Watapana. Jaargang 4

[p. 19]

Toerisme

Hele gezinnen leven van toerisme en zijn er niet bij gebaat

Krijgen wij bezoekers van onze buurlanden dan zijn wij gauw geneigd om hen als eerste de grote hotels te laten zien, onze stranden en de vele toeristen die door de stad wandelen en inkopen doen. Wij laten hen dan zien hoeveel rijke Amerikanan ons eiland aandoen, en zonder dat wij het willen scheppen wij op. Wij vertellen trots dat de hotels, om te overnachten alleen, $30, - per dag vragen en indien mogelijk laten wij hen ook ‘onze’ casino's bewonderen. Wat wij in feite doen is onze gasten laten zien dat wij het helemaal niet zo slecht hebben als er weleens wordt verteld en geschreven. Wij zijn heel gauw geneigd toerisme slechts van één kant te bekijken, n.l. de romantische kant. Wij amuseren ons om die dolle Amerikanen die voor één drankje ijskoud 1 dollar betalen, om die oude vrouwtjes die opvallend gekleed rondwandelen met een camera om de nek en die nog dwazere figuren die uren in de zon lopen, overal foto's maken en toch onvermoeibaar lijken te zijn want 's nachts gaat hun leven gewoon verder achter de hotelbars, in de casino's en in die dure ‘rooms’ waar de shows gegeven worden.

Hoe ziet de andere kant van de zaak eruit?

Wij bedoelen dit. Is alles wat wij hierboven hebben geschetst werkelijk waar? Als toeschouwer is dit inderdaad zo, maar als deelnemer aan de toeristenindustrie is het wel anders. Wij willen hier nagaan wat voor invloed (en in welke mate) het toerisme heeft voor hen die er direkt of indirekt bij betrokken zijn, en dit zijn er heel wat. Een ekonoom zal je meteen vertellen hoezeer onze ekonomie gebaat is bij deze toeristenstroom, want zegt hij: Er worden nieuwe wegen aangelegd waardoor het weer aantrekkelijker wordt voor industrieën om zich hier te vestigen etc. etc. Enfin, zo langzamerhand kennen wij zijn verhaal wel. Bovendien heeft het toerisme een positieve invloed op de arbeidsmarkt, hetgeen onze ekonomie alleen maar beter maakt (of minder slecht.) In termen van geld en aantal nieuwe arbeidsplaatsen krijgen wij van de ekonoom ook een mooi beeld te zien van al het goede dat het toerisme met zich meebrengt.

Is de toekomst beangstigend?

Maar laten wij niet vergeten dat het hier op de eerste plaats om mensen gaat. Families die afhankelijk zijn van de toeristenstroom. En hoe staat het hiermee? Is het voor hen werkelijk zo rooskleurig als de ekonoom het voorspiegelt? Wij zullen proberen te laten zien dat voor de arbeidskrachten die direkt of indirekt betrokken zijn bij het toerisme de toekomst ronduit beangstigend te noemen is. Het klinkt misschien als een paradox als we stellen dat hele gezinnen leven van het toerisme en er eigenlijk niet bij gebaat zijn. D.w.z. in zijn huidige vorm is de toeristenindustrie te vergelijken met een bepaalde vorm van ontwikkelingshulp. Hierbij wordt financiële steun geleverd aan het zgn. onderontwikkelde land in zodanige vorm dat als eenmaal het proces gaande is er een steeds grotere financiële en ekonomische

[p. 20]

afhankelijkheid t.o.v. de donor ontstaat. Zelfs zo erg dat de ontvanger totaal afhankelijk wordt van de donor en deze allerlei sancties kan uitoefenen als de ontvanger niet doet wat er van haar gewenst wordt. Om het duidelijker te zeggen: Sinds enkele jaren zijn steeds meer gezinnen op de Antillen afhankelijker geworden van de stroom toeristen die onze eilanden bezoeken. Het wordt als vanzelfsprekend aangenomen dat er wat te verdienen valt. Weinigen zullen zich bezorgd maken over de toekomst want op het ogenblik gaat het hun goed.

Heel duidelijk zie je dat aan de jongens die in de casino's werken.

