Dander es te Grieken waert
Ende en keert niet in den aert.
Nu leit Evax verwoet ende gebonden
Ende heeft gedaen van dien stonden
410[regelnummer]
Dat hem ontfoer siin here;
Oec weeti wel dat tsaermere
Die coninc es out van daghen
Ende en mach nemmer wapen draghen,
Doe ontboet hi sine maghe
Ende allegader sine liede,
Want hi woude, eer hi sciede,
In Arragoen sinen vader wreken;
Menegen heyden hoerde men dus spreken
420[regelnummer]
Dies utermaten willich waren,
Ende voeren sonder sparen
Ende stichten roef ende brant,
Si verborrent al tien stonden
425[regelnummer]
Wat siis buten vesten vonden,
Ende daden den lande grote noet
Ende sloughen vele liede doet.
Quam den coninc te Vancecuer,
430[regelnummer]
Hoe die heydene ende Arabine
Verslougen die liede sine,
Ende verberrenden al siin lant,
Ende doen der kerken groten pant,
Want clein cameren ende stalle
435[regelnummer]
Poenten si die kerken alle,
Ende hi en verweerse haestelike
Hi verliest al siin rike.
Die coninc die dat verstoet
Dat hi dus verloes siin goet,
Ende Evax den stouten here.
Hoe eist ten argesten comen mi
445[regelnummer]
In miin lant nes man gheen
Die mi mach te baten comen;
Hier was een die mi es ghenomen
Nu siin wi verloren alle.’
450[regelnummer]
Die coninc entie conincginne
Waren wel met droeven sinne
Te gader, ende clageden hare leet
Die jonfrouwe van Grieken waert,
455[regelnummer]
Die oec sere was beswaert,
Seide te hare vrouwen heymelike:
‘Ghi moget u scamen lachterlike,
Die vroemste ridder, siit gewes,
460[regelnummer]
Die de werelt binnen heeft,
Het es scade dat ghi leeft;
Ende ghi soe scone figure siit,
Soe vrome ridder u vercoes,
465[regelnummer]
Dat hiere bi wert sinneloes;
Dies en sidi werdich niet;
Al haddine ghetroest iet,
Vrouwe, wat haddi monts te men
Of hogher verseinst uwen sen?
470[regelnummer]
Niet een twint, dat verstaet;
Ghi mochten, sonder quaet
Te doene, wel hebben gehouden
In bliscepen ende in vrouden;
Nu nemt uwen wasdoem altemale.’
475[regelnummer]
Sibille seide: ‘ic woude wale
Datti van mi vertroest ware
Ende hi ghenase oppenbare,
Dat ware mi utermaten lief.’
Die maget hoerde hare gerief,
480[regelnummer]
Seide: ‘vrouwe eist dan u wille,
Dat ic te hem ga al stille
Ende troesten van uwen weghen?
Het ware scade ware hi bleven
Dus verloren dore een wiif,
485[regelnummer]
Ende verlore siin scone liif.’
Die conincginne seide: ‘jaet,
Ic wille wale ghiere gaet
Ende troestene dore u ere,
Want sine bate begheric sere.’
490[regelnummer]
Die jonfrouwe, die dit verstont,
Maecte hare wech in corter stont
Daer si Evax herberge vant,
Si vragede Jonette te hant,
495[regelnummer]
‘Jonfrouwe, seiti, dore god ghenade,
In .II. daghen en at hi niet.’
Die maget seide: ‘ganc tote hem
500[regelnummer]
Of icken sal spreken moghen;
Ic hope icken sal verhoghen.’
Doe die knecht binnen quam
‘Daer es jonfrouwe Colette nu,
Ende sprake gherne jeghen u.’
Die ridder versuchte diepelike,
Ende seide: ‘haelse vollike.’
510[regelnummer]
Jonet ghinc ende deedse comen;
Tierst dat sine heeft vernomen
Ende seide: ‘bi gode here,
515[regelnummer]
Maer na dien dat noch steet
Vertroest u, het sal al goet siin;
Want sekerlec die vrouwe miin
520[regelnummer]
Dat ghi verbliidt ende verhoget,
Want opdat ghi ghenesen moget
Si sal u ghelden u verdriet,
Want hare es leet dat es gesciet,
Ende dat si onversienlike
525[regelnummer]
U antwerde soe erenstelike.’
Her Evax die dat versteet,
Brac tallen steden tsweet
Menichwarf riep die here:
530[regelnummer]
‘Helpe doet, twine sladi mi,
Dat ic ligghe in dese quale,
Ende met mi scerent altemale
Wat dat mi met oegen siet?
535[regelnummer]
Ay jonfrouwe, helpet u iet
Dat ghi verswaert minen rouwe?
Wat soude achten miin vrouwe
Op mi, die ben een keytief?’
Die jonfrouwe seide: ‘sem miin liif
540[regelnummer]
Miin vrouwe hiet mi comen hier;
En wildiis niet, ridder fier,
Gheloeven dat si seker waer,
Selc licteken, daer ghi bi
545[regelnummer]
Te bat selt gheloeven mi.’
‘Ay jonfrouwe, dore god soe doet,’
Antwerde die riddre vroet.
Ghinc te hare vrouwe in die zale,
550[regelnummer]
Ende seide: ‘vrouwe dore god ghenade,
Ende valt in selken rade,
Den ridder selen wi noch wale
Helpen betren sine quale,
Hopen an onsen lieven here;
555[regelnummer]
Ende ic bids u herde sere.’
‘Ende wat wildi dan dat ic doe?
‘Ic segt u lieve vrouwe miin,
Sent hem enich littekiin,
560[regelnummer]
Dat hi kinne van uwen wegen,
Soe mach hi noch baten pleghen.’
Die vrouwe seide: ‘ic dade dat
Ende sendet hem, wistic wat,
565[regelnummer]
Soudic hem wernen herde noede,
Doch willic hem senden .I. vingherliin,
Hi hevet an den vingher miin
Herde menichwarf ghesien,
Hi sal wel gheloeven dien.’
570[regelnummer]
Doe antwerde die cusche smale:
‘Twaren vrouwe, nu segdi wale,
Ende ic sal wel die bodscap doen
Na mine macht an dien baroen.’
Colette die scone jonfrouwe,
575[regelnummer]
Die gherne minderde sridders rouwe,
Ghinc vollec tsiere herberghen wert,
Ende die ridder onververt
Hadde hem doen tetene maken,
580[regelnummer]
Haddem vele goets ghedaen;
Ende vragede hem hoe hem ware:
‘Bi gode, seiti, herde sware,
Maer bi uwer groter doghet
585[regelnummer]
Hebdi mi een deel verhoget,
Dies soe haddic tetene lost,
Daer ghi mi verhoghet mede,
Maer hets hovesscher liede zede
590[regelnummer]
Dat si die zieke troesten gherne.’
‘Twaren here; in seit in ghenen scerne,
Sprac die maget, want miin vrouwe
Wilt u siin van herten ghetrouwe,
Dies sent si u bi mi, her ridder fiin,
595[regelnummer]
Te littekene hare vingherliin;
Si seide mi, ghi kinnet wale.’
Doe gaeft hem die scone smale;
Ende doent die ridder anesach
En sach hi nie soe bliden dach,
600[regelnummer]
Ende riep lude: ‘god here,
Ontfarme u miins, biddic u sere!’
Dbloet spranc hem ten nese wt,
Van sweete wert hem nat die huut,
Sere bevede die ridder vrome.
605[regelnummer]
Die maget hiet hi willecome:
‘Scone, hoe mochtic u nemmermere
Voldancken den dienst entie ere
Die ghi dore mi hebt ghedaen;
610[regelnummer]
Miins leeds ende miere pinen,
Het sal mi al miins leven scinen;
Ende u biddic scone maget,
Al was dat sake dat ghi mi saget
In selker pinen, in selker noet,
615[regelnummer]
Dat ghi hierna u sceren groet
Niet en maect, al dogedic dit,
Dat ghiis mi noch niene verwit.’
Colette seide: ‘neen si, bi gode,
Maer si soude gaen wesen bode
620[regelnummer]
Te miere vrouwen, hoe dat ghi
Siit ghenesen, her ridder vri.’
Doe nam orlof die maget goet,
Ende ghinc te hove weder te voet,
Ende seide der vrouwen oppenbare
Die vrouwe seide hovesschelike:
‘Ghelooft siis god van hemelrike!
Dats den lande ene goede mare,
Dat nu es in orlogen sware.’
630[regelnummer]
Miin her Evax die verstoet
Wel die jonfrouwe, want al goet
Heeft hem hare troest ghedaen;
Te hem selven seidi saen:
‘Ic moet weder miin liif maken,
635[regelnummer]
Of god wilt, mi selen mine zaken
Ten beste vergaen na miin beghin.’
Hi quam weder in sinen sin,
Ende dede hem baden ende bereiden
Ende met verschen cledren cleiden,
640[regelnummer]
Dus at hi ende was blide:
Ende die mere quam tien tide
‘Nu willic wel die waerheit weten
645[regelnummer]
Dat god onser niet en heeft vergeten,
Want hi heeft ons vertroest een deel,
Tconincrike bliift al geheel
Bi hem vertroest, dats hadde te doene.’
Ende doe ontboet hi den ridder coene
Entie ridder sonder blame
Sat op ende voer te hove waert,
Ende daer hi achter straten vaert
Wat waendi hoe hi was besien
655[regelnummer]
Van den lieden die om hem tien,
Ende gode loveden menichfout,
Want si bi den ridder stout
Peinsden noch pays te gewinnen;
Dies begonsten tfolc te minnen
Maer die vrome jonghe man
Hadde aveghenomen soe sere,
Dats ontfarmde menegen here;
Maer doe hi quam te hove,
665[regelnummer]
Ontfincken met groten love
Die coninc ende sine mayseniede
Ende oec alle die hoghe liede.
Doe quam toe die conincginne,
Die den riddere met bliden sinne
670[regelnummer]
Anesach, si seide mettesen:
‘Here willecome moeti wesen,
Hoe vaerdi ende hoe steet u?
In dit hof hebben tote nu
Droeve liede om u gheweest;
675[regelnummer]
Segt mi, hoe vaerdi ende hoe eest
Met u, sidi ghenesen sere?’
Doe antwerde die vrome here:
‘Ja ic vrouwe, ghelooft siis god,
Ende scone wort ende hovesch gebot.’
680[regelnummer]
‘Bi gode here, ic ans u wale.
Here dore god, hoert mine tale,
Ende siit ons hulpich ende geradich;
Hier leit ons herde ongenadich
685[regelnummer]
Die sweert, wat dat siins gescie,
Hi sal op ons sinen vader wreken;
Menich dorp heefti ontsteken,
Ende doet den onsen pine groet,
Dies hebben wi goeder helpen noet,
690[regelnummer]
Want miin here es van daghen
Ende en mach ghene wapen draghen;
Nu raet here wat es best ghedaen,
Alse die vrede wt sal gaen,
Die noch wel durt ene maent
695[regelnummer]
Hier binnen, opdat niet en caent
Gheverst siin, her ridder vri,
Doren minen wille berecht mi.’
