Ware verthooning ende afbeeldinghe van eenen dooden ende meest half verrotten vis, door die zee aen der strande op gheworpen, den 20. der maent September, anno 1608. was lanck ontrent 20. voeten

ende lach tusschen Catwijck ende Schevelingen by den Hage in Hollandt, met die beduydenis daer van, hier ouer verclaert. Aenwijsende den standt ende conditie des conincx van Spaignien ende sijn bedroch inden wtganck van desen vrede-handel gheopenbaert

[20 en 21 September 1608]

Desen voorsz. Vis, ofte doode, vuyle stinckende karognie, is door ’t spoelen der zee ende stercken noordtwesten wint aen de zee strande gheworpen op den 20. der Maent September, is so ontrent op een half ure naer by Schevelinghen in Hollandt by den Haghe, alwaer ick hem op den 21. daer naer ghesien hebbe, ligghende met den buyck naer de strande, ende met den rugghe naer der zee zijnde meer als half verrot, sulcx dat hem de graten inde lendenen ontbloot waren, den buyck half wtghevallen, de huyt lach achter af gestroopt over den steert als een vuyle vodde ofte onnutte sleter, de tonghe ooc half rot stack hem heel verachtlijck wt der kelen als van eenen dooden hont, het onderste kinnebacken, daer in hem de tanden ghestaen hadde, was heel bloot van Vleesch oft Vis, ende de tanden altemael wtghevallen, naer de maniere, soo den Leser ten naesten by de voorghestelde Figure daer van sien mach, ende was onnuttelijc bemost, bewassen, ende vuyl stinckende, datmen mocht vryelijck oordeelen, dat hy in eenich daghen (te voren) niet en zy ghestorven, hy was lanck ontrent 20. voeten, de dickte was onbequaem te meten.

De eerste opmerckinghe ende verwonderinge daer van is dese, alsoomen seer weynich siet dat de Visschen inder Zee van selfs sterven ende dat om oorsake, dat sy die coruptibele locht niet soo seer en zijn onderworpen ghelijck als wel andere Dieren, ende Aertsche creaturen op den velde, soo veel te min noch dese ofte diergelijcke groote monstrueuse dieren vande welcke Godt selver ghetuycht, als hy teghen Iob seght Capit. 41. Dat hy sonder vreese geschapen is, dat hy over de klippen ende scherpe klippen vaert, als over drec, dat hy de zee doet sieden als eenen pot, ende dat hy de diepten gantsch grau maect, ende dat hem op der aerden niemant en is te ghelijcken.

Siet nochtans bethoont ons Godt een van dese Behemots ofte Leviathans al hier op onse strande ghesmeten inder ghestalte als waert eenen dooden hondt, ofte andere onnutte vuyle karoignie. Ick en vinde oock niet datter eenighe meer in sulcker ghestalte erghens in dese landen ofte stranden zy aengecomen, maer door Godes beschic-

[p. A3r]

kingh de ghene daer wy van weten, zijn meest op die stranden gebleven, door dien hen het water ontgaen zijnde, dat groote verschrickelijcke Corpus heeft moeten vast blijven, ende de doot sterven, ende waert dat God hen met de reden begaeft hadde, mochten naer de nature wel ghewenst hebben maer een cleyn Visken te wesen, sy en souden soodanighen perijckel niet onderworpen zijn.

Hier wt sullen alle gheweldige ende groote Potentaten leeren, dat hoe wel sy na den loop des Werelts, ende der gheboorte, oft der beroepinghe, sterck, machtich, rijck, weeldich ende geluckich schijnen dat sy oock een groote Zee ende ruymen vloet van water van noode hebben, om soodanighen grooten Monarchael Schip te bestieren, ende daerom wanneer sy hen te buyten gaen, ende te hooch ofte te leech willen seylen, connen seer lichtelijck van eenighe Rotse, clippe, ofte slechte strande gheplettert worden, dat is van een cleyn volck wt haren stoel ende Gouvernement ghestooten, ende te bersten ghesmeten.

Hier van hebben wy veel exempelen in verscheyden Historien, als van Philippus van Macedonien, Iulius Cesar ende meer andere die wy om de cortheydt voorby gaen, te meer om dat wy daer van volcomen exempelen ghenoech hebben in onsen tijde gheschiet, aen dien grooten, stercken ende gheweldigen Spaenschen Leviathan, die ons Godt hier nu verthoont in Figure te wesen als een doode onnutte crenghe, zijnde van minder groote ende macht, van minder weerde ende deucht als sijne voorsaten gheweest zijn, de andere voorgaende monstrueuse Visschen heeft Godt in verscheyden male levendich op onse stranden gheplettert beteeckent de levendighe stercke macht van Spaignien, die soo menichmael haer gewelt op die Landen ghebroken ende sijne hoornen in stucken ghestooten heeft, doch evenwel en heeft niet willen af staen den rechtveerdighen onnooselen te vervolgen, den welcken Godt seght die haer aenraeckt, den Appel sijnder ooghen aenraect, maer ter contrarie heeft hem meer ende meer met alle Gooddeloose middelen, valsche eeden, valsche pardoenen, listige verbonden, schalcke raetslaghen, ende tyrannighe wreetheyt soecken te behelpen, dat hy by naest by alle Princen der Weerelt voor suspect, meyneedich, ende voor ontrouw ghehouden: jae oock ghescholden wert, ende dat hem alsoo sijnen grooten name stinckende, ende sijnen schepter als een onnutte crenghe gheworden is, ende heeft hem also op de strande des verderfs ghesmeten, ende is schandelijck geborsten, niet tegenstaende, sijn, ende sijner medeghesellen geweldich waterblasen om den anderen te verlossen. Maer om op dat ghy niet dencken en soudet, dat wy wt partijschap oft andersins wt eyghen fantasie, yets soecken te verdichten, om die ieuckende ooren des ghemeynen volcx te ketelen, oft om hun te believen. Voordts van’t ghene datter ghepasseert is, dat wy dat nu lichtelijck connen segghen: Het is wel so dat wy veel beter het geledene, als het toecomende weten te verclaren, nochtans niet te min, canmen oock wt t’voorgaende teecken, het naervolghende af-meten, niet min dan ghelijck wy wt het botten des Vijch-booms den Somer bekennen.

Heeft Godt niet te voren wtdruckelijc door teeckenen ende Monsteren bethoont die schrickelijcke wreede Oorloge, ende harde straffe over dese onse Nederlanden gevoelt.