Vrij Nederland. Boekenbijlage 1983
(1983)– [tijdschrift] Vrij Nederland–
Auteursrechtelijk beschermdVrij Nederland. Boekenbijlage 1983. Stichting Vrij Nederland, Amsterdam 1983
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
scans aangeleverd door Vrij Nederland
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Vrij Nederland. Boekenbijlage 1983 uit 1983.
De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren beijvert zich voor het verkrijgen van toestemming van alle rechthebbenden; eenieder die meent enig recht te kunnen doen gelden op in dit tijdschrift opgenomen bijdragen, wordt verzocht dit onverwijld aan ons te melden (mailto:dbnl.auteursrecht@kb.nl).
redactionele ingrepen
Door het hele werk zijn koppen tussen vierkante haken toegevoegd.
Nummer 3
p. 45-63: in het origineel zijn de oneven paginanummers van deze pagina's er steeds twee opgeschoven: pagina 45 is genummerd als 47, pagina 47 als 49, etcetera. In deze digitale versie is dit verbeterd.
Nummer 5
p. 39: Brinks → Brink: ‘André Brink over de Zuidafrikaanse tralies’.
Nummer 11
p. 15: Tornend → Tornen: ‘Tornen aan vanzelfsprekendheden’.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de pagina's met advertenties (deel 1: 12, 13, 18, 19, 30, 36, 38, 39, 43, 48, deel 2: 13, 18, 19, 30, 31, 36, 42, 44, 48, deel 3: 8, 16, 17, 18, 24, 25, 32, deel 3: 64, 65, 66, 68, 69, 71, 72, 73, 80, 81, 82, 86, 88, 96, deel 4: 12, 13, 18, 19, 24, 30, 31, 42, 43, 48, deel 5: 16, 17, 20, 21, 22, 23, 27, 34, 35, 36, 37, 40, 41, 48, 56, deel 6: 12, 13, 18, 19, 24, *1, *2, *3, *4, 25, 28, 30, 34, 36, 37, 42, 48, deel 7: 20, 21, 32, 40, deel 8: 30, 31, 40, deel 9: 12, 18, 19, 20, 30, 31, 36, 37, 39, 40, 41, 42, 48, deel 10: 12, 16, 17, 18, 22, 24, 25, 26, 32, 33, 36, 38, 40, 41, 42, 43, 44, 48, 49, 52, 56, 57, 64, deel 11: 16, 17, 24, 25, 31, 32, deel 11 - Literaire boekengids: 31, 32, 33, 34, 40, 41, 42, 43, 48, 49, 52, 56, 57, 58, 64, deel 12: 6, 7, 12, 13, 18, 19, 24, 25, 30, 31, 32, 36, 37, 42, 43, 48) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[Deel 1, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
[Deel 1, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 29 januari 1983
The Mind's I
is het boek waarin Douglas Hofstadter en Daniel Dennett de vraag proberen te beantwoorden of computers ook kunnen denken. ‘Is the soul more than the hum of its parts?’ Michael Morreau/pag. 14
S. Montag
bundelde zijn ‘overpeinzingen’ in ‘Het gevoel van Columbus’. Hier neemt het apocalyptisch sentiment weer een belangrijke plaats in. Carel Peeters/pag. 4
Sigmund Freud
paste zijn ideeën niet alleen toe op patiënten op de divan, maar ging er ook kunst mee te lijf. Wat voor soort neurose speelt er bij Dostojevski? Wat verraadt de Mozes van Michelangelo? Jan Fontijn/pag. 34
Karel van het Reve
noemde zijn nieuwe bundel essays naar drie van zijn ‘bètes noirs’: Freud, Stalin en Dostojevski en zette zijn bezwaren tegen de drie met al te groot gemak op een rijtje. Jacques Kruithof/pag. 20
Gerrit Komrij
leende een adelaarsklauw van Bilderdijk om zijn keuze te maken uit honderd jaar vertaalde poëzie uit de Romantiek. Een eigenzinnige bloemlezing. Marita Mathijsen/pag. 16
Lawrence Durrell
is de liederlijk-artistieke schrijver die goochelt met alles wat er los en vast zit in zijn werk. Een oeuvre als een gigantische kruiswoordpuzzel. Joyce & Co./pag. 8
Wie schrijft blijft
is de inhoudsopgave van alle artikelen in de Boekenbijlage en in de krant over schrijvers, literatuur en alles wat met boeken te maken heeft uit het jaar 1982/pag. 21
Marcel Proust