Evax die der vrouwen tale
Verstaen heeft herde wale,
700[regelnummer]
Antwerde hare haestelike:
‘Bi gode, seiti, vrouwe rike,
Dat ghi ontbiet in derre veste
Jeghen dat wtgaet die vrede,
705[regelnummer]
Al u lant ende al u steden,
Ende ic sal binnen desen wale
Te mi selven comen siin altemale,
Ende dan selen wi striden jegen hem
Te velde, dies ic seker ben
710[regelnummer]
Dat wise selen wel verwinnen
Ende met eren comen binnen.’
Die conincginne die dat verstoet,
Vertroeste hare opten ridder goet
Entrouwen ende was dies blide,
715[regelnummer]
Entie coninc te dien tide.
Men dede den ridder wel te ghemake,
Hem en ghebrac ghene zake
Dan troest te hebben siins rouwen;
Enewarf seidi der vrouwen,
720[regelnummer]
Dat si dore god hem geve troest
Ofte hi bliven soude verloest.
Die vrouwe, die hare scaemde sere,
Gheantwerden mach, daer hi
725[regelnummer]
Iet vertroest mach siin bi,
Dat sine niet en verdrive
Ende oec in hare ere blive;
Si seide: ‘here, bi gode mi es leet
Tfernoy dat u int herte steet
730[regelnummer]
Van minen weghen, in wiste niet
Dat soe noede van u sciet,
Doch soudiit nemen in verdraghe;
Niet en valt die boem ten iersten slage,
735[regelnummer]
Verdraghen, al siin vrouwen fel
In dierste te haren vrienden weert,
Ghi hebt onrecht dat u deert.
Men siets ende het es recht:
Vrouch here es langhe knecht.
740[regelnummer]
Daer bi siit in hoghen ende coene,
Ende verwint met hoghen doene
Vrouwen minne of ghi cont;
Haddi gheleghen onghesont
Emmermeer, ic ware cume comen
745[regelnummer]
Te u en hadde uwes waer genomen,
Maer siit vrome, soe modi
Peinsde wel in sinen moet:
750[regelnummer]
Salne minnen die vrouwe fiin
Dat moet bi vroemechede siin.
Hi seide: ‘vrouwe ans mi god,
Die over al heeft ghebot,
Ic sal mi proeven soe wel,
755[regelnummer]
Ghi selens u beloven, wat soudi el;
Soe modi troest ende ere ghewinnen.’
Mettien scieden si met minnen.
Die vrouwe peinsde in haren moet:
Dan hi hadde ghedaen eer.’
Hier binnen naket dien tide
Dat die vrede in elke side
Ende weder binnen sire virtuut comen.
Tenen daghe haddi ghenomen
Alle die heren van den lande,
Die toren hadden menegherande
Dat hem dede met overdade
Die jonge coninc van Arabie,
Daer toe die starcste die was ye
Was hi entie vroemste mede
775[regelnummer]
Die men vant tenegher stede;
Daerop verliet hi hem sere,
Nu heeft hi vernomen dat die here
Ende dat die coninc daerbi
780[regelnummer]
Sere vercoent es entie sine;
Doe peinsdi: ‘ende ic wil de cracht mine
Proeven jeghen den stouten man
In enen camp opdat ic can,
Want als ic hem hebbe doet
785[regelnummer]
Soe hebbic herde clene noet
Dandre te verwinne in stride,
Want si bi hem in haer side
Sere vercoent souden wesen.’
Ende seide te hem dese tale:
‘Ghi heren, nu es u wel cont,
Dat wi hebben langhe stont
Dese stad swaerlec beleghen,
Soe ware hare troest al leden;
Nu ben ic van manlicheden,
800[regelnummer]
Danc hebbe Mamet, vernaemt wel,
Ende elken riddre al te fel;
Daerbi, riediit ghi heren,
Ic soude onbieden met eren
Den coninc, opdat hi woude,
805[regelnummer]
Dat icken quite laten soude
Den doetslach van minen vader
Ende van sinen lieden algader,
Den ridder senden met ghewelt
810[regelnummer]
Die minen vader den coninc verslouch,
Can ic hem ghedoen ghenouch
In campe, soe wille ic dat hi
Siin lant al houde van mi,
Ende brinct mi siin ridder onder,
815[regelnummer]
Dat noit gesciede selc wonder,
Ende ontfaen van hem miin lant
Ende te lande wederkeren.
Dit sal ic doen, radiit ghi heren,
820[regelnummer]
Hoe mochtic mi scoender wreken;
Alle die met tonghen spreken
En vanden enen ridder niet
Doen die heydene ammirale
825[regelnummer]
Den coninc hadden verstaen wale,
Seide die een: ‘her coninc here,
Mi dunct wel dat ghi u ere
Gherne meret na uwe macht;
Hets waer, ghi hebt grote cracht
830[regelnummer]
Boven elken mensche die leeft;
Opdat u Mamet gratie gheeft,
Siere twee daet herde clene,
Hine macht hem niet te mee verweren
835[regelnummer]
Dan een lam jeghen twee beren,
Ende dat comt saen men weet hoe;
Dies laet ons allen met u striden,
Ende wi selense in corten tiden
840[regelnummer]
Hebben hare veste ghewonnen.’
Een ander seide: ‘wi begonnen
Qualiic om te verdrivene hem,
845[regelnummer]
Si hebben binnen enen here
Die hem sere therte maect,
Al ware nochtan miin here naect
Hi versloughen lichtelike;
Ic riede wel den coninc rike
850[regelnummer]
Dat hiit in die stad onbode;
Cume comt striden die ridder fier;
Quame hi oec soene kint hi niet
855[regelnummer]
Minen here, alse hine siet
Soe sals hem berouwen, ic wane,
Want miin here heeft die ghedane
Dat hiere tiene soude verslaen
860[regelnummer]
Ende ware hi allene verwonnen,
Dandre en souden hem connen
Verweren, kennic seker wale,
Siin vercoent al te sere.’
865[regelnummer]
Doe seide Pyrreus die here:
‘Bi Mamette, ghi segt waer,
Ic wilt [emmer] onbieden daer,
Dat ic den camp hebben wille,
Inne wille niet langher swighen stille,
870[regelnummer]
Ic wille dat ghiere vaert ghi twee
Ende vertrect den coninc dat,
Dat ic hier vore dese stad
Minen vader den coninc verloes,
875[regelnummer]
Ende hoe ic je sider altoes
Hebbe die wrake van hem beghert,
Ende mi gheen dinc meer en deert
Dat hi te vaste daer inne
880[regelnummer]
Leit ende binnen soe sekeren mueren,
Doch soe sal icker vore duren
.C. jaer, levedic soe langhe,
Ic en winse bi bedwanghe,
Ende dit mach hi corten wale
Die hi sende jeghen mi te crite;
Ben ic verwonnen, ic laten quite,
Ende eist dat icken versla,
Soe willic dat die coninc ontfa
890[regelnummer]
Van mi siin goet ende siin lant.
Nu vaert ghi heren altehant
Ende doet dese bodscap wel.’
Si seiden: ‘wat souden wi el?
Wi selense doen, ans ons Mamet,
895[regelnummer]
Vore den coninc vele bet.’
Doe voeren si wech mettien,
Daer si meest lieden saghen;
Men vragedem wat si jagen:
900[regelnummer]
Si seiden dat si boden waren,
Doe hiet mense ten coninc varen.
Van Arragoen die coninc rike,
Ende miin her Evax die gelike,
Ende alle die portren ende alle die heren
In die grote zale, ende spraken
In welker wiis, in welker zaken
Si hem souden moghen verweren;
Mettien quamen ingheveren
910[regelnummer]
Pyrreus boden ongespaert,
Ende groeten den coninc waert
Ende alle die met hem waren;
Deen seide sonder sparen:
‘Heere wi siin ghesent hier
915[regelnummer]
Alse boden van den coninc fier
Ontbiet, dat hi dese stad
Aldus sal beleghen houden,
Tote dat hi sterven moet van ouden,
920[regelnummer]
Ofte hine wreke den vader sine
Ane u of ane die conincginne,
Daert af scade soude siin;
Dies ontbiet hi u, her coninc fiin,
Opdat ghiis u dorret gheninden
925[regelnummer]
Ende moget enen kemp vinden
Die jeghen minen here ten kempe come,
Es hi soe starc ende soe vrome
Dat hi minen here verwinnen can,
Miin here wilt worden u man;
930[regelnummer]
Verwint hi oec uwen kempe goet;
Soe wilt hi dat ghi tselve doet;
Siet, hierop siin wi comen nu,
Ende cort uwes selves scande,
935[regelnummer]
Hets onnere dat hi in uwen lande
Heeft gheleghen met ghewoude.’
Die coninc sprac: ‘en daet mi doude,
Hine haddre noch niet in ghelegen,
Nu en can ic mi in ghenen weghen
940[regelnummer]
Versien dat ic kempe ghewinne.’
‘Ghi selt, seit si die conincginne,
Die hem daertoe sal gheninden
Jeghen hem te comen te stride.’
945[regelnummer]
Evax stont neven hare side
Ende si seide: ‘her ridder goet,
Ic biddu sere dat ghi doet
Desen camp dore minen wille.’
Evax sweech onlange stille,
950[regelnummer]
Maer seide: ‘vrouwe godeweet,
Ic bens willich ende ghereet,
Ware hi yseren, ic souden trouwen
Dore uwen wille in stucken houwen.
Wanneer sal dese camp wesen?’
955[regelnummer]
Die bode seide binnen desen:
‘Begherdiit, overmerghen here.’
Evax seide: ‘ic beghert sere.
Nu laet ons maken sekerhede.’
960[regelnummer]
‘Her ridder hine ontfliet u niet,
Maer tierst dat ghine siet
Siet dat u therte niet en ontga,
Ic weet wel dat ghine niene saget;
965[regelnummer]
Her ridder sint dat u behaghet
Soe doet den coninc gheloeven alsoe.’
Die coninc seide: ‘ic doe,
Indien dat wiis seker siin
Van uwen here den Arabiin.’
970[regelnummer]
Die ammirale swoeren sere
Dat hare coninc soude houden;
Doen keerden si weder ongescouden
Weder te haren here weert.
975[regelnummer]
Hare coninc was onververt
Te striden jegen enen Kerstiin,
Maer dedem ghereiden wale
980[regelnummer]
Ende was des camps herde blide.
Miin her Evax, die banderside
Desen camp heeft ghenomen,
Es ter conincginne comen,
Ende seide: ‘vrouwe wat radi
985[regelnummer]
Ende alle dese ridders vri,
Of si ons des gheloves afgaen?’
Die conincginne seide: ‘here
Wat ghi wilt dat men doe.’
En comt niet die coninc vri,
Soe selen wi alle wtvaren
995[regelnummer]
Ende bestaense sonder sparen,
Dies laet u volc ghewapent wesen.’
‘Sekerlec miin here seit wale.’
Ende met desen sciet die tale.
1000[regelnummer]
In die stad was vroude groet,
Omdat si hoopten uter noet
Evax hadde savons selc geval,
Dat hi sat bi der vrouwen
1005[regelnummer]
Die beghinsel was siins rouwen,
Diene troeste herde sere,
Ende seide: ‘bi gode here,
Dit merkic in groter trouwen
Ende latu keren sonder rouwe,
1010[regelnummer]
Dat kinne god, dat gheric sere.’