Velen van hen verdienen zo goed dat het onderhouden van een Amerikaanse auto met speciale banden en alle poespas die er nog bijkomt een hobbie geworden is. Een uiterst kostbare hobbie weliswaar maar het salaris op dit ogenblik staat het toe. De ouderen hebben in dit opzicht lering getrokken uit hun verleden (ontslag bij de Shell en andere bedrijven) maar de jongeren die de meerderheid vormen zijn zich hiervan niet geheel bewust. Vele jonge echtparen waarvan één of beide leden de kost verdienen dank zij het toerisme besteden hun inkomen voor een groot deel aan luxe-artikelen. Sinds de bepaling van de minimumlonen van 1970 is er plm. 105 miljoen gulden uitgegeven aan o.a. radio's, t.v.'s, tape-recorders, cassettes, platenspelers, wasmachines, versterkers en auto-onderdelen. Dit typeert wel in sterke mate hoe het inkomen besteed wordt. Een tweede ekonomische bloeitijd is voor velen aan de gang en dit zou helemaal niet zo erg zijn als het ging om een redelijk stabiele vorm van industrie.

Toerisme een kwetsbare industrietak.

Het tegendeel is waar. Dat het toerisme een uiterst kwetsbare industrietak is blijkt wel uit het feit dat kort geleden een algemene bijeenkomst werd gehouden van de leden van diverse Caraïbische eilanden om de toekomst van het toerisme in dit gebied nader te bekijken. Bepaald geruststellend waren de konklusies niet. Door tarieven-oorlogen tussen de grote luchtvaartmaatschappijen wordt het voor de Amerikaanse toerist makkelijker om naar Europa te vliegen. 0ok andere Zuid-Amerikaanse landen worden met de dag grotere concurrenten van de Antillen en het is niet onwaarschijnlijk dat in de nabije toekomst ook Afrika zich in de strijd werpt en zijn aandeel zal trachten te veroveren op deze markt. Zelfs het bezoek van president Nixon aan China is de oorzaak geweest om te speculeren over verschuivingen van de toeristenstroom. Nu al worden maatregelen getroffen om de toeristen warm te laten lopen voor Mao's geheimzinnige paradijs. Als de huidige trend in dezelfde richting doorgaat, wil dat zeggen dat wij binnenkort minder Amerikaanse dollars op het eiland zullen zien met alle rampzalige gevolgen van dien voor de arbeidskrachten en hun gezinnen in deze industrietak. En hoe dachten wij deze trend te stoppen? Zeker niet alleen met meer reclame, want toerisme is business en alleen zij die erin slagen hun prijzen omlaag te houden zullen als winnaar uit de strijd komen. En een feit is, dat landen zoals St. Domingo - Colombia - Haïti er in dit opzicht veel beter voor staan dan de N.A. Maar net zoals bij ontwikkelingshulp kan ook hier niet zomaar worden teruggestapt naar een lager niveau. De mensen zijn meer gaan verdienen (bijgevolg ook meer gaan uitgeven) en het terugschakelen naar een lager

[p. 21]

consumptieniveau is ongeveer hetzelfde als verlangen van een miljonair dat hij voortaan moet rondlopen op blote voeten en een inkomen krijgt van fl. 150?- per week. Gedurende de laatste jaren zijn de lonen gestegen maar wat er niet geleerd is, is het besteden van het inkomen. Nu wordt misschien de paradox duidelijker. De gezinnen die hun inkomen te danken hebben aan het toerisme verkeren in een uiterst kwetsbare positie. Het is niet ondenkbaar dat binnen 5 jaar de stroom geheel verschuift naar andere landen (goedkopere arbeidskrachten-voor de Amerikaanse toerist veel voordeliger met zijn dollar).

Ieder jaar een grotere rol voor het toerisme.

En als er van overheidswege gesteld wordt dat het toerisme ieder jaar een grotere rol gaat spelen dan is dit zeker waar, want ieder jaar worden meer gezinnen kwetsbaarder door deze onvoorziene verschuivingen. Wat de gevolgen zullen zijn voor honderden gezinnen hier op de N.A. als er niet bijtijds iets wordt gedaan hieraan kan beter worden beschreven in een griezelverhaal. Het romantische en het sprookjesachtige van het toerisme is in werkelijkheid een prachtige jumbo-jet vol passagiers die bij vertrek niet weet waar hij zal landen. Tot nu toe worden door duizenden Antillianen de Amerikaanse toeristen opgewacht maar als de grote vogel vol dollars niet meer komt aanvliegen zullen de wachtenden grimmig worden en in hun frustratie niet veel geduld hebben maar zich roeren totdat zij krijgen wat er voorheen was.

Uit ‘KROW’ (no. 2, jan.1972)