Arenlezer achter de maaiers

De lastdrager

Mijn juk is zoet, mijn last is licht

MATTH. 11:30

Wanneer men de Middellandse Zee heeft doorkruist en de boot aanlegt in een Oosterse havenstad dan bemerkt men bij de eerste oogopslag, dat men in een ander werelddeel is aangeland. Achter het diepblauwe havenwater ligt de stad te trillen in de hitte. Het is een wirwar van witte, vuilgrijze en gele huizenblokken, die een slordige hand aan de oever der zee schijnt neergeworpen te hebben. Maar boven deze trillende en kleurige chaos uit rijzen tientallen spichtige minaretten, die slank naar de hemel wijzen. Het zijn de wonderlijke torens der moskeeën, van welker trans de mohammedaanse voorbidder vijfmaal per dag de gelovigen tot het gebed roept. Bij een eerste blik op zulk

[p. 172]

een panorama begrijpt men, dat men is aangeland in het werelddeel van Mohammed, de profeet van Allah.

Doch de ongewone indrukken worden nog versterkt wanneer men voet aan wal zet. Men verzeilt terstond in een schreeuwende, gesticulerende massa, die in niets meer doet denken aan de mensenmenigte in Europese havenplaatsen. De kleding is veranderd. De mannen dragen lange gewaden en hebben wonderlijke hoofddeksels op het hoofd. De een draagt een tulband, de ander een fez. De vrouwen gaan gehuld in dichte zwarte doeken, die de gehele figuur voor het oog verbergen. Eenieder schreeuwt, eenieder buigt. De een trekt u bij de arm en wil u een vliegenklapper verkopen. De ander posteert zich voor u met een mand Arabische zoetigheid en er is geen doorkomen meer aan. Dan wordt het tijd in dit wriemelende kluwen op uw geld te letten, want de sluwe ogen van de eerste zakkenroller hebben de uwe reeds ontmoet. Ongerust blijft men bij zijn talloze koffers en kisten staan. Maar daar dringen reeds de eerste kruiers naar voren. Drie, vier man tegelijk in lange witte gewaden. Ze bereiken u door het gewoel en ge zijt terstond het middelpunt van een hooglopende twist, waarvan ge geen woord verstaat. Ge begrijpt het trouwens niet goed, want ge hebt minstens bagage bij u voor vier Europese kruiers. Doch de twist eindigt even plotseling en onbegrijpelijk als hij begonnen is en dan aanschouwt ge met stomme verbazing hoe een dezer Oosterse lastdragers overblijft om zich over al uw koffers te ontfermen. Eerst haalt hij een lang, dik touw te voorschijn. Dan begint hij de koffers en kistjes als de blokken van een doos bijeen te passen en windt er als een tovenaar het touw omheen. Ten slotte staat er een last op de kade bijeengebonden, die een wereldkampioen gewichtheffer zou doen verbleken. Het lijkt u uitgesloten, dat zoiets ooit te vertillen zou zijn, te meer als men een blik slaat op de lastdrager, die niets heeft van een athleet, maar integendeel een magere, hongerig uitziende man is. Doch dan gebeurt

[p. 173]

het. De lastdrager fluit een onfortuinlijke collega, die met lege handen rondloopt en schreeuwt hem toe hem een ogenblik te helpen. Vervolgens gaat hij voor deze toren van Babel staan en buigt zich diep tot hij een hoek van negentig graden vormt. Zijn helper plaatst zich achter de last en duwt deze met zijn volle gewicht vooruit, zodat hij op de horizontale rug van de Oosterse witkiel kantelt. Een ogenblik vreest men de rugwervels van de arme man te horen kraken. Maar in plaats daarvan zet hij zich in beweging en aanvaardt met feilloze tred de tocht. En onwillekeurig denkt men aan de woorden van de psalmist: ‘Gij hebt ons wel beproefd, o God, Gij hebt een drukkende last op onze schouders gelegd’. Zo doet de eerste mens met wie gij in aanraking komt in het Oosten u reeds denken aan de H. Schrift.

Want de Oosterse lastdrager is nog steeds dezelfde lastdrager als zijn gebukte broeder uit de tijd van het Evangelie. De straatjes zijn nog even nauw en bochtig, een wagen kan er niet en een lastdier vaak nauwelijks door en zo is er geen andere oplossing dan dat de mens een lastdier wordt. Het menselijke lastdier is dan ook een veel voorkomende verschijning in het Oosterse stadsbeeld. Onbegrijpelijke hoeveelheden kan hij ineens versjouwen, kasten, kisten, een wagonlading aan goederen en dat alles op zijn horizontaal gebogen rug. Men ziet van hem niet meer dan twee zich voorzichtig verzettende benen, de rest van de figuur gaat verloren onder de torenhoge ballast. Naar dat beeld greep Jezus toen Hij de menigte waarschuwde tegen de praktijken der schriftgeleerden. ‘Zij binden zware lasten en leggen die op de schouders der mensen, maar zelf willen zij ze met geen vinger aanroeren.’ De vele voorschriften der farizeeërs worden hier vergeleken met de bijna ondraaglijke lasten van de lastdrager. Maar waar Jezus spreekt over zijn eigen leer, zegt Hij tot de schare: ‘Mijn last is licht’.