‘Vrouwe sint u es bequame
Soe doe ict gherne in gods name,
Het lancter mi sere naer,
1015[regelnummer]
Enghene pine en es mi swaer
Die ic dore u mach anegaen;
Wat dat ghi mi hiet bestaen
Bestoedic dore die minne van u,
Die mi nochtan es herde scu,
Die vrouwe seide: ‘twaren here,
Ghine dorft u ontsien in ghenen weghen,
Ic sal goets raets gherne pleghen.’
1025[regelnummer]
Die vrouwe peinsde: ‘hier bi
Sal hi noch te willegher siin;
Mae inne woude niet dat miin
Ware die werelt ende ic hare vrouwe,
Ende ic dade minen man ontrouwe.’
1030[regelnummer]
Die ridder die blide sciet
Van der vrouwen, en wiste niet
Hare ghedochte meer no min,
Maer peinsde in sinen sin,
Dat hi hem sal vromelike weren,
1035[regelnummer]
Cleine sal hi hem ververen,
Maer sanders daghes dedi maken
Wat hem ghebrac tsinen saken;
Ende men gaf hem alles genouch
Dat wale was siin ghevouch,
1040[regelnummer]
Dien dach entien nacht mede.
Wachten den nacht algader,
Ende baden gode onsen vader
Al dien nacht in der kerken,
1045[regelnummer]
Dat hi haren kempe ghesterken
Beide nu ende alle weghe.
Des derdes dages doe die dach ontspranc
Hoerde men buten groet geclanc,
1050[regelnummer]
Beide van trompen ende van bosinen,
Entie here van den Sarrasinen
Dedem wapenen behaghelike
Met tween paer wapenen rike,
Met .II. swerden ende een ghisarme;
Hi brachte met hem een conroet
Van Sarrasinen, ende singende sere
1060[regelnummer]
Miin her Evax die banderside
Hem gereide tesen stride,
Na die wise van Vranckerike,
Ende nam Hantecleer siin swert;
Ende quam alsoe ten crite gereden
Met oetmoede ende met simpelheden,
Entie coninc ende sine liede mede;
Die coninc die vragen dede
Ofti woude houden dat daer ware
Te voren ghesproken, ghestade;
Hi seide dat hiit gherne dade.
Doe toghen si achter in beiden siden
1075[regelnummer]
Ende lieten hem beiden [die] sciere striden
Souden, allene staen int criit.
Het was omtrent priemetiit
Ende dweder was claer ende scone;
Die sonne stont hoghe an den trone;
1080[regelnummer]
Die twee die in den crite hilden
Ende beiden niet en wilden,
Herhaelden wt ende lieten loepen;
Den striit, dien si daer beghinnen;
1085[regelnummer]
Si quamen scone in allen sinnen;
Die coninc geraecte Evax den here
Op sinen scilt soe oversere
Dat cume bleef hine ware gevallen
1090[regelnummer]
Doch hilt hi hem an den aertsoene,
Dies hi wel hadde te doene,
Soe dat hi niet en viel neder;
Ende Evax gheraecten weder
Onder den kinne soe utermaten,
1095[regelnummer]
Twaren hi hadde tliif ghelaten
En ware te broken niet dat spere;
Doch soe wert hi tumelere
Ende viel metten orsse int gras;
Ic weet wel dat hi blide was
1100[regelnummer]
Dat hi siins ors quite waert;
Hi seide norts: ‘die steke was hart,
Dat es di vore dine doet;
Nemmer eren en mach di werden,
1105[regelnummer]
Ic sal di onder mine voete terden
Gheliic enen quaden worme.
Wat waenstu, onghedegen vorme,
Waenstu weren di jeghen mi?
Soe bliifti diin leven sonder waen,
Ende sal di daertoe maken rike,
Om dattu di gherne weres vromelike,
Want ic hebs de macht wale.’
1115[regelnummer]
Evax seide: ‘cort uwe tale,
Sit op of ghi u wilt weren.’
‘Ja keytiif, dordi gheberen
Soe moetic u maken tenen like,
1120[regelnummer]
Ic en beghere des ors niet.’
Evax seide: ‘wats ghesciet
Sone stridic niet jegen u,
‘Soe beet dan, seide die paijn,
1125[regelnummer]
Ghi moget wel van edelre herten siin.’
Doe beete die ridder coene,
Maer ic seggu dat die van Arragoene
Groten rouwe daer om dreven;
Hem ware liever ware hi bleven
1130[regelnummer]
Sittende in siin gereide;
‘God here, ghi moet bescermen nu
Onsen kempe, wi bevelen u.
Twaren hi heeft .I. edel herte,
1135[regelnummer]
Hets jammer datti nie smerte
Hadde dore een wiif hoverdich;
Sekerlic hen was niet werdich
Dat hi soe qual dor minen wille.’
Die ridders, die niet stille
1140[regelnummer]
En hilden, gingen hem onderhouwen;
Den eenwiich dat si striden;
Si hieuwen in beiden siden
Dattie splentren van haren scilden,
1145[regelnummer]
Die si vore hare borst hilden,
Vlogen vore hem in den dale,
Entie maelgien alsoe wale.
Evax vacht met Hanteclere,
1150[regelnummer]
Met siere handaex die scarp was,
Ende hi was starc, siit seker das,
Ende slouch vreseliic slagen;
Inne wane niet, die nu saghe
Selken camp, hine souden loven.
Maer streden utermaten sere,
Dat sere den heydenen here
Verwies, haddiis gehadt raet,
Ende seide te Evax: ‘vul quaet,
1160[regelnummer]
Waendi met uwer vliegesteke
Neenstu niet, dese slach groet
Brincti waerliic dine doet.’
Die handaex hief hi met beiden handen
1165[regelnummer]
Ende wanese hem slaen ten tanden,
Maer Evax die stoute deghen
Warp er Hantecleer jeghen,
Ende cortese hem tote bi der hant,
Dat si vore hem viel int sant.
1170[regelnummer]
Die coninc ververdem doe,
Ende scoet tsinen orsse toe,
Ende ghegreep een scone swert,
Ende keerdem te Evax wert,
Sere vererret liep hi hem oppe,
1175[regelnummer]
Ende seide: ‘onghedegen poppe,
Noch wiltu jegen mi di weren?
Het heeft mi noch geweest sceren,
Nu wille ic in nerenste striden;
Maer nochtan modi verbliden
1180[regelnummer]
Wildi u opgheven ghevaen,
Arragoen, ic saelt u gheven
Ende oec leveren tuwen wille,
1185[regelnummer]
Entie scone conincginne Sibille;
Nu peinst wel, wildiit doen?’
Doe seide Evax die baroen:
‘Bi gode, her coninc, dits om niet,
U gheloft ende u ghebiet;
1190[regelnummer]
Ghi moet hier sterven vor miin sweert.’
Dit hadde den coninc onweert,
Ende seide: ‘bi Mamette, wecht,
Ende ic seide sotteit groet,
1195[regelnummer]
Sich, dese slach es dine doet.’
Doe hief tswert die coninc rike,
Maer Evax, die ghesinnichlike
Wachte den coninc, liet besiden
Neven hem den slach liden,
1200[regelnummer]
Entie coninc slouch in derde;
Ende Evax die siins gherde,
Ende slouch den coninc rike
Boven opten helm van stale,
Dies verbliide in sinen sin
Evax ende danckes gode sere,
1210[regelnummer]
Viel neder doet int gras.
Onder die heydene en mochte u
Engheen man vertellen nu;
Si namen ende loeden haren here
1215[regelnummer]
Ende voerdene met groten sere
Ten lande weert ende keerden weder.
Die coninc en quam nie seder
Van Belsebuke sinen here;
Maer die feeste entie ere
1220[regelnummer]
Die men in die stad den ridder dede,
Die coninc entie heren mede,
En mochtu gheen man vertellen.
Wel ontfinghene sine ghesellen,
Soe dede die hovessche conincginne,
1225[regelnummer]
Ende seide: ‘her riddre, mine minne
Hebdi u om sere gheaventurt,
Twaren ghi hebt ghenouch besurt
Ende herde sere verdient,
Dies blivic u van herten vrient.’
1230[regelnummer]
Die ridder die dat verstoet,
Verblide sere in sinen moet
Ende dancte der vrouwen sere,
Ende seide, dat hi emmermere
Te haren dienste bleve ghestade,
1235[regelnummer]
Waert hem vrome of scade.
Dus bliift die ridder van groten love
Aldus binnen des coninx hove,
Op hope levende, dat es waer,
Daerna wel een half jaer;
1240[regelnummer]
Bi troeste nochtan een twint niet;
Al eist dat hi die vrouwe siet,
Hine dars hare niet anegroeten,
Maer waer hise mach ontmoeten
Quam hi gherne jeghen hare,
1245[regelnummer]
Nochtan dat hare liever ware
Dat hiis onbeerde of hi woude,
Dat si nochtan [node] hem soude
Die riddre nam in sine ghedane
1250[regelnummer]
Soe sere af, dat wonder was;
Te hem selven seidi, als ict las:
‘Helpe, wat wit die minne!
Ende ghi Venus conincginne,
Wat hebdi mine doet ghesworen;
1255[regelnummer]
Moet ic bliven dus verloren
En rouct wat miins ghesciet,
Ay dat Hantecleer soe sneet,
Dat es mi sekerlike swaer!
Die coninc een scone ghebot,
Enghenen troest na minen wane,
Nochtan sal ict haer leggen ane,
1270[regelnummer]
Twaren ende god, als icse sie,
Ende aventuren wats ghescie.’
Mettien dat hi sprac dit wort
Quam die conincginne vort
1275[regelnummer]
Doe sach si den riddre daer staen
Sere ontsteken van erheiden,
Hi groete die vrouwe sonder beiden
Ende si groete weder den here,
Ende seide: ‘nu peinsdi sere,
1280[regelnummer]
Dat sciint wel, her ridder coene,
Ghi hadt wel troest te doene
Dat dunct mi wel an u ghelaet,
Stoet u soe?’ ‘Bi gode, jaet,
Vrouwe, ende werwert gadi?’
1285[regelnummer]
‘In desen boegaert hier bi.
Wat radiis, wildi medegaen?’
Die ridder hi antwerde saen:
‘Ja ic vrouwe of ghiit ghebiet,
Eer dadic, vrouwe, dat ghi mi hiet
1290[regelnummer]
Dan enich mensche gedoen mochte;
Ic ben die ghene die en rochte
Indien ghiis miins hadt genade.’
Mettesen quamen si in den vergier;
1295[regelnummer]
Onder enen sconen olivier
Ghingen si sitten hare entare;
Den ridder, dien te moede sware
Was, anegroete die conincginne;
‘Vrouwe, seiti, uwe minne
1300[regelnummer]
Wetti wel, die dwinct mi sere,
Wel na was ic op die doet
Verquolen, vrouwe, dor uwen wille,
1305[regelnummer]
Oec was miin doghen saen stille,
Hovessche vrouwe, alse ghi wout,
Ende ghi ghelovet mi dat ghi sout
Troesten ende gheven raet,
Nu wetti vrouwe hoet mi staet;
1310[regelnummer]
Miin sterven, miin leven soe sidi,
Niemen en mach mi gheven dan ghi.’
