Gedichten. Deel 3a. Apparaat

[258] Stem

Overlevering

M^1	Typoscript, bij brief aan K. Lekkerkerker, 20 maart 1939.
T	In aanbouw. Letterkundig werk van jongeren. Red. K. Lekkerkerker. Brussel, [november 1939], p. 9.
D^1	Dead end, p. 16.
D^2	Cryptogamen^1, p. 129.
D^3	Cryptogamen^2, p. 89.
M^2	Kopij D^4, H-122.
D^4	Verzamelde gedichten, p. 158.

Datering

Vóór 20 maart 1939

Leestekst

M¹

Varianten en correcties

M¹ a typemachine, b zw inkt (in onbekende hand)

2	parelvisschers > P[arelvisschers] M^1 b-D^4
3	serenade > S[erenade] M^1 b-D^4
3	enz.; > enzoovoort, D^1-D^4
5	de > den T-D^4

Commentaar

^1	Op 29 januari 1938 schreef Achterberg vanuit het Huis van Bewaring te Utrecht aan Annie Kuiper: ‘Ook is 't nu al meer dan 6 weken geleden sinds ik de laatste muziek hoorde. [...] Wat gaf ik niet om te hooren: Sarah Leander [...]’. In een ongedateerde brief, waarschijnlijk van begin augustus 1938,

[p. 184]

	schreef hij vanuit Avereest aan haar: ‘Vanmiddag zong Sarah Leander, Annie. Dezelfde sonore stem.’ De Zweedse filmactrice en zangeres Zarah Leander (1907-1981) werd in deze periode bekend door haar optreden in Duitse films, waarin zij met een bijzonder lage, omfloerste stem populaire liedjes zong. Ook ‘De parelvissers’ van George Bizet (1838-1875) was toen reeds een evergreen. De ‘Serenata’ van Enrico Toselli (1883-1926) - dus niet: Toscelli - werd in de dertiger jaren bijzonder populair in de vertolking van de tenor Beniamino Gigli (1890-1957). Zie J. Vermeulen, ‘Achterberg en de muziek’, p. 51-52.
^2	Zie [257] ‘Niemandsland’, noot 1.
^3	Van dit gedicht en van [261] ‘Geest’, [263] ‘Nacht’ en [264] ‘Contract’ zijn de door Achterberg aan Lekkerkerker gestuurde typoscripten bewaard gebleven (M^1, collectie K. Lekkerkerker, Amsterdam). Op de typoscripten zijn in onbekende hand - niet die van Lekkerkerker - veranderingen aangebracht (M^1 b).