schreef verschillende versies van het laatste deel van zijn ‘A la Recherche du Temps perdu’. Daarover en over de werkelijkheid achter A la Recherche verscheen een studie en een fotoboek. Ieme van der Poel/pag. 6 + 7
Toon Tellegen
Anton Korteweg, J.B. Charles en Gust Gils schrijven poëzie waarin de ironie het middel is om zich waardig te kunnen gedragen in pathetische situaties. Rob Schouten/pag. 32
Elsa Morante
schreef een roman van meer dan zeshonderd pagina's: ‘De geschiedenis’. Zij staat niet in of buiten de geschiedenis, maar er boven. Cok van der Voort over de vertaling/pag. 31
Helene Hanff
hield van antiquarische boeken en correspondeerde daarover met een Londense boekhandel. Er ontspon zich een warme briefwisseling. Jan Meng/pag. 37
En verder:
Doeschka Meijsing over William Wharton/pag. 10
Rein Bloem over de nieuwe bundel van J. Bernlef/pag. 40
Jan Meng over ‘Charing Cross Road 84’ van Helene Hanff/pag. 37
Siegfried Woldhek: tekeningen van S. Montag, S. Freud en van Wie schrijft blijft
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Hugh Jans/pag. 41; Teringstein/pag. 42; Het leven een kerstboom/pag. 44; Yrrah/pag. 45; Het gebroken oor/pag. 46; Jaap Vegter/pag. 47
Vormgeving: Tom Blits
[Deel 2, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
boekenbijlage 26 februari 1983
KAFKA
[Deel 2, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 26 februari 1983
Franz Kafka
werd honderd jaar geleden, op 3 juli 1883, geboren en beïnvloedde de moderne literatuur als geen ander. Het begrip ‘kafkaesk’ is in de taal ingeburgerd. Maarten Biesheuvel vond een nog niet gepubliceerd verhaal van de Praagse schrijver in zijn hoofd: De vliegmeester/pag. 6. Cyrille Offermans bespreekt de biografische studie van Joachim Unseld/pag. 9. Op pagina 11 komt Kakfa's verhouding met enkele vrouwen aan de orde. Doeschka Meijsing schrijft over Kafka en de lachspieren/pag. 4
Het Indische leven
van Toen Vroeger kennen we voornamelijk door toedoen van Rob Nieuwenhuys. In de serie fotoboeken van Nieuwenhuys, ‘Tempo Doeloe’, ‘Baren en oudgasten’ en het nu net verschenen ‘Komen en blijven’ is het beeld van het oude Indië zorgvuldig bewaard. Hans Vervoort/pag. 16
Het favoriete personage
in de literatuur had zo'n grote aantrekkingskracht, dat tachtig schrijvers en dichters hun personage afstonden. In april verschijnt een boekje met al die literaire lievelingen. In deze en de volgende Boekenbijlage vast een voorpublikatie/pag. 33
Pierre H. Dubois
is wel eens Vestdijks meerdere genoemd op het gebied van de historische roman. In de moderne roman ‘Najaar’ staat het probleem van de autobiografie centraal. Jacques Kruithof/pag. 26
Ida Gerhardt
kreeg enkele jaren geleden voor haar poëzie de P.C. Hooftprijs. In haar nieuwste bundel ‘De Zomen van het licht’ vindt Rob Schouten mooie gedichten, maar ook veel waar de luidruchtige bescheidenheid van de dichteres naar voren komt/pag. 14
Robert Ludlum
schrijft niet alleen bestsellers, hij is zelfs wel eens vergeleken met een bankbiljettenpers. Geen wonder dat veel thriller-auteurs het Ludlum-recept volgen. Een hele serie nieuwe misdaadliteratuur. R. Ferdinandusse/pag. 27
Albert Camus
heeft vooral Engelse biografen gekregen. Nu weer Patrick McCarthy die nieuw licht werpt op het journalistieke werk en de dilemma's van Camus ten tijde van de Algerijnse oorlog. Piet Piryns/pag. 35
Robert Lowell
was altijd een moeilijke jongen en had een psychische constitutie waardoor hij verzeild raakte in moeilijke omstandigheden. Over deze dichter verscheen een biografie. Aad Nuis/pag. 29
