Arenlezer achter de maaiers

[p. 140]

Koren zeven

Satan wil u zeven als tarwe

LUC. 22:31

Het wannen van het koren op de dorsvloer is slechts een ruw zuiveringsproces. De graankorrels worden gescheiden van kaf en koren en daarna opgeslagen in de voorraadschuur. Het eigenlijke zeven vindt eerst plaats als de boerin het koren gaat reinigen om het te malen en er het broodrantsoen voor de hele week van te bakken. Evenals het wannen op de dorsvloer ontlenen het Oude en Nieuwe Testament vele beelden aan dit wekelijks koren zeven van de boerin. Wannen en zeven zijn in wezen dezelfde bezigheid, alleen vindt bij het eerste een ruwe zuivering en bij het laatste een veel fijnere zuivering plaats. Als men in het Oosten een boerenvrouw het koren ziet zeven dan is het of men een goochelaar aan het werk ziet. De boerin zit gehurkt op de grond, naast een hoop ongezeefd graan. In haar hand houdt zij een ronde zeef, die bestaat uit een bodem van gaas en een lage houten boord. De zeef wordt half gevuld met graan dat vermengd is met zand en steentjes, strootjes en kaf. Eerst wordt de zeef flink geschud zodat alles wat klein genoeg is door de gaatjes heen valt. De graankorrels en de grotere ongerechtigheden blijven over. Nu begint de boerin de zeef heen en weer te schudden, alsof zij een tamboerijn bespeelt. Zij werpt de inhoud niet alleen uit de zeef omhoog, maar laat de zeef daarbij allerlei merkwaardige bewegingen maken. Doordat de graankorrels, die het zwaarste zijn, het eerst vallen en het stro en het kaf pas later, weet zij door draaibewegingen met de zeef het kaf en het koren te scheiden, zodat ten slotte beide gescheiden op de bodem van de zeef liggen. Al zevende weet zij de steentjes bij het omhoog werpen uit de zeef te werken. Dit wordt met zulk een grote behendigheid ge-

[p. 141]

daan, dat geen korrel buiten de zeef vliegt en verloren gaat. Het is een spel dat grote oefening vereist en dat geheel berust op het verschillend gewicht van graankorrels, steentjes en stro. Deze wijze van zeven wordt als beeld gebruikt bij de profeet waar wij lezen: Zo spreekt de Heer: ‘Ik zal het huis van Israël schudden onder alle heidenvolkeren zoals tarwe geschud wordt in een zeef zonder dat er ook maar één korreltje ter aarde valt’. Bedoeld is, dat er al zevende een scheiding gemaakt zal worden tussen de goeden en bozen van het uitverkoren volk en dat er niet een van de goeden verloren zal gaan. Jezus zelf gebruikt dit beeld van het zeven of ziften, wanneer Hij Petrus zijn verloochening voorspelt: ‘Simon, Simon! Satan heeft zeer begeerd u in zijn macht te krijgen en u te zeven als tarwe’. Deze vergelijking is op het eerste gezicht nogal moeilijk. Want men zeeft tarwe om de korrels van ongerechtigheid te zuiveren en dit is het nu juist niet wat de Satan met Petrus voorhad. Misschien bedoelt Jezus hier dat de duivel Petrus in zijn geloof heeft willen schokken door allerlei beproevingen gelijk de inhoud van de zeef geschokt wordt. Maar als men nauwkeurig een zevende boerenvrouw in het Oosten gadeslaat, dan doet zich nog een andere en misschien fraaiere uitleg voor. Door het verschil in gewicht valt de omhoog gegooide korrel eerder dan het kaf terug in de zeef. Nu manipuleert de boerin zo, dat de zuivere korrel vooraan en vlak bij haar in de zeef komt te liggen en het stro en het kaf aan de achterkant. Dit laatste wordt daarna door haar met de hand verwijderd. Wil Jezus nu tegen Petrus zeggen dat de Satan hem op deze wijze wil zeven, dat wil zeggen dat hij alle kwaad, dat hij maar uit de apostel kan halen, wil dwingen er uit te komen? Naar voren wil brengen, net als het kaf? Het is een uitleg die ik las in het boekje van Snoek en Aldus en hij schijnt vrij gemakkelijk aanvaardbaar als men de arbeid van een zevende boerin aandachtig gadeslaat. Heeft de boerin het koren gezuiverd en gemalen, dan gaat zij het brood bakken in de lage oven.

[p. 142]

Stro en kaf worden in de oven geworpen en in brand gestoken en dienen als vuur. Een dergelijk strovuur, dat gevoed wordt met gedroogde mest, verspreidt een verstikkende rook in de lemen hut zonder vensters. De profeet Isaias gebruikt het beeld van deze verstikkende rook in een zeer fraaie vergelijking. Bij hem lezen we hoe God van de goddelozen zegt: ‘Deze lieden zijn rook in mijn neus, als vuur dat de ganse dag brandt’.