Israël
Dit eerste boek dient te worden opgevat als een strijdbaar en gedreven antwoord op de antisemitische pamfletten van Céline en de fascistische boeken van Brasillach en Rebatet. Modiano zegt hierover: ‘Toen ik hen las voelde ik mij van de weeromstuit joods. Ik had er zin in hen in de war te brengen. Ik wilde een antwoord geven dat hen, komende van een jood, van hun stuk zou brengen. Het moest geen verontwaardigde, officiële reactie zijn, maar iets dat hen van binnenuit zou ondergraven.’ Hij liet het boek lezen aan Raymond Queneau, zijn oude wiskundeleraar, die er zijn zegen aan gaf maar toch bedenkingen had tegen de kritiek op Israël die hij erin meende te bespeuren. Korte tijd later trouwde Modiano, met als getuige voor hem Queneau en voor zijn vrouw André Malraux. En als er zulke feeën aan de wieg staan van je schrijverschap kan het in literaire zin natuurlijk niet meer misgaan.
De boeken die volgen, je zou kunnen zeggen tot en met Rue des boutiques obscures, staan voor een groot deel in het teken van de vader. De ambivalente gevoelens die erin heersen hadden in werkelijkheid al geleid tot een breuk, toen de vader wat al te eigenmachtig de papieren voor de militaire dienst voor zijn zoon had ingevuld. Zij hebben elkaar nooit teruggezien. Er is nog wat gecorrespondeerd en er waren afspraken voor een ontmoeting, maar op dat moment stierf de vader. Literair gesproken komt de verhouding met zijn vader in Rue des boutiques obscures tot een oplossing, als Patrick als het ware in de huid van zijn vader kruipt, en daarmee een oedipale strijd in zijn voordeel beslist.
Maar zoals we nu weten blijkt ook de dood van zijn jongere broer een belangrijke drijfveer voor zijn schrijven te zijn. Twee jaar geleden wijdde Modiano een roman, Remise de peine, aan een logeerpartij die hij op tienjarige leeftijd met zijn broertje heeft gehad in een dorpje buiten Parijs. Het was een van de gelukkigste perioden uit zijn jeugd en in het boek slaagt hij erin om zich letterlijk weer in die tijd te verplaatsen en de gebeurtenissen die zich voordoen heel mooi te beschrijven vanuit het perspectief van het kind. In de roman die daarop volgde, Vestiaire de l'enfance, is de hoofdpersoon, na zelf in de anonimiteit verdwenen te zijn, ook weer op zoek naar een ‘afwezige’, en in het boek dat onlangs verscheen, Voyage de noces, is het eigenlijk niet anders. De inspiratie voor het boek vond hij in een kleine advertentie in een Paris Soir uit de oorlog, waarin door de familie opsporing wordt verzocht van een jong meisje van zestien jaar dat spoorloos is.
Het is een kolfje naar Modiano's hand en hij besluit, vijfenveertig jaar na dato, tot een fictieve speurtocht. In zijn versie gaat het om Ingrid Teyrsen, de dochter van een joodse immigrant. De hoofdpersoon van het boek, Jean, ontmoet haar voor het eerst - hij is dan twintig jaar - tijdens een lifttocht in de buurt van Saint Tropez. Hij wordt door haar en haar echtgenoot Rigaud opgepikt en bijzonder gastvrij onthaald. Er ontstaat meteen een band, en als hij gearmd met haar over straat loopt heeft hij de ‘zekerheid dat ik voor het eerst van mijn leven door iemand in bescherming genomen was’. Als hij jaren later in een Milanees hotel verblijft, ontdekt hij dat Ingrid een paar dagen eerder in datzelfde hotel zelfmoord heeft gepleegd. Het laat hem niet los, en het reactiveert natuurlijk zijn herinneringen aan die vakantie in Zuid-Frankrijk en aan een laatste ontmoeting die hij met Ingrid in Parijs heeft gehad.
Patrick Modiano
james andanson/sygma (abc)
Auteursrechtelijk beschermd
