Gedichten. Deel 3a. Apparaat

[817] Spel

Overlevering

M^1	Manuscript, H-47.
T	Ad interim 6 (februari 1949), p. 56.
P	Proef D^1, H-48.
D^1	Sneeuwwitje, p. 38.
M^2	Kopij D^2, H-112.
D^2	Cryptogamen 4, p. 41.
M^3	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 744.

Datering

Vóór eind januari 1949

Leestekst

T

Ontwikkelingsgang

Het octaaf van dit gedicht is in verschillende stadia tot stand gekomen, hieronder aangegeven als M¹ I/V. Eerst schreef Achterberg in anilinepotlood een aanzet voor de eerste strofe (M¹ I, r. 1-3). Deze aanzet haalde hij door en schreef eronder een nieuwe versie (M¹ II, r. 1-4). Vervolgens noteerde Achterberg twee onvolledige regels van de tweede strofe, haalde ook deze door en

[p. 640]

hernam ze vrijwel meteen (M¹ III/IV, r. 5-6). In een afwijkende ductus herschreef hij r. 7-8 (M¹ IV/V) en noteerde tenslotte, onafgebroken, onder aan het blad het sextet.

Varianten en correcties

M¹ a-b anilinepotlood, c-g potlood

Titel	M^1	a	[ontbreekt]
		g	Spel
	T-D^3		|	|

1	M^1 I	a	Nu zijt ge niet meer individueel
		b	{Gij zijt niet langer ind.}^+
		II	c	Gij zijt niet langer individueel
	T-D^3		|	|.

2	M^1 I	a	Ik weet niet of ik u nog weet of niet
	II	c	Een aantal stoffen dat	tesamenhing,
	T		|	| tezamenhing
	P-D^3		|	| tesamenhing
			[? na M^1 I, r. 2; regel tussen () geplaatst]

3	M^1 I	b	tenzij het ik in		mijn	partikelen^+
		c	[	]	uw[?]	[		]^+
		c	[	]	uw	[		]
	II	c	zodanig, dat het leven u beving
	T-D^3		|				|
			[M^1 I, r. 1-3 werden (fase c) tezamen doorgehaald]

4	M^1 II	c	en gij kon zeggen: ik ben dit geheel
	T-D^3		|	|,
			[? door M^1 II, r. 1-4]

4/5	M^1 III	d	[strofewit]
	T-D^3		|	|

5	M^1 III	d	Zette zich om [	◦	] uw keel
	IV	e	verviel weer in zijn oude evenveel
	T-D^3		|			|

6	M^1 III	d	kon u niet meer bereiken [breekt af]
	IV	e	van overal hetzelfde		dode	ding
		f	[	]	ronde	[	]
	T-D^3		|				|.

7	M^1 IV	f	Alleen het feit dat ik			het	hier bezing
		f	[		]	dit	[		]
	V	f	Alleen het feit	dat ik ze samenzing
	T-D^3		Het feit alleen	|				|

+ [? door de regels]

+ [? na de regel]

+ [? door uw[?]]

[p. 641]

8	M^1 IV	f	doet mij verschillen van uw bekkeneel^+
	V	f	maakt u	nog	voor een vers lang personeel.
		f	[	] weer [		]
	T-D^3		|			|
			[Vanaf M^1, r. 9 is fase f de grondlaag van het gedicht]

8/9

M^1-D^3

[strofewit]

9	M^1		Misschien sta ik al vol van de bacil
	T-D^3		|	|,

10

M^1-D^3

die u doet woekeren door alles heen

11	M^1		en kan mijn stem		alleen		nog klinker zijn
	T-D^3		|	|	enkel	|		|,

11/12	M^1	f	[geen strofewit]
		g	[strofewit]
	T-D^3		|	|

12	M^1		alsof er knikkers rollen door mijn ziel	,
	T-D^3		|	|;

13	M^1		waarmee ik met u in het spel verdwijn	,
	T-D^3		|	|;

14

M^1-D^3

spel zonder speler in de zonneschijn.

+ [? door bekkeneel]

Commentaar

^1	Dit gedicht heeft Achterberg, samen met [818] ‘Verdemen’ en [819] ‘Asbelt’ aan Bert Voeten gestuurd ter publicatie in Ad interim. Op 27 januari 1949 bedankte Voeten voor de gedichten, waarvan hij ‘vooral “Spel” zeer geslaagd’ vond. Zie verder § 32.3.7.
^2	Dit gedicht is vertaald in het Roemeens door A. Covaci.