Sibille die hovessche conincginne
Peinsde wel in haren sinne
Dat die ridder waer seide,
1315[regelnummer]
Ende hi grote ghenendicheide
Dore haren wille hadde ghedaen;
Ten ridder soe seidsi saen:
‘Segt here, wat soucti mi an?
Ic hebbe minen goeden man
1320[regelnummer]
Lief, mochti an iemen el comen,
Daert u mochte meer vromen,
Dat ware mi vele bat bequame.’
Doe seide die ridder sonder blame:
‘Vrouwe hoe ghereet ware mi te doene,
1325[regelnummer]
En es vrouwe in Arragoene,
Noch in al die werelt mede,
Al hadde si in hare moghenthede
Die werelt gheheel altemale,
Ende oec alse scone ware, dat wet wale,
1330[regelnummer]
Alse selve Venus die godinne,
Soen mochtsi in minen sinne
Niet comen in ghere wiis;
Ic baeds u gherne woudiis
1335[regelnummer]
Vrouwe, tselve gheloevet mi.’
Die vrouwe seide: ‘ghi segt ware;
Nu segt mi dan oppenbare,
Hebdi eneghen ghetrouwen vrient
In desen lande, daer ghi verdient
1340[regelnummer]
Hebt eneghe vrienscap an,
Dat segt mi.’ seide die conincginne.
Evax seide: ‘vrouwe ic kinne
In minen knecht trouwe groet.’
1345[regelnummer]
‘Bi gode here, diere es noet.
Vaert in u herberghe neder,
Ende ghelaet u siec weder,
1350[regelnummer]
Ende doet uwen cnape bereiden al
Hoe men ter erden doen sal,
Ende maect u of ghi doet waert,
Ende doet u scrine ter vaert
Uwen knecht maken heymelike
1355[regelnummer]
Met stenen of dies ghelike,
Ende maect u heymelec weghe;
God onse here gheve ons zeghe!
Tsente Jacops in Galissien waert,
Siit dies seker ende onvervaert,
1360[regelnummer]
Van heden desen daghe over .I. jaer
Soe sal ic endelike aldaer
Soe comen, dat ic en kere
Nemmermeer te minen here.
1365[regelnummer]
Sone comicker nemmermeer toe,
Minen here den coninc, minen man,
Dien ic nochtan goets an.
Inne wille hare tweer wiif niet siin.
Om u sal ic den here miin
1370[regelnummer]
Laten ende miin conincrike,
Ende alle mine maghe rike.
God gesterke u in alre doget!
Nu comes ave soe ghi ierst moget.
Nu eist tiit dat wi sceden;
1375[regelnummer]
Nu keert, god moetu gheleden!
Ende siet dat ghi aldus doet.’
Die ridder seide: ‘vrouwe goet
Ic saelt doen, ans mi god.
God lonu, dits een scone gebot.’
1380[regelnummer]
Nu es die riddre herde blide,
Ende ghinc ter herberghen tien tide
Ende riep te hem sinen cnape
Savons eer hi wert in slape,
Ende seide: ‘Jonet besiet,
1385[regelnummer]
In wille hier langher bliven niet,
Ic wille te lande wert tien,
Ende dies en mochte mi niet gescien
Opdat die coninc ghevreischen conde;
Ic woudic goeden raet vonde
1390[regelnummer]
Hoe ic hem ontfaren mochte,
Dat men mi weder niene sochte;
Hets waer, men doet mi hier ere,
Maer anders en wetic nemmere,
Te lande winnic doch iet,
1395[regelnummer]
Hier en can ic verhoghen niet;
Doch haddic enen raet nu,
Vondic eneghe trouwe in u
Ende dorstict u betrouwen wale.’
1400[regelnummer]
‘Here ghi doget mesbaer ende verdriet,
En soudi mi ghetrouwen niet
Gheweest in desen lande nu.
1405[regelnummer]
Bi gode ende bi onser vrouwen,
Beseghen tote in mine doet.’
Evax seide: ‘dies ben ic vroe;
Nu siet, rater selve toe;
Verstant wel wat ic di seghe,
Ende mach u seggen op wat zaken:
1415[regelnummer]
Ic sal mi weder ziec maken,
Ende soe cranc, dat ic sal
Van der werelt versceden al,
Ende doet mi leggen in de scrine,
Ende piinter u heymelec bi tsine;
1420[regelnummer]
Ende alse ghi siet uwe stade,
Soe doet op sonder met meren rade
Die scrine, ende laet mi wt,
Ende vulse sonder gheluut
Met stenen, dat si alsoe swaer si
1425[regelnummer]
Alsi te voren was met mi,
Ende dan willic mi maken henen,
Ende dan volget mi in Athenen
Alse die scrine ter erden gedaen si;
Ende maect oec groet seer om mi;
1430[regelnummer]
Ende dus moet emmer wesen.’
Dat hiit doen soude wale;
Si ghinghen slapen te male.
Smarghens doe die dach ontspranc
1435[regelnummer]
Soe was Evax herde cranc,
Doe was die ridder van groten love
Van meneghen vrouwen ende here.
1440[regelnummer]
Dus lach hi enen corten tiit,
Maer besette alle sine zaken,
Alsoe alse hise woude maken;
Doe starf hi alst hem best dochte;
1445[regelnummer]
Saen men daerna die kiste brochte
Alsoe alse hi Jonette seide.
Die rouwe die om Evax was,
Seide dWalsch daer ict in las,
1450[regelnummer]
Beide van mannen ende van wiven,
En mochtu gheen man bescriven.
Dus lach hi den dach al dore;
Ende Jonet sine stad siet
1455[regelnummer]
Te doene dat hem siin here hiet,
Diewile alle die liede aten,
Soe liet hi sinen here wt
1460[regelnummer]
Ende leider enen steen in neder,
Ende loec die kiste weder.
Ende siin here ghinc ter cameren in;
Was die riddre om dese dinc,
1465[regelnummer]
Doch cleedem die jongelinc
Den knecht hi te gode beval
Ende streec wech heymelike.
Die knecht weende jammerlike,
1470[regelnummer]
Entie riddre streec siere straten,
Ende quam tsente Jacops in,
1475[regelnummer]
Alsoe alsi seide, comen moete.
Dus beide die riddre daer
In groten verlanghe dat jaer,
Ende van Arragoen die coninc rike
Dede siin vlede hoechelike,
1480[regelnummer]
Ende menich hoghe man dier was,
Alsoe als ict in den Walsce las.
Hare cracht en es niet smal,
Dat si den ridder wtvercoren
Die soe vrome van daden was.
Siins was saen vergheten;
Wat heeft hem die minne gheweten,
1490[regelnummer]
Si piindem in alder wiis.
Venus, vrouwe, wat modiis
Dat ghi hovessce liede sciet?
Al en ben ic dies selve niet,
Dat heeft mi wonder herde clene.
1495[regelnummer]
Want sekerlec ic minne ene
Die bloeme es van allen wiven;
Want seker ic wille emmermere bliven
Hare eyghen man, waer ic si,
Dat ghebot heeft si over mi.
1500[regelnummer]
Te miere materien keric weder,
Die ic hier vore leide neder,
Van Evax [die] was vergheten saen
Ende het begonste te naken sere
Die conincginne volghen soude;
Ende si was oec die ghene die woude
Den ridder siin gelof volbringen,
1510[regelnummer]
Op enen nacht soe lach si
Bi haren here, den coninc vri,
Ende seide: ‘here hoert mine tale,
Ende rater toe, soe doedi wale;
Ghi hebt dies jeghen mi verdient
1515[regelnummer]
Dat ic u ben van herten vrient
Ende dicke grote ere ghedaen.’
Dies soe wenesi meneghen traen.
Die coninc seide: ‘vrouwe vri
Wat ghebrect u, twi weendi?
Ja en ben ic een riic coninc,
Ic maget u ghehelpen wale.’
Der conincginne hare sprake,
1525[regelnummer]
Si wart peinsende om die zake
Die si den ridder ghelooft heeft,
Die si engheens sens begheeft.
Banderside peinsde die vrouwe
Om die ere ende om die trouwe
1530[regelnummer]
Die hare die coninc heeft ghedaen,
Ende peinsde, het ware grote onnere
Waer ment ghevreischte nemmermere;
Dies was si in groten vare;
1535[regelnummer]
Die minne nochtan raet hare
Dat si emmer ten ridder ga
1540[regelnummer]
Te voren, dat moet emmer siin.’
Doe seide die coninc: ‘vrouwe fiin
Segt uwen wille in gods name,
Hi sal mi siin herde bequame.’
Die conincginne seide: ‘here
1545[regelnummer]
God moetu lonen emmermere,
Ic moet, soe ic ierst can,
Ene bedevaert doen, dat es waer,
1550[regelnummer]
Te sente Jacops in Conpostelle,
Dit es daer ic omme quelle
Hoe ic daer ghecomen sal.’
Die coninc seide: ‘vrouwe laet al
Uwen rouwe hier af twaren,
1555[regelnummer]
Ic wille selve met u varen
Dat ons beiden eerliic si.’
Die vrouwe seide: ‘here miin
Alsoe en maget niet siin,
Met lieden alsoe lichtelike
Als ic met eren varen mach;
Ic moeter siin op desen dach
Die cortelinghe wesen sal.
1565[regelnummer]
Nu biddic u here, dat ghi al
Helpt miin behoef versien,
Met wat gheselscape ende met wien
1570[regelnummer]
Dat wi binnen .VIII. dagen mogen
Porren ende varen in hoghen.’
Die coninc seide: ‘vrouwe miin,
Sint dus heymelec moet siin,
Soe besiet wat ghi begaert;
1575[regelnummer]
Ic sal u helpen an die vaert.’
Die vrouwe seits hem groten danc;
Die vrouwe, die wel haer gelage
1580[regelnummer]
Ane haren here den coninc vant,
Alsoe alst hare goet dochte,
Ende soe si heymelecst mochte;
Dat si sanderdags porren soude,
Alsi dede met groter vroude.
Die conincginne van Arragoene
Sibille, die met cleinen doene
Blideliic ende onvervaert
Met .C. paerden lettel meer,
Ende reet wech haestelike.
1595[regelnummer]
Niemen was hare heymelike
Dan Colette die jonfrouwe
Die om den ridder hadde rouwe.
Dus reden si menege mile,
1600[regelnummer]
Dat si sente Jacops waren bi;
In ere dachvaert soe quamen si
In enen sconen woude ghereden,
Daer ene riviere met snelheden
1605[regelnummer]
Die swart was ende herde diep.
Die conincginne seide: ‘laet ons tiden
Doe reden si neven die riviere,
Die mayseniede beide sciere.
1610[regelnummer]
‘Siet jonfrouwe, seide die conincginne,
Ghi wet wel dat mi die minne
Dien ic emmer spreken moet,
1615[regelnummer]
Dies siit seker ende vroet,
Dat ic daer na nemmermere
En kere weder te minen here,
Ic wille altoes met hem bliven
Hine wille mi selve verdriven.
