Zutphens liedboek

[p. 170]

[41. Die nachtegal die sannck ain lied]^*

I^I
Die nachtegal die sannck ain lied,
datt lerden ich.
ennd hie hatt ain ferholden lieff,
die freyden ich.
end des woltt ich niett laetten:
des saffens als die dach vnntter gennck
so gennck ich dar bey schlapen.

II^II
Die můder stůndtt aůff all fan denn bede,
sie ennssende ain lichtt.
sie fandtt or jonngste dochtter,
bey den bedde nichtt.
wo isset or nv̊v̊ geganngen?
nv̊v̊ ist mein jůngste dochter
hev̊v̊eck mitt ain so fremden mannen.

⁺III^III
Hie was my also fremde nitt,
ich hadden lieff.
dar mytt ich affer die heide rett.
hie dede my niett.
so fer ann ghen gronn heide,
ja, dar twie gůtt lieffkenns samen gaen:
wie node dat sie ihm scheidenn.

IV^IV
Dar tvv̊ie gůtt lieffkens samen,
ann ainen dansv̊v̊artt ghan,
woe frenntlich, das sie or aůgkens
op merkanderen schlann,
gleich die margen sternnen.
mien¹ hartien hefft iv̊v̊ socken
lieff, mien aůgkens sein v gernnen.

V^V
Mienn hartien ist wel wilder
dan ain fogelkinn.
enn datt mach nemantt temmen,
hett moett die lieůeste sien.
enn datt mach nemans temmen
dan die alder lieůeste mien.
gott wett wal wen ich mennen!

* Inhoud
Balladeachtig lied. Als ‘Natureingang’ haalt de dichter de nachtegaal aan, die door zijn gezang de minnaar ertoe brengt buiten bij zijn geliefde te gaan slapen. Moeder ontdekt de afwezigheid van haar dochter. Deze kent haar minnaar al langer en er volgt een algemene beschouwing over de aantrekkingskracht van de geliefde op de dichtende minnaar. Het gedicht is inhoudelijk niet als een eenheid te beschouwen. Mogelijk zijn de strofen uit verschillende liederen afkomstig.

I 2 lerden: de nachtegaal heeft de minnaar geleerd hoe een meisje te verwerven; 3 ferholden: mhd. verhalten = verbergen. Hij had in het geheim een vriendinnetje; 4 freyden: vrijde. Daar vrijde ik mee; 6 des saffens: 's avonds; vnntter gennck: als het donker wordt.

II 8 bede: bed; 9 ennssende: mhd. enzünden = ontsteken; 12 wat is er met haar gebeurd? 14 hev̊v̊eck: mhd. hinwec = weg.

+ 43v

III 17 affer: over; die heide: veld, naar buiten; 18 niett: geen kwaad; 19 heide: daar was het traditionele rendez-vous van de gelieven; 20 samen gaen: samenkomen, de liefde bedrijven; 21 node: met tegenzin.

IV 23 mnl. aen enes dans gaen = zich met elkaar inlaten, het liefdesspel spelen; 24 frenntlich: verliefd; 27 hefft: moet.

1 Voor ‘mien’ een doorgestreepte ‘h’.

V 29 wel: veel; wilder: onstuimiger; 31 datt: sc. hartien; temmen: rustig maken; 32 hettsien: tenzij; 35 mennen: bedoel.

[p. 171]

Concordanties en melodieën

2. Souterl. nr. 30; Fruyt. Eccles. nr. 88

Literatuur en bundels

1. Fl. v. Duyse nr. 273; Pollmann-Tiggers blz. 114; Pr. v. Wely blz. 153