Arenlezer achter de maaiers

[p. 55]

Het stof in de Bijbel

Stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren

GEN. 3. 19

Voor de Westerling is het Oosten stof. Stof en nog eens stof. Een wereld van stof. Nederlanders weten eigenlijk nauwelijks meer wat stof is. Er ligt stof op de boekenkast en 's morgens wordt een Hollandse huiskamer gestoft. Zou een Oosterling dat bijna onzichtbare laagje stof in onze huiskamer zien en zou hij iemand horen zeggen, dat het huis er onzindelijk uitzag, vanwege dat weg te blazen laagje stof, dan zou hij zijn oren niet geloven. Stof is voor hem een geheel ander begrip. Waar men ook in het Nabije Oosten leeft, men leeft bijna altijd betrekkelijk dicht in de buurt van de woestijn, maar afgezien daarvan, de zon is er het grootste deel van het jaar zo sterk, dat de bodem tot stof verpulvert. Praat men in het Oosten dus over stof, dan praat men over iets, waar men ieder ogenblik mee in aanraking is. Een flink briesje maakt de hemel grijs van het stof. Een kudde gaat altijd in stofwolken gehuld. In het Oosterse avondlicht ziet men van een huiswaarts kerende kudde niet veel meer dan een bruine stofwolk. De herder en zijn schapen zijn in het midden daarvan zichtbaar als zwarte silhouetten. Het ergste zijn wel de stof- of zandstormen. Eenmaal maakte ik er een mee in de Sahara zelf. Het was een wonder, dat de auto Alexandrië bereikte, want meestal dringt het fijne zand de kap van de motor binnen en maakt de machine onklaar. Men is dan moederziel alleen aan de woestijn overgeleverd. Bij aankomst was de wagen zo goed als verfloos geworden.

De andere zandstormen, die ik meemaakte, waren in de stad of op het platteland. Men ziet hoe plotseling aan de kim zich donkere wolken torenhoog verheffen. Eerst denkt men, dat een onheilspellend onweer gaat losbreken, maar later weet men, dat de hele hemel met grote snelheid ver-

[p. 56]

duisterd gaat worden door een orkaan van fijn zand. Men kan dan niet veel verder zien dan in een dichte Hollandse nevel, maar van zien is nauwelijks sprake meer. Men dient zijn ogen stevig te sluiten om ze te beschermen tegen het striemende zand. Overal dringt het binnen, het hoopt zich op in de huizen.

De dikke duisternis, de zogenaamde Egyptische duisternis, een der plagen die Mozes over Egypte afroept, is dan ook waarschijnlijk zulk een zandstorm, daar bijna al de plagen van Egypte, tot in haar volgorde toe, een ongekende verheviging zijn van de normaal voorkomende verschijnselen. Men moet zich de wereld van Jezus en de apostelen dan ook voorstellen als een stoffige wereld en de nijvere Martha was dan ook beslist niet iemand, die stof afnam, want daar is in het Oosten, ondanks alle ijver, geen beginnen aan. Martha's huis was naar alle waarschijnlijkheid òf geheel, òf gedeeltelijk uit klei gebouwd, òf uit ruwe, stoffige stenen. Het huis stofvrij maken zou gelijk staan met het huis te slopen.

Stof speelt door de gehele Bijbel een grote rol. God maakt het eerste mensenpaar uit het stof der aarde. Wanneer Hij later de eerste mensen uit het Paradijs verjaagt, zegt Hij tot hen: ‘Stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren’. Nergens krijgen deze woorden zulk een betekenis als wanneer men het Oosterse landschap beschouwt, dat bedekt is met het stof der eeuwen.