vervolg van pagina 26
den’ die door de nazi's werden onthalsd.
Sneevliet wist beter dan wie dat het laffe burgerdom en hun parlementaire vertegenwoordigers voor de oorlog helemaal geen strijd hadden gevoerd tegen Hitler. De oorlog veranderde het krachtenveld. Het leek allemaal klontje-helder wat het MLL-Front in het begin van de oorlog schreef. Nog nooit had het socialisme er objectief zo gunstig voorgestaan; de massa zou het nationaal-socialisme herkennen als een uiterste poging van de burgerij om haar heerschappij te handhaven; de sociaal-democratie (SDAP) had ‘afgedaan’ of was, waar ze niet was gecapituleerd, de knecht van het Engels imperialisme geworden: de stalinistische bureaucratie had zich zelf door haar politiek ontmaskerd.
Het liep allemaal anders, heel anders en Wim Bot blijft wat hakkelend en hikkend aanhijgen tegen een duidelijke, van jargon ontdane, beoordeling van al die onjuist gebleken prognoses en praktijk van het MLL-Front.
Wel heel mooi is zijn nadruk op het eerlijk internationalistische standpunt van Sneevliet en diens groep. Hij haalt daartoe Sal Santen aan die beschreef hoe Sneevliet in die eerste bezettingsdagen volhield dat er onderscheid gemaakt moest worden tusse de nazi's en de Duitse arbeiders. Hitler was aan de macht gekomen om hén te onderdrukken. Vandaar ook dat het MLL-front pamfletten verspreidde die zich richtten tot die Duitse arbeiders ‘in uniform’.
Het was behalve raar ook heel moeilijk. Eerst had de Nederlandse regering de socialisten en communisten in de bak gezet die Hitler, het bevriende staatshoofd, hadden beledigd. Nu sprak diezelfde regering, vanuit Londen, heel dapper tegen ‘de’ moffen. Het was tijdens de bezetting niet makkelijk om én socialist én internationalist te blijven. Het kostte Sneevliet zijn leven.
■
Auteursrechtelijk beschermd