1620[regelnummer]
Nu siet jonfrouwe, na dat staet
Soe hebbic ghepeinst enen raet,
Ende dat moetic emmer doen;
Inne kere niet weder in Arragoen,
Wat dat miins daer af gesciet,
1625[regelnummer]
Daer men mi met oegen siet.
Nu verstaet mi dat ghi doet:
Ic ga al dit wout te voet
Ten riddre wert sekerlike,
1630[regelnummer]
Siet hier miin cappe ende miin paert,
Ende riidt te desen watre waert
Daer dbort es afheldich sere,
Ende leidet tpaert soe met kere
Dat ghiit hurt int water neder,
1635[regelnummer]
Dan roupt die mayseniede weder,
Mine cappe legt op tpaert, segt hem
Dat ic int water ghevallen ben
Met paerden ende met cappen te male,
1640[regelnummer]
Jonfrouwe, dat ic verdroncken si.
Dore gode soe biddic dat ghi mi
In dese dinc wilt getrouwe wesen.’
Ende seide, si sout gherne doen.
1645[regelnummer]
Doe seide die conincginne van Arragoen,
Si soude haer maken ten woude wert,
Ic wane si nemmermeer en ghert
Te comene met ghenen doene
Ten coninc van Arragoene.
Nam der conincginnen rosside,
Met sambuwen ende met siden,
Ende leidet ten boerde, soe dat si
1655[regelnummer]
Daer in hurte, doen riep si
Enen crete met groten vare:
‘Ghi goede liede comt hare!
Miin vrouwe die conincginne
1660[regelnummer]
Die lieden quamen toe ghevaren,
Die alle herde serich waren,
Si saghen tpaert comen gheswommen;
Die vrode liede metten dommen
Waenden wel dat die conincginne
1665[regelnummer]
Mede ware ghevallen daer inne.
Die cappe saghen si daer vlieten
Ende metten watre henen scieten,
Die si vinghen soe si ierst mochten,
Maer die vrouwe die si sochten
1670[regelnummer]
Daer af en vernamen si niet.
Si sochtense in ghenen vliet
Op ende neder, verre ende bi,
Maer wat si sochten, geloeves mi,
1675[regelnummer]
En leeft man gheen soe vroet
Die u wiis mochte maken des
Den groten rouwe die daer es.
Wat si hem piinden was om niet,
Soe overdiep was die vliet
1680[regelnummer]
Ende soe stuer daer toe mede,
Hen bescoet niet wat mer toe dede.
Doe keerden si ten lande wert
Droeveliic ende sere beswert.
Doe men in Arragoene vernam
1685[regelnummer]
Dat die conincginne niet weder quam,
Was daer herde groet mesbaer;
Maer die coninc, dat es waer,
Hadde den rouwe al te groet,
Desen rouwe ende desen noet
1690[regelnummer]
Dien men daer sach den lande driven
Ende mochtu gheen man bescriven;
Hare vader die coninc van Cecile
Droefder omme langhe wile;
Dus was daer om der vrouwen doet
1695[regelnummer]
In al Cecilien rouwe groet.
Nu latic u van den rouwe bliven,
Ende willu vort bescriven
Van der conincginne fetiis,
Die soeken gaet haren amiis,
1700[regelnummer]
Ende dien sere langede na hare.
Si quam dolende hare entare,
Soe verre quam si ghegaen
Buten den woude, daer si sach staen
Een huus, daer ghinc si inne;
1705[regelnummer]
Doe seide die scone conincginne:
‘Vrouwe, god moet met u wesen.’
Dwiveken antwerde met desen:
‘Dat moet u lonen god, jonfrouwe,
1710[regelnummer]
Dat ghi u hout in desen levene.
Men vonder in de werelt niet .VII.
Scoenre wiif, twaren, dan ghi;
Dat ghi siit van lichten sinne.’
1715[regelnummer]
Doe antwerde die conincginne:
‘Ghi hebt onrecht, twaren, vrouwe,
Ic quam haervaert op trouwe.
Nu berecht mi mine vaert;
Ic wille te Sente Jacops waert,
1720[regelnummer]
Ende hoe na ben ic daer?’
Dwiveken seide: ‘wet vorwaer:
‘Ghi hebt noch .VI. milen toe.’
Die conincginne seide doe:
‘Nu besiet vrouwe, of ghi
1725[regelnummer]
Uwe cleder wilt wisselen jegen mi;
Ghi blives te riker al u leven.’
Dwiveken seide: ‘nenic entrouwen,
Het soude mi cortelike rouwen
Dan u poytier morgen quame
Ende mi die uwe weder name,
Soe haddicse verloren emmermere.’
1735[regelnummer]
Doe weende die conincginne sere,
Ende seide: ‘god gheweldich vader,
Wie mach den mensce doen quader,
Dan hi mach hem selven doen!
Selc sprect mi nu leliic an
Hi soude mi bughen ende nighen;
Nu hebbic ghewonnen tswigen.
Vrouwe, seit si, nu verstaet,
Ic wille die mine om duwe geven,
Gheen putier nes mi bleven;
Twaren dies en gheric niet
Twaren, in segt in ghenen scerne,
Ic wille tsente Jacops waert,
Selc soude mi sien op die vaert
1755[regelnummer]
Hi sprake mi ane dorperleke,
Maer quamic gaende in u ghesmide
Hi soude mi laten liden.’
Doen dat wiveken dat verstoet
1760[regelnummer]
‘Dese jonfrouwe mach wel seggen waer.’
Mettien wisselden si daer,
Doe nam orlof die conincginne
Ende peinsde in haren sinne
Om den wech dien si woude,
1765[regelnummer]
Ende quammere alst wesen soude
Des anders dages vore middach
Buten der stad, daer si sach
Maer doe hiere wert gheware
1770[regelnummer]
Was hi die overbliitste man
Die nie ter werelt liif gewan;
Wel .XX. warf an haren mont,
Ende seide: ‘welgeraecte vrouwe,
1775[regelnummer]
Bi gode, nu es mi al miin rouwe
Vergaen, ghi hebt mi wel gheloent
Ende een twint niet ghehoent;
Ende hoe sidi dus ontgaen?’
Doen liet siit hem al verstaen,
[Waenden] dat si verdronken si.
Die ridder seide: ‘gheloeves mi,
Ghi hebbet, vrouwe, sere besurt
1785[regelnummer]
Ende u selven gheaventurt
Dore minen wille, dat lonu god,
Vergatict soe waric sot.’
Doe waren si utermaten blide
Ende ghingen spelen doe betide,
1790[regelnummer]
Van lande te lande besien dat lant,
In elken stede die men vant.
Deen minde den andren sere.
Alsoe mochte wandelen met sinen lieve,
1795[regelnummer]
Hi hadde alle dinc te gherieve!
Dus ghinc die riddre entie vrouwe
Spelen sonder eneghen rouwe
Ende hier binnen, dat es waer,
1800[regelnummer]
Worden hare cledre quaet,
Dies si en hadden betren raet,
Want si waren bloet van goede,
1805[regelnummer]
Hadden si hitte, hadden si coude,
Deen vergaets metten andren wale.
Ghegaen vore een hof groet,
Daer gingen si na ende baden broet
1810[regelnummer]
Dore gode alsi eer daden;
Soe scone, gaven si hare te meer
Ruggenbroet ende vele teer
Dans te gheven was haer sede
1815[regelnummer]
Of dan men enegen andren dede.
Doen ghingen si vort int wout
Ende netten haer broet daer in doe,
Want els en hadden sier niet toe;
1820[regelnummer]
Dus aten si met groten spele;
Deen begoet den andren vele
Van der fonteynen metter hant;
Ic wane men doen niet en vant
Twee gheliever dan si waren;
1825[regelnummer]
Die feeste die si hadden twaren
Met lachenen ende met spele
Ende met ghietene, dies was vele;
Mettien hadde si vaec groet,
Die vrouwe sliep in sridders scoet;
1830[regelnummer]
Die riddre die besachse wale,
Te hem selven droevelike:
En was oit ene conincginne vri,
Heeft gheworpen in sorghen sere!
Maer ic was een arm here,
Hadde ghesproken jeghen mi;
1840[regelnummer]
Si was mechtich ende rike,
Leven ende gaen dor minen wille.’
Doe en consti hem niet onthouden stille,
1845[regelnummer]
Ende ghinc peinsen ende wanen
Hare goet ende hare vogedie,
Ende dat jammer was dat si nie
‘Ja, peinsdi, ende was haer man
1850[regelnummer]
Die rike coninc van Arragoen;
Al was dat sake dat icse ontspoen
Die arm was ende onbequame
Entie niet en hadde dan ridders name,
Ic was onwerdich ende quaet,
1855[regelnummer]
Hets jammer dat aldus staet.’
Hier omme weende die here
Dat bedichte die trane siin
Vielen der vrouwen in dansciin,
1860[regelnummer]
Soe dat siere ontspranc bi;
Ende tierst dat si den ridder vri
Weenen sach, doe vragede si:
‘Twi weendi, her riddre vri?’
Die riddre seide: ‘inne doe niet.’
1865[regelnummer]
Die vrouwe seide: ‘mi doet verdriet
Here, dat ghiit mi loechenen wilt,
Inne leve nemmermeer ghestilt
Ghine segt mi wat ghi meent,
Ende waerbi dat ghi weent.’
1870[regelnummer]
Doe die riddre dat verstoet
Dat hiit haer emmer seggen moet,
Seidi: ‘ic segt u, vrouwe vri;
Mi jammert dat ghi dus dore mi
Siit comen in dit meswende
1875[regelnummer]
Ende in dit grote ellende,
Dies ic werdich niet en ben.’
Die vrouwe seide: ‘hout uwen sen
Ende laet ons leven met spele,
Wet wel, ic hebbe liever vele
1880[regelnummer]
Met u te gane om miin broet
Dan te besittene die bliscep groet;
Daer bi laet varen dit verdriet,
Here en en vaert mi een twint niet.’
Dus troestene die vrouwe goet.
1885[regelnummer]
Doe vaecte den ridder vroet,
Ende sliep in der vrouwen scoet
Daer hi toe drouch trouwe groet;
Ende doene die vrouwe ansach,
1890[regelnummer]
Ende seide: ‘god gheweldich here,
Die vroemste riddre die leeft,
Entie coenste, waer men heeft
1895[regelnummer]
Helpe! wat maecti in Arragoen
Grote daet, die riddre vri,
Bi mi, dies ic werdich niet en ben,
1900[regelnummer]
Ane mi gheleit heeft, daer hi al
Dore mi es hi ter werelt doet,
Die van dogeden es sonder ghenoet.
Dat ic scone was, dats scade,
1905[regelnummer]
Ende dat mi bi minnen rade
Soe vromen riddre wert te quiste
Ende sine daet soe ghesiste;
Bi gode, dat ic betren sal;
1910[regelnummer]
Want heymelec willic hem ontgaen.’
Ane sinen mont custe sine saen
Menichwerf ende weende sere
Siin hoeft leide si hem op tgras,
1915[regelnummer]
Seide dWalsch daer ict in las,
God onse here gheve haer seghe!