En verder:
Nienke Begemann over de autobiografie van de Nigeriaanse toneelschrijver Wole Soyinka/pag. 23
Philip Mechanicus over de foto's van David Hockney/pag. 24
Yrrah/pag. 41; Hugh Jans/pag. 43; Teringstein/pag. 45; Het leven een kerstboom/pag. 46; Jaap Vegter/pag. 47
Siegfried Woldhek: tekening van Rob Nieuwenhuys/pag. 16
Eindredactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Vormgeving: Charlotte Fischer
Door het nummer: vrij bewerkte hoofdstukjes uit ‘Items from Our Catalog’ van Alfred Gingold. (Uitgegeven door Avon, importeur Van Ditmar, 83 p., f18,30)
Omslag: Jeroen Henneman: ‘Ontwerp voor het Kafkamonument’
[Deel 3, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
boekenbijlage 26 maart 1983
BOEKENWEEK
[Deel 3, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 26 maart 1983
Hugo Claus
heeft met ‘Het verdriet van België’ een levenswerk geschreven, dat de ontwikkeling van een jongen in Vlaanderen tijdens de Tweede Wereldoorlog beschrijft. En nog veel meer: een bewonderende analyse van Carel Peeters op pag. 4
Jeroen Brouwers
bundelde ‘op verzoek van zijn uitgevers’ zijn vroegere verhalen. Jaap Goedegebuure schreef een studie over het werk van Brouwers. Onmisbare boeken allebei voor wie Brouwers werk volledig bij wil houden. Rudi van der Paardt/pag. 9
Wittgenstein
meende dat de manier waarop men kleuren waarneemt, afhankelijk is van de omgeving waarin zij voorkomen en van het begrippenapparaat waarmee de waarnemer opereert. Frans Boenders/pag. 26
John le Carré
verlaat met zijn nieuwe boek ‘The little Drummer Girl’ zijn vertrouwde ‘Circus’ om in de Libanon te opereren. Met meesterhand opererend. R. Ferdinandusse/pag. 14
Henk Romijn Meijer
dook in de archieven van een moordzaak in de Dordogne, in de vorige eeuw. Uit de stukken reconstrueerde hij het proces in romanvorm. Jacques Kruithof/pag. 13
Jan Siebelink
schreef een nieuwe verhalenbundel ‘Koning Cophetua en het bedelmeisje’. Sterke, thematisch gelaagde verhalen worden afgewisseld met gezochte, navrante. Frans de Rover/pag. 28
CPNB's Literaire Boekengids
zit midden in dit boekennummer: het aanbod van de uitgevers van A tot Z. Voor Vrij Nederland reisde Rudie Kagie door het land om de literaire café's, de genootschappen, de huiskamers, de jongerencentra - overal waar de lezer zijn schrijvers ontmoet - te portretteren. Op de omslag: Cees Nooteboom voorlezend naast de schemerlamp/pag. 33
Constantijn Huygens
was lange tijd als secretaris in dienst van het huis van Oranje. Deze grote dichter was in die functie nauw betrokken bij de politiek van de zeventiende eeuw. Over hem verscheen een biografie. Aad Nuis/pag. 67
En verder:
Max Pam en Ed Jongma over ‘De zorgelijke staat van het onbewuste’ van Jaap van Heerden/pag. 11
Het Favoriete Personage/ pag. 78
Lodewijk Brunt over de succesformule van het blad ‘Vogue’/pag. 85
Anthony Paul over Bruce Chatwin/pag. 83
Jacques Klöters over de maker van liederen, Konstantin Wecker/pag. 19
Herman de Coninck over de poëzie van Rob Schouten/pag. 20
Boudewijn Büch over de bibliofiel Kraus/pag. 74
Jan Fontijn over Freud en Nederland/pag. 76
Cok van der Voort over Salvatore Satta/pag. 89
Marita Mathijsen over een prozabundel uit de negentiende eeuw/pag. 22
Willem Otterspeer over ‘De Kaas & de Wormen’/pag. 31
Ieme van der Poel over een Stendhal-tentoonstelling/pag. 30
Siegfried Woldhek: tekening van Hugo Claus/pag. 4
Door het nummer: uitsnedes uit de serie ‘10 angsten’, 10 ansichtkaarten van Joost Swarte. Uitgever: Kunstwinkel Playzier, Brussel, f 17,50. Zoek de bijbehorende angst.
