Biographisch woordenboek der Nederlanden. Bijvoegsel

[Hendrik Willem Conrad]

CONRAD (Hendrik Willem), zoon van den beroemden Inspecteur-Generaal F.W. Conrad en Wilhelmina Brosterhuijzen, den 15^den Februarij 1800 te Spaarndam geboren, werd na de oprigting der Artillerie- en Ingenieursschool te Delft in 1814 benoemd tot Kadet en in 1817 tot aspirant-ingenieur van den waterstaat. In de groote oefenschool van den Inspecteur-Generaal J. Blanken Jz. begon hij zijne practische loopbaan en spoedig zag hij zich met het vertrouwen van zijn beroemden chef vereerd, die hem belastte met de directie over de uitvoering van een gedeelte der werken van het Nieuwediep en aan het groot Noord-Hollandsch Kanaal en later de voortzetting van den

[p. 196]

bouw van het achterdok te Hellevoetsluis aan hem opdroeg. In 1824 en 1825 werd hij belast met de directie over de werken van het Zederik-kanaal en in het laatst van 1825 nadat hij tot Ingenieur van de 2e klasse was bevorderd, in Noord-Brabant geplaatst. Behalve zijn werkzaamheden als provinciaal Ingenieur, bleef hij belast met de voortzetting van den bouw van de stoomwatermolens aan den Arkelschen dam. Niettegenstaande zoovele werkzaamheden beantwoordde Conrad een prijsvraag door de Holl. Maats. van Wetens. te Haarlem uitgeschreven en behaalde de uitgeloofde gouden medaille en f 150. Van 1829 tot 1840 was Conrad als Provinciaal-Ingenieur van Zuid-Holland werkzaam. De zeewerken van Goedereede, de plannen door hem ontworpen van een kanaal door Goedereede en van een kanaal naar Scheveningen, getuigden van zijne kunde en werkzaamheid; verschillende geschriften op den Waterstaat betrekking hebbende, werden door hem achtervolgens in het licht gegeven, die later vereenigd, onder den titel van verspreide Bijdragen gedrukt en uitgegeven zijn. In 1834 werd Conrad tot Ingenieur 1e klasse bevorderd. Hij bleef belast met den dienst van Z.H. en werkte mede aan de eerste ontwerpen voor de droogmaking van het Haarlemmer-meer, bij welk grootsch werk Conrad als Ingenienr werd aangesteld. Reeds in 1839 had Conrad de vergunning verkregen den Raad van Administratie der Hollandsche ijzeren-Spoorweg Maatschappij als adviseur bij te staan en voor te lichten, totdat hem in 1840 een onbepaald verlof uit 's Rijks dienst werd verleend om als Ingenieur-Directeur zijne diensten uitsluitend aan de belangen dier Maatschappij te wijden. Deze betrekking opende hem een ruim veld om zich als technisch en praktisch Ingenieur te onderscheiden. Zijne benoeming tot Ridder van de orde van den Nederlandsche Leeuw in 1842 was eene hulde aan Conrad als Spoorweg-Ingenieur gebragt. In hetzelfde jaar bekroonde The Institution of Civil Engineers te Londen, zijne beschrijving van het Katwijksche kanaal, het groote werk door zijn vader uitgevoerd, met de zilveren Telford-medaille.

In 1843 tot lid van het Engelsche Instituut van Ingenieurs benoemd, droeg hij aan die vereenigingen zijne beschrijving van den Spoorweg van Amsterdam naar Rotterdam op, welke beschrijving, door den Secretaris Charles Manby in het Engelsch vertaald, de eer van de bekrooning met de Walker-premie te beurt viel.

De indruk, die The institution of Civil Engineers op Conrad maakte, gaf hem aanleiding tot het stichten van een Nederlandsch Instituut van Ingenieurs, waartoe v.d. Kun en Simons hem de hand boden.

