Tijdschrift
Met de komst van het nietje heeft Boek & Band, tijdschrift voor boekencultuur, zich definitief ontworsteld aan de status van het clubblad. Vijf jaar geleden verscheen Boek & Band voor het eerst als uitgave van de Nederlandse Handboekbinders- en Boekbandontwerpersgroep en de uitvoering van het blad was zeer eenvoudig: enkel een paar losse katernen. Het idee was duidelijk, de lezer annex boekbinder zou zelf van iedere jaargang van Boek & Band een juweeltje kunnen maken. In dit van een simpel omslag voorziene eerste nummer van de zesde jaargang blikt de redactie met lichte verbazing terug op het feit dat Boek & Band nog steeds keurig vier keer per jaar verschijnt en ontvouwt ze vele ambitieuze plannen: de geschiedenis van de Nederlandse boekband moet aan de hand van een beredeneerde catalogus vastgelegd worden, er staan portretten op het programma van de Nederlandse boektypografen en ze wil een serie maken over bijzondere boekhandels. Sjaak Hubregtse schrijft in deze Boek & Band de geschiedenis van het boekendraagtasje. Bij dit artikel over een verrassend onderwerp zijn enkele tientallen van die tasjes afgebeeld. Je herkent direct: Donner Boeken, Antiquariaat Aioloz, boekhandel Allert de Lange, Van Gennep en Atheneum; uitgeverij De Arbeiderspers en de SDU; de Koninklijke Bibliotheek en het Haags Gemeentemuseum (ontwerp Sol LeWitt) en ook The Bodleian Library, Penguin en de Amerikaanse boekhandelketen Barnes & Noble. Het is heel grappig om zoveel van die tasjes die je dagelijks omringen, waarbij lang over ontwerp en vormgeving is nagedacht, maar die in het dagelijks gebruik nooit langer dan een paar dagen hun lot als wegwerpartikel ontlopen, keurig gecatalogiseerd te zien; compleet met gegevens over formaat, uitvoering en kleur.
Hubregtse worstelt aanvankelijk met de benaming van het tasje. In de Verenigde Staten ontstond het en het heette shopping bag. Boodschappentas is dan toch geen adequate vertaling, maar draagtas is ook nogal dubbelop, net als het carrier bag in Engeland. Het Cooper-Hewitt Museum voor moderne vormgeving in New York helpt hem verder op weg bij zijn onderzoek naar de opkomst van het tasje, die nauw samenhangt met de ontwikkeling van de druktechniek. Als eenmaal materialen als karton, stof en plastic bedrukt kunnen worden ligt de toekomst voor alle mogelijke reclamedrukwerk open. Pierre Thielen roept in zijn bijdrage ‘Terug naar de keukentafel’ alle boekbinders in den lande op zich in te zetten voor kwaliteit en originaliteit, die blijkens een volgend stuk van Johan C. Denningen niet altijd op waarde geschat worden. Ook hij is een voorstander van de allerindividueelste expressie als inspiratiebron voor de binder, maar komt tot de conclusie dat juist de fraaiste en meest extravagante banden bij de grote overzichtstentoonstelling van Les Amis de la Reliure Originale in Parijs niet in de prijzen vielen. Heel bijzondere inzendingen werden eenvoudigweg niet tentoongesteld en evenmin in de catalogus opgenomen. De hoge vlucht die het boekbinden als kunstvorm heeft genomen naast de noodzakelijke restauratieve functie lijkt hiermee grof gestuit. Er waren mooie boekbanden te zien, dat wel, maar geselecteerd volgens het principe ‘boekbanden zijn alleen maar het omhulsel van een pak interessant papier’. De echte lezer begrijpt zo'n standpunt, maar wie wel eens de vele kunstige boekbanden heeft gezien die de afgelopen jaren in Boek & Band werden besproken en afgebeeld, ziet ook in dat er zoiets bestaat als boekbindkunst naast het boekbindvak als ambacht.
EVA COSSEE
Boek en Band: f 11, - (f 41,87 per jaar).
K.V.G.O., Postbus 220, 1180 AE Amstelveen.
Auteursrechtelijk beschermd