Teringstein/pag. 91; Het leven een kerstboom/pag. 92; Yrrah/pag. 93; Hugh Jans/pag. 94; Jaap Vegter/pag. 95
Eindredactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Omslag: Joost Swarte
Vormgeving: Charlotte Fischer
[Deel 3, pagina 33]
VN VRIJ NEDERLAND
De lezer en zijn schrijvers
LITERAIRE BOEKENGIDS
[Deel 3, pagina 35]
VN
Onafhankelijk weekblad (met J.M. - De Stem) opgericht 31 augustus 1940.
Raamgracht 4, 1011 KK Amsterdam, Postbus 1254, 1000 BG Amsterdam, tel. (020) 26 23 75.
Deze Literaire Boekengids van de CPNB werd gemaakt door de literaire redactie van Vrij Nederland, Carel Peeters en Doeschka Meijsing.
Reportage: Rudie Kagie
Foto's: Willem Diepraam, Bert Nienhuis, Eddy de Jongh en Hans van den Bogaard
Vormgeving: Barend van Voorst
©Vrij Nederland 1983
[Deel 4, pagina 1]
Total Design: vorm of geen vorm
VN VRIJ NEDERLAND
boekenbijlage 23 april 1983
[Deel 4, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 23 april 1983
Total Design
is een associatie van grafische vormgevers, opgericht door Wim Crouwel. Het bureau bestaat twintig jaar en maakte in samenwerking met Kees Broos een boek over het werk dat gezichtsbepalend is geweest voor veel drukwerk. Niet iedereen houdt van dat gezicht. Piet Schreuders bij voorbeeld/pag. 6
De Nieuwe Kunst
in Nederland heette elders Art Nouveau en Art Déco. Er verscheen een boek waarin voor het eerst het Nederlandse aandeel in deze internationale beweging bij elkaar is gebracht. Frans Boenders/pag. 35
Hellema
heeft met zijn nieuwe boek ‘Enige reizen dienden niet terzake’ het netwerk van zijn eerste bundel uitgebreid. Over de gevolgen van de oorlog, veelal in het groot-industriële milieu. Frans de Rover/pag. 9
F.B. Hotz
publiceerde zijn vierde bundel verhalen ‘Duistere jaren’. De verschillende soorten verhalen uit vorige bundels zijn hierin weer vertegenwoordigd. Carel Peeters/pag. 4
Bert Schierbeek
heeft zichzelf in zijn boek ‘Binnenwerk’ overtroffen. Zijn werkwijze is anders dan vroeger en dat brengt hem ver. Rein Bloem/pag. 10
J.J. Oversteegen
heeft in een boek met de titel ‘De novembristen van Merlyn’ zijn essays uit dat tijdschrift - dat van 1962 tot 1966 verscheen - verzameld. Omdat hijzelf niet terugkijkt doet Jacques Kruithof het/pag. 32
Karl Marx
stierf honderd jaar geleden. Niet in de gedachten van socialisten, van sociaal-democraten tot communisten. En niet in de gedachten van Bart Tromp. Aad Nuis/pag. 22
Christa Wolf
brengt in haar nieuwe roman ‘Kassandra’ de klassieke zieneres in een positie waardoor ‘het vrouwelijk bewustzijn’ geconfronteerd wordt met oorlog. Gerda Meijerink/pag. 26
Leonid Breznjev
was nog niet dood of de plot voor een spannende thriller was al voor handen. Hij is een van de hoofdpersonen uit de nieuwe detectives die worden besproken door R. Ferdinandusse/pag. 22
En verder:
Ed Schilders over Jane en Paul Bowles/pag. 37
Cyrille Offermans over Raster en ‘gestoorde teksten’/pag. 14
Maarten 't Hart over Anna Achmatova/pag. 25
Nienke Begemann over Sylvia Townsend Warner/pag. 16
Bastiaan Bommeljé over heksen/pag. 40
Siegfried Woldhek tekent Bert Schierbeek/pag. 10
Door het nummer: tekeningen van Willem van Malsen uit het binnenkort bij De Harmonie verschijnende boek ‘De paleizen van het geheugen’, met tekst van Gerrit Komrij.
