Vrij Nederland. Boekenbijlage 1990

[p. 7]

[De mythe schept haar eigen helden - vervolg]

over het verdelen van de buit is eveneens zo oud als de sport zelf. Maar met al die camera's in de buurt valt het tegenwoordig veel sneller op. In de wandelgangen van de politiek worden de combines bijvoorbeeld heel wat minder zichtbaar gevormd. In zekere zin vormt de televisie, die van de wielersport een voor alle betrokkenen commercieel rijker jachtterrein heeft gemaakt, juist door haar intense belangstelling tegelijkertijd het grootste gevaar voor de door de jaren heen opgebouwde mythologie. Beelden kunnen wel liegen, maar niet zo erg als een kranteverslag of boek.

Bartali tegen Coppi

Dino Buzzati's verslag van de Giro d'Italia van 1949 is een aardige illustratie van de suggestieve kracht van de geschreven reportage van weleer. Buzzati versloeg de ronde voor de Corriere delta Sera en begreep wat er van hem verlangd werd. Hij leefde zich uit in lyrische beschrijvingen van de helden, de koers en het historische landschap dat zij doorkruisten. Deze editie van de Giro was vooral een tweestrijd tussen de oude, nobele Bartali, held van het traditionele Italië, en de jongere, moderner en rationeler ingestelde Coppi. Dit alles uiteraard volgens de beste principes van de legendevorming, want ook Coppi ging regelmatig naar de mis. Buzzati ziet in het duel tussen de twee kampioenen een echo van de strijd tussen Hector en Achilles. Dat deze kranteverslagen jaren later werden gebundeld, in 1983 zelfs in het Nederlands werden vertaald, en nu weer in een pocket-editie zijn herdrukt, vormt het beste bewijs dat we het eigenlijk ook niet anders willen.

Voor wie niet alleen over wielrennen leest, maar er zelf ook met bidon en reparatiedoos op uit wenst te gaan, schreven de Amerikanen Chauner en Halstead een wel zeer uitgebreid instructieboek. De beide heren hebben een zakelijke achtergrond, en bewegen zich tevens op het terrein van sportmanagement en sportjournalistiek. Voor romantiek is bij hen geen ruimte. Het gaat om het materiaal en dat moet het beste zijn. Ze besteden uitgebreid aandacht aan zaken als schoeisel, remmen, banden, versnellingsapparaten, luchtweerstand, voeding en de vereiste bagage. Op een dollar meer of minder wordt daarbij niet gekeken. Er worden allerlei trainingsschema's verstrekt en er is gedetailleerd advies voor zwangere vrouwen. De auteurs willen niets aan het toeval overlaten en deze wetenschappelijke benadering gaat soms vrij ver. Zo leert men de lezer zelfs hoe hij moet klimmen. Dit laatste lijkt mij zoiets als een schriftelijke cursus zingen. Er komt, ook bij klimmen, gelukkig altijd een moment dat gevoel en intuïtie het moeten overnemen van handleidingen en techniek.

■