Want wel heeft si te doene dat.
Soe verre liep si dat si in de stad
1920[regelnummer]
Te Venegien quam ghegaen,
Ende si begonste te werken saen
Met siden, dat si conste bat
Dan iemen dede in de stad.
Dus bleef sie woenende daer,
1925[regelnummer]
Maer altoes was haer therte swaer
Om hare lief, daer si af sciet
Int wout, daer sine liet;
Doch wart si daer soe liefgetal
1930[regelnummer]
Dat sise priisden utermaten
Ende si wandelde vriendelike,
Beide met armen ende met rike.
Van der vrouwe latic bliven,
1935[regelnummer]
Ende wille u vort bescriven
Van den riddre daer si af sciet
Int wout, ende slapende liet.
Doe hi ontspranc ende niene vant
Die conincginne, riep hi te hant:
1940[regelnummer]
‘Ay keytiif, wat sal ic doen!
Ic hebbe miin vrouwe van Arragoen
Met quader hoeden verloren!
Acharmen wan waric te voren
Bleven doet eer icse verloes!
Es ghesciet; waer mach si
Siin ghevaren, mi wondert dat.
Inne weet diewile si hier sat,
1950[regelnummer]
Ofse mi iemen heeft ontfoert;
Neent, si hadde mi gheroert
Soe dat ic ontsprongen ware;
Neent, si es geloepen hare entare
Al wenende achter woude.’
1955[regelnummer]
Doe riep die ridder met ongedoude:
‘Vrouwe! vrouwe!’ wat hi mochte,
Ic weet wel dat hise sochte
1960[regelnummer]
Gaende op ene grote valeye,
Daer hi hoerde met ghescreye
Ene maget ende enen ridder stout
Diese hadde genomen int wout,
Ende hi slouchse in hare ansichte
1965[regelnummer]
Meneghen slach wel bedichte.
Dat die sine hadde ghewesen
Ende volgede den riddre an;
Die riddre seide tote hem: ‘her man
Of ic doe u tleven laten;
Twi volgedi mi? laet mi riden.’
Die riddere was in allen siden
Wel ghewapent toten teen,
1975[regelnummer]
Ende her Evax volgedem al in een,
Omdat hi gherne die jonfrouwe sage.
Die riddre seide: ‘te dinen droeven daghe
Soutu mi volghen, wetic wale.’
Evax seide: ‘laet mi die smale
1980[regelnummer]
Besien, ic kere weder dan.’
Die riddre seide: es die man
Verwoet? ic wane en trouwen jay.
Her dorper, ghi maect te groet gecray,
Ic sal u slaen met minen spere,
1985[regelnummer]
Het sal u al u leven deren.’
Her Evax seide: ‘ghi dreicht om niet;
Bi den here die hem crucen liet,
Ic salse sien al haddiit gesworen,
Ende al hebdi u wapen an.’
Die ridder seide: ‘vul dorper man,
Sich hier dinen doetsteke.’
1995[regelnummer]
Die riddre, die wel te ghereke
Van orsse, van wapenen, ende van leden,
Ende quam op Evax gereden,
Spere gherecht, scilt om als,
Wincte her Evax, doen toech hi
Hantecleer, dat goede sweert,
Ende slouch den ridder, dat hi tpeert
Rumen moeste ende viel neder,
2005[regelnummer]
Ende Evax herhaelde weder
Tswert ende waenden doeden wale,
Maer sine wapene waren van selken stale
Dat hise niet en conste ontghinnen;
Doe peinsdi in hem selve binnen:
2010[regelnummer]
‘Mochtic den riddre bringhen tonder,
Inne gave die wapene niet om .I. wo[nder]
Ter neder den riddre vri,
Ende spranc hem opten lichame,
2015[regelnummer]
Datten riddre was onbequame,
Ende ontwapendem siin hoet,
Om dies hi hem die hande niet en boet
Slouch hi hem siin hoeft ave:
Inne wane niet die hem gave
2020[regelnummer]
Hondert marc van roeden goude:
Dat hi soe blide wesen soude.
Doe besach hi die jonfrouwe,
Dat hi haers ghenadich ware
2025[regelnummer]
Ende hi dore god holpe hare
Ende van haren goede name
Dat ware hare utermaten lief.
2030[regelnummer]
Hi seide hi sout gherne doen.
Hine hadde cnape no ghersoen,
Dus dedi selve die wapen an
Hi peinsde, soudi met enegen sinne
2035[regelnummer]
Weder comen an die conincginne,
Dat moeste met vroemheden siin.
Doe halp hi der jonfrouwe fiin
Doe nam die ridder lofsam
2040[regelnummer]
Orlof ende voer sier straten,
Ende heeft die jonfrouwe gelaten.
Her Evax hadde groet ongedout,
Daer om die hi sochte int wout
Hare entare ende hiere niet
Dat hem ghene dinc soe goet
En ware, alse dat hi kerde
In Arragoen, daer menne eerde;
2050[regelnummer]
Hi soude die vrouwe vinden daer.
Hi reet darwert met herten swaer
Soe langhe wile dat hiere quam;
Ende alse hiere was, hi vernam
Dat die coninc ware doet,
2055[regelnummer]
Ende dat daer quam .I. here groet,
Ende en liete om ghene dinc
Hine soude wreken bede gader
Sinen vader ende sinen oudervader,
2060[regelnummer]
Ende quam met menegen payin,
Daer die van Arragoen af siin
In vernoye ende in doghene,
Van Vranckerike dien coninc,
2065[regelnummer]
Die hem slechts aveghinc;
Soe dede die coninc van Cecile,
Dus langhen si ene langhe wile
In orloghen ende in onvreden,
Ende en consten bi ghere behendicheden
Die hem haers dorste onderwinden.
Dus laghen si in anxte groet
Ende in sorgen van der doet
Beleghen met menegen fellen ghebuer
2075[regelnummer]
In die stad van Vansecuer,
Soe anxtelike ende soe in vare;
Miin her Evax die dat vernam,
Alse hi in den lande quam
‘God here, ghelooft moeti siin!
Mi dunct dat die saken miin
Sere ten besten wert slaen;
2085[regelnummer]
Na dien dat mi es ontgaen
Miin vrouwe die conincginne,
So willic ten iersten beghinne
Ende willichlike met hem striden,
2090[regelnummer]
Si selen miins blide wesen.’
Hi voer darwert binnen desen;
Doen hi vore die stad quam
Vrageden si hem wat hi woude.
2095[regelnummer]
Hi seide dat hi hem dienen soude
Op tsout gherne, wouden si.
Si seiden, jaes, opdat hi
Enege kennesse hadde in de stad.
Hi seide, jay, ende opdat
2100[regelnummer]
Si noch leven die hi daer liet,
Doen hi achterst van daer sciet.
Doe liet menne binnen riden.
Hi voer wech in corten tiden
Toten goeden man die siin wert was,
2105[regelnummer]
Seide dWalsch daer ict in las;
Tierst datten die wert sach,
Wonderdem wat wesen mach,
Wanr Evax docht hem sekerlike
In ghedane ende in ghelike,
2110[regelnummer]
Maer dat men over doet hilt.
Hi vragede den riddre wat hi wilt.
Evax seide: ‘kindi mi niet?
Doen ic achterst van hier sciet
Wanedi mi hebben ghegraven,
2115[regelnummer]
Te voet ghingic henen scaven,
Dat niemen dan miin knecht en wiste,
Aldus ontfoer ic u met liste.’
Die weert seide: ‘es dit waer?’
Evax seide: ‘jaet oppenbaer,
2120[regelnummer]
Nu ben ic hier comen weder,
Ende wille dorloghe leggen neder.
Dat ghi uwen here hebt verloren
Dat soe wetic wel te voren,
Dies soe willic u gheleiden
2125[regelnummer]
Of god wilt, met vromicheiden,
Ende u lant saen verwerven
Entie viande saen verderven,
Ende mogedi wel, her wert,
Bekinnen doch ane miin swert
2130[regelnummer]
Ende oec ane dit vingherliin,
Het was der goeder vrouwen miin;
Besiet oec te minen grave,
Daer sidiis doch seker ave,
Want ghine vindet daer dinc gheen
2135[regelnummer]
In die kiste dan enen steen.’
Hieten groet willecome wesen.
Die weerdinne quam mettesen,
Of si iet wiste wie hi ware
Die riddre die daer steet?
Die werdinne seide: ‘godeweet,
En ware niet doet oppenbare
2145[regelnummer]
Evax, ic seide dat hiit ware,
Maer nu en wetic niet wiet si.’
Die weert seide: ‘gheloves mi,
Hi eist selve ende niemen el.’
Die vrouwe seide: ‘het es spel,
2150[regelnummer]
Die riddre es goede wile doet,
Die scade es herde groet.’
Die weert seide: ‘hi en si,
Hi es dit, gheloeves mi.’
Die vrouwe seide: ‘wats mi gesciet,
2155[regelnummer]
Dies en mochtic geloeven niet,
En ware dat ic den riddre fiin
Saghe tusschen de scoudren siin,
Daer haddi een cruce van goude.’
2160[regelnummer]
Dat cruce toenen, ende doen siit saghen
En mochtu gheen man ghewaghen
Hoe wel dat hi daer was ontfaen;
Die wert ghinc henen saen
Ende seit den heren van den lande
2165[regelnummer]
Ende littekene menegherande,
Oec ghingen si alle ten grave,
Int graf en vonden si dinc gheen
Dan die kiste entien steen;
2170[regelnummer]
Doe geloefden siis hem wale
Ende ghinghen te hem te male
Ende hieten willecome wesen,
Ende vrageden hem binnen desen
2175[regelnummer]
Die riddre antwerdem saen,
Ende seide: ‘ghi heren, nu segt mi,
Ende wien hebdi coninc ghemaect?
Hi behoeft te sine welgheraect.’
2180[regelnummer]
Die heren seiden: ‘wet dat te voren,
Wine hebben ghenen noch vercoren.’
Die riddre seide: ‘dats kintsceit groet;
Besiet ende kiest een hoet,
Hier en es gheen oer int lant,
2185[regelnummer]
No vrient, dies goet in hant;
Ende kiest enen coninc, die u rike
Heeft, ende dien maect here,
Ende die saelt siin sem miin ere
2190[regelnummer]
Ende dbeste raden dat hi weet;
Gaet te gadre ghi heren ghereet,
Ende niet connen u lant verweren.’
Doe die heren verhoerden dat,
2195[regelnummer]
Peinsden si, dat si niet bat
En mochten doen dan hi hem riede;
Doe ghenghen te gadre ghene liede
Ende souden kiesen enen here;
Langhe twisten si ende sere,
2200[regelnummer]
Want elc woude kiesen sinen vrient
Dies jeghen hem hadde verdient,
Ten lesten quam een ridder wert
Die sere sine ere beghert,
Ende seide: ‘ghi heren siet wel,
2205[regelnummer]
Hen gaet ons an gheen spel,
Hier nes niemen soe willich tsine
Coninc, wisti dat dese pine
Soude doen, ende her Evax soude ons ontfaren,
Hine souder hem jegen vervaren.