Teringstein/pag. 46; Yrrah/pag. 45; Het leven een kerstboom/pag. 44; Jaap Vegter/pag. 47. Dit keer geen Hugh Jans.
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Omslag: Tom Blits
[Deel 5, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
Boekenbijlage 21 mei 1983
[Deel 5, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 21 mei 1983
Het clandestiene uitgeven
in de jaren '40-'45 was wel eerder onderzocht, maar de betrokkenen zelf zijn niet eerder aan het woord geweest. Lisette Lewin schreef deze kroniek van een belangrijk aspect van de culturele verdediging. Hans Mulder, geïllustreerd/pag. 8
Marga Minco
schreef na meer dan vijftien jaar een novelle, ‘De val’. Haar thematiek is niet wezenlijk veranderd: een beschouwing over een boer, Icarus en Marga Minco: Carel Peeters/pag. 4
Botho Strauss
observeerde met grote scherpzinnigheid het moderne leven. Hoe gaan wij met elkaar om en wat heeft dat te betekenen? In zijn ‘Paren, passanten’ legt hij verantwoording af van zijn schatplichtigheid aan de denkers van de Frankfurter Schule. Cyrille Offermans/pag. 26
Virginia Woolf
hield een aantal causerieën die nu gebundeld zijn in ‘Wezenlijke momenten’ en ‘Over Londen’. Zij komt daarin naar voren als luchthartiger en geestiger dan in haar romans. Diny Schouten/pag. 18
De luiheid
is des duivels oorkussen, enzovoort, maar in ‘Das Insel-Buch der Faulheit’ komen meer dan vijftig schrijvers uit alle talen en tijden aan het woord, die er vóór zijn. Hoe zit dat? Doeschka Meijsing/pag. 14
Peter van Straaten
schreef en tekende met ‘Alles komt goed’ zijn derde verzameling taferelen uit het treurige leven. Waarbij veel te lachen valt. R. Ferdinandusse/pag. 47
Irving Howe
is een van de New Yorkse intellectuelen die literatuur en politiek onafscheidelijk vinden. Hij schreef een autobiografie waaruit blijkt dat hij zijn eigen criticus is. Aad Nuis/pag. 24
Simon Carmiggelt
heeft het indertijdse Boekenweekgeschenk ‘Mooi kado’ uitgebreid tot ‘Met je neus in de boeken’, weer geïllustreerd door Peter van Straaten. Nieuwe brieven aan Reve, nieuwe meesterstukjes. Vic van de Reijt/pag. 42
Cees van Hoore en Robert Anker
zijn allebei milde dichters die in hun gedichten proberen te leven, hoe reisluchtig ze ook zijn. Rob Schouten/pag. 43
En verder:
Frans de Rover over Anton Brand en Errit Petersma/pag. 6
Koos van Zomeren over Konstantin Paustovskij/pag. 45
R. Ferdinandusse over de nieuwe misdaadboeken/pag. 31
Jan Fontijn over Arthur van Schendel/pag. 33
Hugo Arlman over de Zuidafrikaanse schrijver André Brink/pag. 39
Maarten 't Hart over de evolutietheorie/pag. 38
Maarten Steenmeijer over Mario Benedetti/pag. 30
Door het nummer: tekeningen uit ‘My Diary’ getekend door Edmund Evans, uitgever: Farrar Straus Giroux (verkrijgbaar bij Van Gennep Modern Antiquariaat)
Omslag: Yrrah
Eindredactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Vormgeving: Charlotte Fischer
[Deel 6, pagina 1]
BOEKENBIJLAGE 18 JUNI 1983
VN VRIJ NEDERLAND
| Het sprookje van de wolf van Gerard Reve |
| Het huwelijksrecept van Nora Ephron |
| De intellectuelen van Partisan Review |
| De virtuoze biografie van Franz Liszt |
| De megalomane humor van Bruce McCall |
| Kenzaburo Oë en de Japanse literatuur |
| De poëzie van de homosexualiteit |
