Zutphens liedboek

[p. 142]

[31. Die wintter yst ain unwertt gast]^*

6⁶
Důtte is nvv̊ der werltt stadt:
ick do dy gůtt, dvv̊ dost my kůot;
ick heffe dy op, dvv̊ werpst my neder;
ick ere dy, dw schendest my weder!

⁺I^I
Die wintter yst ain unwertt gast,
datt marck ick bey den tavv̊e.¹
ich hadde ein schons lieff auserkaren,
vnd das yss war;
sie was myr doch nichtt getraw.
sal or rav̊v̊en!

II^II
Tho passchen yst die fasten vtt,
so lengen vns die dagen.
mien lieff gaff myr ain krenselin
fan perlin fin;
datt will ick so lostelick dragen,
al mien daegen.

III^III
Dar nach komptt vns die kolle mey,
die thůett uns freůiden bringen;
hie bringet vns blomkens mancherley.
koll is die mey!
ick hore die nachtegall singen
vndde springen.

IV^IV
Watt achtt ich op der fogel sanck,
vnd op die klepers tongen.
mien liffken gaff myr or armkens blanck:
ick wes ors danck.
dar in so mag ick rosten,
wantt myt loste.

⁺V^V
Adde, adde, mien schonnes lieff,
wy twy wy moetten scheyden.
dvv̊ host mien harte in sorgen gebracht,
dach vnd nacht:
Maria will vns gleyden²
van³ wyr scheyden.

* (H. blz. 111-112)
Inhoud
Afscheidslied. In de winter treurt de minnaar over de trouweloosheid van zijn liefje. Hij herinnert eraan, hoe hij in het voorjaar van haar blijken van genegenheid gekregen heeft. Nu komt de mei, de tijd van de liefde. Maar voor hem hoeft het niet meer! Hij denkt met genoegen terug aan die tijd. Hij zegt haar gedag, die hem veel verdriet en zorg gebracht heeft. Hij beveelt zich aan in de liefde van Maria.

6 H. nr. 34 blz. 132

+ 32v

I 1-2 het lied begint met een opmerking van de dichter, dat de winter een onaangenaam jaargetijde is. Het is een ‘Natureingang’ die door dichters veel gebruikt wordt. Er wordt door dit procedé een relatie geschapen tussen de situatie in de natuur en de stemming in het gemoed van de dichter. Tussen deze beide kan overeenstemming zijn, zoals hier, of er kan een tegenstelling tussen beide bestaan; 1 ain unwertt gast: volgens oud gebruik worden de jaargetijden gepersonifieerd als heersers, die om beurten aan de natuur hun wil opleggen; unwertt: onwelkom; 2 tavv̊e: dauw, vochtigheid; 3 auserkaren: uitgekozen; 4 reken maar van ja! Mogelijk slaat dit op ‘schons’; 6 het zal haar berouwen. Zo'n liefde als die van mij zal ze wel niet meer terugvinden.

1 H.: daghe.

II 7-12 met Pasen is het vasten afgelopen, dan kunnen we ons weer aan de liefde overgeven. Hij draagt dan weer het liefdespand, dat zijn lief hem heeft gegeven; 9 krenselin: snoer, onderpand van haar liefde en trouw; 11 lostelick: blij.

III 13-18 de minnaar denkt aan de genoegens van de mei, die hem vreugde zal brengen; 13 kolle: fris, een gebruikelijk epitheton voor de mei; 14 freůiden: liefdesvreugde; 17 nachtegall: het zingen van deze vogel wekt in de minnaar het verlangen naar zijn geliefde op; 18 springen: van tak tot tak vliegen.

IV 19-20 wat kan mij het zingen van de vogels en het geroddel van de roddelaars schelen! Zijn zij misschien de oorzaak van hun uiteengaan?; 21 heeft mij bij haar laten slapen; 22 wes: weet. Ik ben haar er dankbaar voor; 23 dar in: in haar armen; 24 wantt: wanneer.

+ 33r

V 25 adde: traditionele afscheidsgroet; 27 sorgen: liefdesverdriet, veroorzaakt door het gedwongen afscheid.

2 Voor ‘gleyden’ op regel doorgehaald ‘glel’.

3 Zeer onduidelijk. Vgl Antw. Ldb II nr. 11, 6, 6: als; H.: want.

[p. 143]

Concordanties

Hs. Brussel II, 144 fol. 3v

[p. 144]

 

VI^VI

 

Der vns dytt lietien erstwarff sanck,

 

sie⁴ hefft so wall gsungen;

 

datt heft gedan ain junckfravv̊ fin,

 

beym kollen wien:

35

sie vas or bolken nicht trawen!

 

sal or ravv̊en etc.

VI 31-36 epiloog van de dichter; 31 lietien: deze afscheidsklacht; 32 sie: in de tekst is ‘hie’ doorgestreept en vervangen door ‘sie’. Het laatste heeft weinig zin; 33-35 een knappe jonge vrouw was in de frisse mei de oorzaak van zijn goede zang. Zij heeft met haar vriend toen de koele wijn gedronken, het liefdesspel gespeeld; 35 bolken: vriend; 36 een herhaling van de reeds in strofe I geuite bedreiging.

4 Voor ‘sie’ doorgehaald ‘hie’.

[p. 145]

Concordanties en melodieën

2. Souterl. nr. 58; Antw. Ldb. I nr. 25; Antw. Ldb. II nr. 11; Amsterd. Ldb. blz. 33r

Literatuur en bundels

1. G. Kalff blz. 326-327; Fl. v. Duyse nr. 144

2. L. Uhland nr. 41B; Erk-Böhme nr. 396B