Vrij Nederland. Boekenbijlage 1990

[p. 6]

Blauwe luchten en kleine meisjes
Een liefdessprookje van Maartje Luccioni

Het hart van Fabio Genovese door Maartje Luccioni Uitgever De Bezige Bij, 102 p., f 22,50

Frans de Rover

Turijn anno 2000. Een ouder echtpaar en hun twee beeldschone kinderen worden geconfronteerd met De Liefde. De vijftigjarige vader Fabio Genovese verdiept zich seksueel en emotioneel in de tweeëntwintigjarige studente Fanny Romano, zijn echtgenote Elena heeft een haar bevredigende verhouding met een jongeman, hun kinderen Mauro en Marisa maken vor het eerst kennis met de geneugten van het andere geslacht. En dat alles dan in de harmonieuze atmosfeer en in de geruststellende verteltrant die aan een sprookje doen denken: ‘Turijn in de herfst: het kan dan nog prachtig weer zijn. Ook, lezer, aan het eind van deze eeuw. Ook in de eerste jaren van het volgende millennium. Overdag verrukkelijk warme zon en een strak blauwe hemel, waartegen de geel gesausde gevels van het Vittorio Veneto-plein goed uitkomen, ook omdat de lucht helderder is dan in de lange landerige zomermaanden.’

Le plaisir d'amour, en dat op z'n Italiaans, - daarover lijkt de roman (of beter: novelle) van Maartje Luccioni te gaan. Ik schrijf met opzet ‘lijkt’, want zou het daarover en over niets anders gaan, dan zou dit boekje bijgezet kunnen worden in de reeks niemendalletjes over seks en erotiek die op de mestvaalt der literatuurgeschiedenis belandt. Het lijkt mij echter betekenisvol dat Luccioni haar verhaal situeert rond de komende eeuwwisseling zonder in futuristische, science-fictionachtige flauwiteiten te vervallen. Zij vertelt een verhaal over taboeloze liefdesrelaties. Een dergelijk verhaal in het heden situeren betekent rekening houden met taboes (bijvoorbeeld op incest) en roept daarnaast nog angst op voor dodelijke virusziekten. Wellicht heerst aan het eind van deze eeuw wederom of voor het eerst in sexualibus een tijd van prachtig weer: alles kan, alles mag. Is denkbaar. Moet kunnen. Maartje Luccioni heeft anno 1989 in ieder geval over die ons nog toekomende tijd een allercharmantst verhaaltje geschreven in een glasheldere stijl.

Het hart van de vijftigjarige technisch-vertaler Fabio Genovese, uit wiens perspectief Luccioni vertelt, is groot. Na zo veel jaren huwelijk denkt hij nog immer een innige relatie met zijn echtgenote Elena te hebben; hij heeft haar ooit in de liefde ingewijd en zij beleefde aan zijn avances plezier. Dat opwindende verleden is voor hem gebleven: ‘Zo hebben ze elkaar over de jaren heen geconditioneerd en zo komt het dat zijn lid gehoorzaam zwelt als zijn hand vederlicht over haar billen glijdt en zijn vingers ten slotte traag de bekende wegen zoeken.’ Maar tegelijkertijd beseft hij dat het voorbijgaan van de jaren ook een zekere seksuele slijtage in hun verhouding heeft gebracht.

Maartje Luccioni
catrien ariëns

Elastisch en vochtig

Het door Luccioni gekozen vertelperspectief biedt de mogelijkheid Fabio ‘van binnenuit’ te observeren en hem bovendien te kunnen becommentariëren. Wanneer Elena haar echtgenoot toevoegt dat hij haar nog wel eens zou kunnen zoenen, schrijft de verteller: ‘Zoenen. Ja, maar voor Fabio is de lijfelijke liefde al lang een vast programma geworden, een lichaam dat zich in het donker op gezette tijden gewillig voegt naar het zijne en daarbij alle tekenen van bevestigend enthousiasme vertoont: het hijgen, armen rond zijn tors, nagels in zijn rug of billen, benen verstrengeld met de zijne, het ritme van een herhaald orgasme, dat hij over de jaren heeft heeft leren onderkennen en dat hem diepe voldoening schenkt. Elastisch en vochtig is de liefde, een bloedhete kuil om in te verzinken.’ Die laatste uitspraak zou ik sowieso op het conto van de verteller willen schrijven. Het is wellicht een wat plastische uitdrukking, maar het komt er in dit verhaal wél op neer.

‘Elastisch en vochtig is de liefde’, - dat maakt Fabio mee wanneer de jeugdige tweeentwintigjarige Fanny Romano, vriendin van zijn nichtje, studente informatica, hem ongegeneerd uitnodigt haar te ontmaagden. En hij doet het, als vijftigjarige, hij tuint erin, - wat is hij als vijftigjarige een ontroerend gemakkelijke prooi in de klauwtjes van dit doortastende vrouwtje. ‘Lichtjes gaan aan in de anders behoedzaam neutraal kijkende ogen, zijn mond en zijn wangen ontspannen zich op een natuurlijke manier, vrolijk en jeugdig. Aan Fanny's gezicht ziet hij dat ze gerustgesteld is; haar uitdrukking weerspiegelt de zijne. Er is wat luchthartigs in de atmosfeer. De diepblauwe hemel en de voorjaarsachtige temperatuur hebben iets zorgeloos, juist omdat het nu geen voorjaar is (...) Een tijd om met een onverwacht meisje in een plantsoen te zitten. Zomaar? Nee, meisjes doen niets zomaar. Meisjes hebben altijd een plannetje, een project, een idee. Meisjes hebben het druk.’

Ook onze Fabio krijgt het er druk mee. Hij koestert de brieven van zijn meisje uit Parijs, waar ze haar studie voortzet. ‘Soms herleest hij: daar trillen zijn handen van en hij gaat het als een drug beschowuen. De aanblik van haar handschrift, de vorm van bepaalde woorden, nemen de plaats in van haar afwezigheid, worden een derivaat. Dan staart hij voor zich uit. Dat kan zo niet langer.’ Hij reist naar Parijs, - in liefde en lichamelijkheid verenigd beleven zij beiden wonderschone dagen en vooral nachten. Fabio denkt aan een kranteadvertentie voor een credit card: ‘Live now, pay later’. Ik denk aan die bloedstollende videoclip met een optreden van Louis Armstrong uit een film over de Amerikaanse vernietigingsoorlog in Vietnam: ‘What a wonderful world’. Een lied over blauwe luchten en kleine meisjes. Wat een antithese!

Tijden waarin (seksueel) geluk heel gewoon was, pardon: zal zijn, - daarover gaat het verhaal van Maartje Luccioni. Vooralsnog een erotisch sprookje over de elasticiteit en de vochtigheid van de liefde, maar toch een sprookje dat ik gaarne werkelijkheid zie worden.

■