[p. 197]

Tot zijn dood toe bleef hij een werkzaam deel daaraan nemen en genoot hij als voorzitter de onverdeelde liefde en achting zijner medeleden. Tot de invoering der Telegrafie in Nederland heeft Conrad belangrijk medegewerkt. Zijn ontwerp van een plan van een tentoonstellingsgebouw voor de eerste tentoonstelling te Londen, werd eene eervolle vermelding waardig gekeurd en ontving hij als inzender en als lid van de Jury en voor bewezene diensten, bij de verplaatsing van het tentoonstellingsgebouw naar Sydenham, drie medailles.

Na, op zijn verzoek, zijn ontslag als Ingenieur-Directeur, waartoe hij in 1852 benoemd was, verkregen en zich voor den dienst bij den waterstaat beschikbaar gesteld te hebben, werd hij in 1854 Hoofd-Ingenieur van de 1e klasse. Hem viel de onderscheiding ten deel bij de doorgraving van de landengte van Suez aangewezen te worden om Nederland bij het onderzoek van een der belangrijkste ontwerpen op gebied der waterbouwkunde te vertegenwoordigen, terwijl hem het voorzitterschap der internat. commissie werd opgedragen, Tweemaal reisde hij naar Egypte, doorkruiste met den Ingenieur Schneitter de woestijn in verschillende rigtingen en trad met volle overtuiging als voorstander van het Suezkanaal op; eene overtuiging, die hij in verschillende geschriften, waarvan onderscheidene van in het Engelsch, Duitsch en Italiaansch zijn vertaald, als ook in de Konink. Akademie van Wetenschappen, waarvan hij lid was, heeft medegedeeld. Zijne bevordering tot kommandeur der orde van den Nederlandsche Leeuw en zijne benoeming tot vertegenwoordiger van den Onderkoning van Egypte bij de Maatschappij, die de doorgraving ondernemen zou, waren bewijzen van de hooge vereering zijner verdiensten.

In 1856 was Conrad lid van de staatscommissie tot onderzoek van de vermoedelijke gevolgen der doorgraving van de Landengte van Suez voor den handel en de reederijen van Nederland, en twee jaren later werd hij bevorderd tot Inspecteur van den Waterstaat in de 2e Inspectie. Met v.d. Kun en Fynje nam hij ijverig deel aan de verbetering der Nederl. rivieren. Het onderzoek van een ontworpen kanaal door Holstein tot verbinding van de Noord- met de Oostzee werd hem opgedragen, en zijn Rapport, in het Duitsch en Engelsch (in het Fransch gesteld) vertaald. Ook riep de Senaat der stad Hamburg zijn voorlichting in tot het opmaken van een ontwerp tot betere uitwatering van de voorstad Hammerbroek, en na het overlijden van v.d. Kun, volgde zijne benoeming tot Hoofd-Inspecteur van de Waterstaat. Toen de voorgenomene afdamming der Oosterschelde en van het Sloe, en de daaruit voortgevloeide bedenkingen

[p. 198]

van het Belgisch Gouvernement, dat zich op de Groote Mogendheden, die medegewerkt hadden tot het traktaat van 1839 beroepen had, waarna een Engelsch, Duitsch en Fransch ingenieur het onderzoek over het gerezen verschil tusschen de Belgen en Nederlanden was opgedragen, en ieder zijn afzonderlijk gevoelen in een afzonderlijk verslag had doen kennen, gaf Conrad een onpartijdige kritiek, zijn gevoelen te kennen in Considérations sur les rapports des Ingénieurs étrangers chargés d'examiner les questions qui se rattachent au barrage de l'Escaut oriental. Hij voldeed aan de uitnoodiging der Deensche regering om als beoordeelaar op te treden van de verschillende ontwerpen voor eene haven op de kust van Jutland en de voorgestelde kanalen tusschen de Lümfjörd en de zee, en was, in weerwil zijner zwakke gezondheid, bij de opening van het Kanaal van Suez en de feesten daaraan verbonden tegenwoordig; op zijn rerugreis overleed hij 1 Februarij 1870.

In 1825 trad hij in den echt met Jacqueline Marie Braber, die hem 9 kinderen schonk.

Zie Levensberigt van F.W. Conrad, voorzitter en een der oprigters van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs in eene Bijdrage tot de geschiedenis van den Waterstaat van zijn' tijd door G.W. Fynje; Jaarboek van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen 1870; Nederl. Spect. 1870, bl. 70.