Gedichten. Deel 3a. Apparaat

[158] ‘Vaarwel, wereld, dit is de woestijn’

Overlevering

M^1	Manuscript, bij brief aan R. Houwink, 1 december 1936.
T	Groot Nederland 35.1 (april 1937), p. 394.
M^2	Manuscript, kopij D^1, H-10.
D^1	Eiland der ziel, p. 23.
D^2	Cryptogamen^1, p. 52.
D^3	Cryptogamen^2, p. 16.
M^3	Kopij D^4, H-122.
D^4	Verzamelde gedichten, p. 87.

[p. 104]

Datering

Vóór 1 december 1936

Leestekst

M¹

Varianten en correcties

Titel	[ontbreekt] > Vaarwel T-D^4
3	uitgebrand; > uitgebrand, T-D^4
6	gordijn; > gordijn. T-D^4
7	achter > Achter T-D^4
11	ander > andere T-D^4

Commentaar

^1	Volgens een latere mededeling van Achterberg dateert dit gedicht uit 1932/1933.
^2	Op 1 december 1936 schreef Achterberg aan Roel Houwink dat hij die dag van Groot Nederland bericht ontvangen had ‘dat het vers “Vaarwel wereld...” zou worden geplaatst’ en stuurde hij een afschrift (M^1). Zie verder § 5.3.
^3	Literatuur over het gedicht: Honders, A.C., ‘Achterberg en het bijbels getuigenis.’