Gedichten. Deel 3a. Apparaat

[829] Vercors

Overlevering

M^1	Manuscript, H-49.
T	De gids 113.1 (juni 1950), p. 402.
M^2	Typoscript, kopij D^1, H-50.
P	Proef D^1, H-51.
D^1	Mascotte, p. 6.
M^3	Kopij D^2, H-112.
D^2	Cryptogamen 4, p. 46.
M^4	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 747.

Datering

April/vóór 10 oktober 1949

Leestekst

T

Ontwikkelingsgang

In de eerste schrijflaag (M¹ a) schreef Achterberg r. 1-8 van dit gedicht (de laatste twee regels bleven onvolledig). Vervolgens heeft hij in dit gedeelte veranderingen aangebracht en schreef hij, in verschillende stadia, het vervolg. De fasering van de veranderingen - die alle in dezelfde schrijfstof en ductus zijn genoteerd - is problematisch en wordt om die reden zo eenvoudig mogelijk gehouden (fasen b-c). Hetzelfde geldt voor de genese van het vervolg van het gedicht, waarbij de fasering van r. 12-14(15) voornamelijk is gebaseerd op het

[p. 661]

gegeven dat Achterberg deze regels een aantal keren onder elkaar heeft hernomen. Dit wordt tevens aangegeven door middel van de stadia-aanduidingen I/IV.

Varianten en correcties

M¹ a-f potlood

Titel	M^1	a	[ontbreekt]
		b	Vercors
	T-D^3		|	|

1	M^1	a	Hier ligt de steen	geopend	naar het hart
		b	De stenen staan	[		]
		b	't Massief gaat van elkander		[	]
	T-D^3		|			|

2	M^1	a	der korreling, der		ongeboren	wet,
		b	[	]	[onge]maakte	[	]
		b	[	]	onverschenen	[	]
	T-D^3		|				|

3

M^1-D^3

die nog geen naam of noemer heeft gezet

4

M^1-D^3

onder de macht die ieder meten tart.

4/5

M^1-D^3

[strofewit]

5

M^1-D^3

Schrik in de benen en het bloed benard,

6	M^1	a	zie ik de		beide wanden rijzen uit het bed
		b	[	]	steilte		opstaan[?]	[	]
		b	[			]	[op]g[aan]	[	]
		b	[	]	steilte		[xxxxxxxx]	[	]
		b	[			]	opstaan[?]	[	]
		b	[	]	hoogte onder			[	]
		c	[	]	wanden wijken			[	]
	T-D^3		|						|

7	M^1	a	van		[	◦	]
		c	[	]	het riviertje, dat meandert met
	T-D^3		|				|

8	M^1	a	de muren		[breekt af]
		c	[	],	wier geweld het dartel tart.
	T-D^3		|			|
			[? door M^1 c, r. 8 het;? door tart;?? vervolgens geschrapt]

8/9	M^1	c	[strofewit]
	T-D^3		|	|

[p. 662]

9	M^1	c	Verkleind tot mier in deze majesteit,
	T-D^3		|	|

10	M^1	c	kruipt onze auto langs de		rotsen
		c	[	]	richels rond
	T-D^3		|			|.

11	M^1	c	Een duim kan ons uitvegen
		c	een dikke loupe van
		c	onder een loupe een dier met raderen.^+
		c	Een nagel kan ons hier verwijderen.
		c	{Een vinger ons uitvegen}
		c	[Een nagel kan ons hier verwijderen.]
	T-D^3		|	|

11/12	M^1 I	c	[geen strofewit]
	II	d	[strofewit]
	III	f	[geen strofewit]
	T		|	|
	M^2-D^3		[strofewit]

12	M^1 I	c	Alleen een kijker ziet			het onderscheid
		c	[		]{	ons vorderen}
	II	d	Een kijker is ons af en toe weer kwijt
		d	[	] verre[kijker] is ons telkens [kwijt]
	III	e	Alleen een kijker ziet ons vorderen
	IV	f	De afgrond gaapt in onverschilligheid.
	T-D^3		|				|

12/13	M^1 I	c	[geen strofewit]
	IV	f	[strofewit]
		f	[geen strofewit]
	T-D^3		|	|

13	M^1 I	c	tussen		[			◦			]
	II	d	op	de rotswand		,	dan knipt een tunnelmond.
		d	aan	[		];	[				]
	III	e	aan de rotswand, maar raakt ons telkens kwijt
		e	op de corniche;			[				]
	IV	f	[Alleen een kijker ziet ons vorderen]^+
	T-D^3		|						|

14	M^1 I	c	en ons verdwijnen in een tunnelmond.
		c	{[	◦	] knipt een tunnelmond.}
	II	d	[			◦	]
	III	e	in
		e	en dan het knippen van een tunnelmond
	IV	f	[op de corniche;] dan knipt een tunnelmond^+
	T-D^3		|					|.

+ [→ [842], M¹ I, 9-10]

+ [= M¹ III e, 12]

+ [= M¹ III e, 13]

[p. 663]

[829] ‘Vercors’, M¹ (collectie nlmd)

[p. 664]

(15)	M^1 III	e	waarmee de tijd weer opgehouden schijnt.
	IV	f	[doorgehaald]
	T-D^3		[ontbreekt]

Commentaar

^1	Dit gedicht is geïnspireerd op de Franse reis die Achterberg en zijn vrouw samen met het echtpaar Ter Kuile hebben gemaakt in april 1949. Zie verder § 36.1.
^2	Zie [826] ‘Parhelium’, noot 3.