2210[regelnummer]
Dicke soe heeft hiis wel verdient
Dat men siin soude siin vrient,
Hi hilt tlant bi minen here
Den coninc dicwile in de ere,
Ende onse viande haten ons sere,
2215[regelnummer]
Ende wi en wordenre nemmermere
Quite en si bi bedwanghe;
Ende waer omme twisten wi dan lange?
Kiesen wi den riddre ter goeder uren,
Hi sal hem gherne aventuren
2220[regelnummer]
Ende sal ons in payse bringen
Entie heydene oec dwinghen.’
Alle die ghene die waren daer,
Droughen overeen oppenbaer
2225[regelnummer]
Ende dat an niemen en ware bat
Bestaet dan ane den riddre coene;
Doe ghingen si met enen doene
Ende cosen Evax den jongeliinc
Tenen here, tenen coninc,
2230[regelnummer]
Ende ontfinghen van hem haer leen;
In die stad en bleef haer gheen
Nu es dien riddre dats waer
Sine dinc ten besten ghevallen;
2235[regelnummer]
Alsoe moet si doen ons allen. amen.
Evax die coninc van Arragoen,
Die ten besten es vergaen siin doen,
Lach in de stad te Vansecuer,
Daer hi van meneghen ghebuer
2240[regelnummer]
Was beleghen, dat hem swaer was,
Op enen dach, als ict las,
Ontboet hi den coninc van Arabie,
Dat hi vollec van der stad vlie
Entie sine met vreden late
2245[regelnummer]
Of hi vintene opter straten
Des derdes daghes ten wighe;
‘Ende segt dat icken nighe
Gheliic ic Pirus sinen oem dede,
Dien ic verslouch vor dese stede,
2250[regelnummer]
Dat selve mach hi wachtende siin,
Twee graven hier af waren
Boden, ende voeren sonder sparen
Ten heydenen buten int here,
2255[regelnummer]
Ende seiden hem dese mere
Van Evax weghen ende doen verstaen:
Ten coninc seiden si saen:
‘Die coninc here van Arragoen,
Die met meneghen stouten baroen
Dat ghi vollec rumt siin lant,
2265[regelnummer]
Overmorghen sal bestriden,
Ende sal u dat selve doen
Uwen oem Pyrus den coninc.
Nu beraet u op dese dinc.’
2270[regelnummer]
Doe seide die coninc van Arabie:
‘Nu segt mi wie es hi die
Daer coninc ende here ghemaect si?
Met sinen worden van ghedreighe?
2275[regelnummer]
Neen hi niet, ic salne sweighen,
Want van machte ben ic hem te groet;
Slouch hi Pyrus minen oem doet?
Ic waenden Belsebuc had ghenomen
2280[regelnummer]
Ende met hem wech ghedreghen.
Wat, es hi noch te live bleven?
Dies moet die duvel selve wouden;
Maer woudi nochtan houden
Van mi ende siin lant ontfaen,
2285[regelnummer]
Het soude noch wel vergaen.’
Die boden seiden: ‘bi gode here
Ghi piint u om niet sere,
Maer die coninc sal u bestriden
Emmer in herde corten tiden,
2290[regelnummer]
Ende sal u, seiti, alsoe bereiden
Alsoe hi dede hem beiden,
Die conincghe die vore u waren,
Of lachterlec seldi hem ontfaren.’
Die coninc die dat verstoet,
2295[regelnummer]
Seide te sinen lieden vroet:
‘Ghi heren, mi dunct wale dat,
Ende allene bi enen here,
2300[regelnummer]
Alsi te rechte moghen wel;
Ic ben dies seker dat niemen el
Dan hare god selve en si,
Want hi hem altoes staet bi,
Ende daerbi hadden wiit te quaet;
2305[regelnummer]
Daerbi dunct mi die beste raet,
Maer hi heeft hier tons ghesent
Met .II. graven een prosent,
Die moeten emmer te waren
2310[regelnummer]
Ende moeten woenen met keytiven
Ende daer al haer leven bliven.’
Die Arabien verstonden dat,
Ende en consten haren wille niet bat
Ghecrighen van haren here,
2315[regelnummer]
Ende priisdent hem harde sere:
Dunct ons allen goet te male,
Nu vaetse ende voertse met u,
2320[regelnummer]
Die boden die hem ververden sere,
Seiden: ‘bi gode, dits onnere;
Boden soude men te rechte vri
Laten varen verre ende bi.’
Die coninc seide: ‘ghi segt waer,
Ic name ten ende alselc bejach
Als ic nu met payse hebben mach;
Nu brect op ende laet ons saen,
Si moeten emmer met ons gaen.’
2330[regelnummer]
Doe brac op dat heyden here
Alle met enen groten ghere
Ende voeren hare straten;
Tenten ende goet hebben si ghelaten,
Want sine dorsten beiden niet.
Van Arragoen, dat al vliet,
Peinsdi om haer verdriet,
Ende dede wapenen sine liede;
[Ic wane dat wonder nie en ghesciede
2340[regelnummer]
Dat die coninc selve dede]
Alse hi quam buter stede,
Wat heydene hi herhaelde,
Siit seker dat hiit betaelde
anders niet dan metten craghe,
2345[regelnummer]
Wie hi bevint binnen slaghe
[Leverdi den duvel dier na gaepte,
Ende ene grote cudde opraepte.]
Ende slouch hare en tare;
Heeft ghevaen die boden siin
Ende voerese met hem sier straten;
Die doen den coninc hadde sien gelaten,
Hi soude hebben geseit sekerlike,
Sine ghelike niet en ware;
Ende volgede den coninc verre,
2360[regelnummer]
Hadden si ghehadt herts iet
Die heydene, maar neen si niet;
Soo sere reet die coninc wert
Dat hi den coninc achtervert,
Ende u hoet al metten toppe,
Boden die u ghesent waren;
Nu seldise moeten laten varen
2370[regelnummer]
Tuwen lachtre ende tuwer scanden.
Laet sien, seldiit connen geanden?’
Die coninc hi ververdem sere,
Ende riep: ‘ghenade lieve here!
Ic werde u man vore hande
2375[regelnummer]
Beide van goede ende van lande,
Ontfarmt miins, ic hebbe mesdaen,
Ic wille in uwer ghenaden staen.’
Die coninc seide: ‘dat si,
Maer ghi moet in die stad met mi.’
2380[regelnummer]
‘Here dat willic gherne doen.’
Doe seide die coninc van Arragoen:
‘Waer siin die ghevangene heren?
Si moeten met ons in de stad keren.’
Doe seide die heyden Arabiin:
2385[regelnummer]
‘Here dat sal ghedaen siin.’
Doe dede men die graven comen,
Ende tierst dat si hebben vernomen
Dat si quite ghinghen, soe
2390[regelnummer]
Ende voeren met in die stad.
Die coninc die hem ghenade bat,
Seide: ‘here wat begherdi van mi,
Moghe miere straten varen?’
2395[regelnummer]
Die coninc seide: ‘sweert mi twaren
Manscap, hulde vorwert meer,
Ende nemmermeer te doene keer
Te deerne mi of den lande.’
‘Dies biddic ende biede miin hande,
2400[regelnummer]
Seide die coninc, bi mier wet.’
Dit swoer hi, ende hier met
Liet menne varen sier straten;
Ende voer weder in Arabien,
2405[regelnummer]
In Arragoen en keerdi nie.
Dat te voren in crancker hant
Stont, heeft nu enen here
Die ontsien was herde sere.
2410[regelnummer]
Sine ghebure, die Sarrasine
Piinden hem onderdanich te sine;
Siin lant hilt hi peiselike
Ende sine liede in siin rike,
Datse seiden, datse god onse here
2415[regelnummer]
Hadde vertroest herde sere.
Si mindene alle sonderlinghe,
Ende alle die weghe maecti hem ghinge,
Daer si varen wouden ende keren,
Sine ontsaghen ghene heren;
2420[regelnummer]
Si voeren coenlec daer si wouden,
Hare here deedse te rechte houden,
Dies hadden sine lief ter core;
Groet huwelec ende ghenouch,
2425[regelnummer]
Dat hi herde reinlec verdrouch
Dore der conincginnen wille,
2430[regelnummer]
Dat hem swaer te verdragen was,
Maer hi peinsde, ghevreiscte si das
Dat hi coninc in Arragoen ware,
Si soude emmer comen dare
2435[regelnummer]
Hier leggic van hem neder,
Ende seggu van Sibillen vort;
Die te Vinegen in de port.
Sibille, die hovessce vrouwe,
2440[regelnummer]
Hadde, al was si hem ontgaen,
Daer si hadde clein bekin,
Doch quam si tenen wive gegaen
2445[regelnummer]
Die wrachte met siden; dier vragesi saen
Of si woude houden .I. wercwiif.
‘Ghi hebt soe overscone liif,
Sprac dat wiif, haddi iet an
Mi soe en liet u gheen man,
Nochtan en willics laten niet
Opdat ghi des wercs cont iet.’
Die conincginne weende sere,
2455[regelnummer]
Ende seide: ‘dore gode, onsen here
Moets u lonen, ghi segt wale.’
Si ghinc in met derre tale,
Doe leide si hare werc vore
Dat si conste wel ter core,
2460[regelnummer]
Dat die meesterse seide dat,
Dat binnen Venegien der stad
Engheen soe goet wercwiif en ware;
Dat wert stappans oppenbare
Onder die coemanne overal,
2465[regelnummer]
Ende si wert soe liefghetal,
Hare goede herte draghen.
In die stad was .I. jonchere
2470[regelnummer]
Want si bequam hem herde wale,
Ende hare ghelaet ende hare tale
Was soe suete ende hare ghedane,
Daer ware ghenouch te segghen ane;
Hi quam te hare ende ghinc,
2475[regelnummer]
Menich suchten hi ontfinc,
Omdat hi peinsde dat si en soude
Niet willen doen dat hi woude,
Dies ghetroesti hem te meer
2480[regelnummer]
Opdat hi hare soe bequame,
Dat sine gherne te manne name.
‘Bi gode, jonfrouwe, ic vervare
Dore uwen wille, en si dat ghi
2485[regelnummer]
Dat ghi wilt ghestaden mi
Moghe vercrighen, beraet u nu
Wel daer op, ic hebs te doene.’
Ende droefde utermaten sere,
Doe sprac die vrouwe goet:
Dat ghi mi dit legt vore;
Ic wane wel dat ghiit liet;
U dunct dat ghi mi cleine mesbiet,
Ende mi duncket herde vele,
Doch latet jonchere nu in spele,
2500[regelnummer]
Ghine siit miins mans niet;
Siit seker dat ic enen liet,
Dien ic minne vore al dat leeft.
Ende dat die werelt binnen heeft,
Al moesten wi sceden van armoeden
2505[regelnummer]
Ende om ghebreke van goede,
Van weelden en scieden wi niet;
Ic weet wel dat icken liet
Daer hi weelde hadde clene
Ende gheselscap oec ghene;
Van uwen ghelove, van uwen gebode,
Ende laet mi bliven in miin armoede.’
Die jonchere seide: ‘van minen goede
Soudic u soe vele gheven,
2515[regelnummer]
Ghi souter .VII. jaer op leven;
Dat soudic u gheven tenen cloppe.’
Sibille seide: ‘haddicker oppe
Ghemict, dat goet soe lief ware,
2520[regelnummer]
Goets ghenouch haddic ghecregen,
Dat ic nu al hebbe verteghen;
Daer omme biddic u jonchere
Dat ghiis afcomt vortmere;
Wat ghi u piint dats jegenspoet;
2525[regelnummer]
Noch om vrienscap noch om goet
Sone dadics niet sekerlike,
Die mi gave al erterike.’
Die jonchere seide: ‘dats ghenouch,
Ghi moet nochtan doen miin gevouch,
2530[regelnummer]
Inne mages niet laten, het moet siin;
Tierst dat ic van der marct miin
Mine scrincke god ende ongeval.’
Die conincginne antwerde met sere:
2535[regelnummer]
‘Fortse en es gheen recht jonchere.’
Mettien sciet hi van daer.
Der conincginne bleef therte swaer,
Ende seide: ‘god volmaect vader,
Hoe mochtict nu hebben quader!
2540[regelnummer]
Mi dunct ic ben ghevoet oppe
Sekerlec te alder werelt scoppe,
Ende dit dedic mi selven al,
Sere, duchtic, ende hebbe becocht.
2545[regelnummer]
Ontfarme u miins, suete god!’
Nu swighic van der jonfrouwe stille
Die sere was tharen onwille,
Dies si den jonchere ontsiet,
Dies hi hare cracht ontbiet,
2550[regelnummer]
Ende seggu van coeplieden twaren
Die van Arragoen geboren waren
Ende quamen te Vinegien in de stad,
Daer si vercochten al dat
Dat si daer te coepe brochten.
2555[regelnummer]
Vort gingen si ende sochten
Die si weder souden voeren te lande,
Ende doen si hadden gedaen,
2560[regelnummer]
Dat si nie en gaven haren coninc
Diese te rechte hilt wale;
Doe droughen si overeen te male,
Dat si een clene clenodekiin,
Wouden doen maken dat si souden
Haren coninc prosenteren wouden;
Doe sochten si al dore de stad
Een wercwiif, die conste bat
2570[regelnummer]
Dan eneghe die men vant int lant.
Soe langhe sochte men dat men vant
Sibelien die conincginne.
Deen coeman seide met sinne:
‘Vrouwe wat seldi ons raden
2575[regelnummer]
Dat wi cierliken begaden?
Wi siin coepmanne van Arragoen,
2580[regelnummer]
Entie straten open ende tlant,
Soe dat onser gheen en vant
Wedersaken no goet verloren,
Sint dat hi coninc was vercoren.
Hierom gaven wi hem gherne oppenbaere
2585[regelnummer]
Scoenheit die hem ontfanckelec ware,
Baudekine ende covertore.’
Die vrouwe seide: ‘na dat ic hoere
Soe berechtedet ghiit gherne wel;
Nu segt mi, ghi heren, sonder spel,
2590[regelnummer]
Es die coninc Therus doet?’
‘Jay jonfrouwe sonder ghenout.’
‘Wie hevet nu dat lant beseten?
Dat tlant sonder oer bleef daer.’
2595[regelnummer]
Die coepman seiden: ‘dats waer,
Maer si hebben nu enen vercoren
Ende dien si hilden over doet;
Hi es van ridderscape sonder genoet,
2600[regelnummer]
Hi es gheboren van Grieken waert.’
Die conincginne vragede ter vaert:
‘Ende hoe es hi gheheten dan?’
Doe antwerde deen coeman:
‘Her Evax es die name siin.’
2605[regelnummer]
Doe antwerde die conincginne fiin:
‘Wanen quam hi ant conincrike,
Waest te winnen soe lichtelike?’
Die coepmanne seiden: ‘neent twaren.’
Doe seidi haer al sonder sparen
Seide dWalsch daer ict in las;
Si seide: ‘ghi heren, ic sal u
2615[regelnummer]
Gherne sien ende loven sere;
Nu beit enen corten tiit.’
Si gaven hare cort respiit
Ende bleven hakende daer naer.
Die conincginne, dat es waer,
2620[regelnummer]
Ghinc hare hande te werke setten,
Ende wrachte sonder letten
Een cleet te poente wale,
Ende wrachter in altemale
Hare ghevaren tusschen hem beiden,
2625[regelnummer]
Ende hoe si van hem was ghesceiden,
Van ende torde ende anders niet
Dan hem te voren was ghesciet.
Doen die cledre waren ghewracht,
Die coemanne, diere ghewacht
2630[regelnummer]
Hadden, voeren hare straten,
Venegien hebben si ghelaten
Ende voeren weder te lande waert.
Ic wille u corten hare vaert,
Ende seggu vort, doe si quamen
2635[regelnummer]
Daer si den coninc vernamen,
Doe gaven si die cleder fine
Hem om siin vrient te sine
Wel alsiis hadden te doene;
Maer doen die coninc van Arragoene
En sach hi nie soe bliden dach;
Soe overblide was die coninc
Dat hem siin herte al ontghinc
Ende seech neder in onmacht;
2645[regelnummer]
Ende doen hi weder hadde de cracht,
Sprac hi met enen bliden moede:
‘Dat u lone god die goede!
Wie maecte die cleder? segt mi dat.’
‘Here te Venegien in der stad
Die nie ontfinc van moeder liif
Entie welgheraecste mede;
Inne sach nie binnen Kerstenhede
2655[regelnummer]
In der werelt dan die allene
Sibelien es, onser conincginnen,
Si geliict hare in allen sinnen,
Dat si niet herde rike en si.’
2660[regelnummer]
Die coninc seide: ‘segt mi dat,
Soudi noch iet connen ter stad
‘Ja wi here, gheloves mi.’
Die coninc seide: ‘soe moetiere varen
Die coemanne seiden: ‘her coninc fier,
Ende segghen hare dat ghise onbiet.
Neen, sine ware werdich niet
2670[regelnummer]
Dat ghi u pinet daer om hare.’
Die coninc seide oppenbare:
‘Ic wille emmer varen daer,
Si es meer eren oppenbaer
2675[regelnummer]
Ik kinse vele bat dan ghi.’
Meneghen man, dat die here
Dus woude varen soeken een wiif,
Doch en was daer gheen bliif,
Ende voer te Venegien waert
Met dusent perden ende meer daer toe;
Doe quam daer die bodscap doe
Binnen Venegien, datter quame
2685[regelnummer]
Die coninc van groter name,
In al die stad was groet doen;
Die heren reden wt temale
Jeghen hem scone ende wale.
2690[regelnummer]
Sibelie die hovessce vrouwe,
Die dicwile om den ridder rouwe
Hadde ghehadt, doen si vernam
Dat die coninc om hare quam,
2695[regelnummer]
Te hare selven seidsi tien tide:
Nu es in den coninc grote trouwe;
Oftic dat rike om hem liet
Nochtan en begheefti mi niet.’
2700[regelnummer]
Si sach die lieden wtriden
Ende gaen in allen siden,
Ende si bleef in huus allene;
Al was hare woninge clene,
Si makese scone jegen siin comen.
2705[regelnummer]
Die jonchere die dit heeft vernomen
Dat si allene in huus si,
Hi quam ter conincginne vri,
Ende seide: ‘jonfrouwe nu wert te rade,
Weder het si tuwes dancs of met overdade
2710[regelnummer]
Ghi moet nu doen minen wille;
Hets in die stad nu herde stille,
U weren en sal u niet moghen
Helpen, ghine wert bedroghen,
Wildi u jeghen mi weren iet.’
2715[regelnummer]
Die conincginne die dat siet,
Seide: ‘ghi hebt onrecht groet,
Twaren inne ben niet u ghenoet,
Ghi kint mi herde qualike;
Al en ben ic nu niet rike,
2720[regelnummer]
Dadi mi iet u souts berouwen.’
‘Het soude mi al miin leven rouwen
Liet ict mi dus begheven;
Waendiit mi al ontcreghen?
Neghi bi gode.’ ende ghinc haer ane.
Werde hare sere utermaten,
Sine heeft hem niet ave ghelaten,
2730[regelnummer]
Dit ghevecht ende dit ghestriit
Dat die liede quamen binnen,
Ende en conster niet ane ghewinnen,
Maer dreygese soe dat hise soude
2735[regelnummer]
Doeden, sine dade dat hi woude,
Dat si hem ontseiden altemale,
Wat hi hare dade ofte quale.
Binnen dese quam die coninc in de stad,
Ende hiet den coepmannen dat,
2740[regelnummer]
Dat si voeren rechte aldare
Daer si wisten dat si ware,
Want hi wilde rechte aldaer;
Ende si quamere oppenbaer
Recht doese die jonchere dreygede soe,
2745[regelnummer]
Entie coninc quammer toe;
Die coepmanne riepen luut.
Die cnape metter bloeter huut
Barch hem ende scaemdem sere;
Maer doen Sibille sach den here,
2750[regelnummer]
Wenese vol beide hare oeghen,
Ende seide: ‘dat moetic toghen
Dat ic was vrouwe van Arragoen,
Ende mi soe quaden ghersoen
Heeft ghedaen selken toren;
2755[regelnummer]
Te droever tiit werdic gheboren
Magic seggen herde wale.’
Die coninc horet ende spranc tale,
Ende alle die met hem quamen,
2760[regelnummer]
Dat dat hare conincginne was,
Seide die geeste daer ict in las,
Loefden sise utermaten sere,
Maer die coninc hare alder here
Dat hare die knecht soe mesboet,
Ende dede hem afslaen siin hoeft
Den gherechte van der stad;
2770[regelnummer]
Ende nam die conincginne wiis
Ende deedse cleeden herde fetiis
Ende trouwese daer met groter feesten,
Na dat ict las in der jeesten,
Ende hem allen clene ende groet
2775[regelnummer]
Vertelde die coninc daer al bloet
Al hare ghevaren tusschen hem tween;
Doen keerden si sonder ween
Met groter joyen ten lande waert,
Entie liede quamen ter vaert
2780[regelnummer]
Wtwaert jeghen hem ghevaren,
Die utermaten blide waren
Dat si hare vrouwe hadden weder
Daer ghedinckenesse af was neder.
Maer doe die coninc van Cecile
2785[regelnummer]
Wiste dat siin dochter Sebile
Ende noch ware conincginne,
Was hiis utermaten blide,
Ende al tlant te dien tide.
2790[regelnummer]
Miin her Evax was oec vroe
Want hare beider dinc was gevallen
Ten besten; soe moet ons allen.
Hier latic van Evax bliven,
2795[regelnummer]
Ende wille u vort bescriven
Ende her Heinrike die henen
Van Venuse siin ghesceden.
Si voeren onder hem beden
2800[regelnummer]
Den rechten wech te Grieken waert,
Int herte een deel beswaert
Om des keysers grote scade,
Die si duchten te comen te spade;
Dies reden si te sere vele.
2805[regelnummer]
Nu laticse riden met spele,
Ende seggu van den keyser vort
Die lach te Constantinople in de port.
|
|
Auteursrechtvrij