| Brakman op zoek naar het antwoord op zichzelf |
[Deel 6, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 18 juni 1983
Gerard Reve
heeft zijn Bestiarium (Jakhals, Beer, Vos) uitgebreid met een Wolf. De hoofdpersoon van zijn nieuwe roman is zacht, onschuldig en onnozel en de stijl is daaraan aangepast: braaf. Carel Peeters/pag. 8
Willem Brakman
schreef een boek over zijn eigen werk. Hij doet het met een aanstekelijke aandacht en onthult het geheim van poppenkasten en kijkdozen. Tom van Deel/pag. 16
Partisan Review
is een Amerikaans tijdschrift dat na de Tweede Wereldoorlog en in het begin van de jaren vijftig ruimte bood aan een generatie intellectuelen die de literatuur en politiek sterk hebben beïnvloed. Een Nederlander schreef over hen een proefschrift. Bart Tromp/pag. 26
Kenzaburo Oë
is een van de Japanse schrijvers die een beroep doen op het Westerse inlevingsvermogen. Meulenhoff publiceerde een tweede roman van hem in vertaling. Aad Nuis is door hem geïntrigeerd en schrijft over de grenzen van begrip/pag. 4
Nora Ephron
schreef een roman over het opbreken van een huwelijk die gekruid is met veel recepten en kookkunst, reden waarom het mis ging. Doeschka Meijsing/pag. 14
Bruce McCall
tekent in full-colour voor Amerikaanse tijdschriften als National Lampoon en Esquire. Er moest ooit een boek van komen: Zany Afternoons bevat een ruime keuze uit zijn hoogstaande humor. Judith Staghouwer/pag. 6
J. Slauerhoff
was ooit student in de medicijnen en schreef onder meer in Propria Cures. Wat hij in die tijd schreef is nu achterhaald en verscheen tegelijk met een omvangrijke bundel met essays over zijn werk. Rudi van der Paardt/pag. 38
Graham Greene
sprak met een Franse journaliste over zijn jeugd, zijn werken, zijn reizen. Kennelijk was hij in de stemming om uitgebreid te vertellen. R. Ferdinandusse/pag. 11
Homosexualiteit
is niet per definitie een waarborg voor goede poëzie. Is homosexuele poëzie dan soms bemoedigend? Wim Hottentot/pag. 17
En verder:
Maarten 't Hart over een schitterende biografie over Franz Liszt/pag. 10
Frans de Rover over Tom Pauka en F. van den Bosch/pag. 22
Ger Witteveen en de nieuwe roman van Karin Reschke/pag. 29 G. van Benthem van den Bergh over een conservatief woordenboek/pag. 31
Rein Bloem over een nieuw licht op Reinaert de Vos/pag. 33 Peter J.A. Winkels over Frans Erens en Aegidius Timmerman/pag. 40
Siegfried Woldhek tekende J. Slauerhoff/pag. 38
Het getekende verhaal door het nummer (‘Trials of a Steward’) is van H.M. Bateman uit ‘The Man Who... and Other Drawings’, een uitgave van Methuen, geïmporteerd door Van Ditmar.
Yrrah/pag. 41, Leven een kerstboom/pag. 44, Teringstein/pag. 45, Hugh Jans/pag. 46, Jaap Vegter/pag. 47
Eindredactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Vormgeving: Charlotte Fischer
Tekening omslag: Sjoerd Bakker
[Deel 7, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
boeken bijlage 16 juli 1983
[Deel 7, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 16 juli 1983
Het cynisme
heeft een geschiedenis en vele verschijningsvormen. In een briljant filosofisch essay van bijna duizend pagina's gebruikt Peter Sloterdijk de cynicus Diogenes als uitgangspunt voor zijn ‘Kritik der zynischen Vernunft’: een grote greep op psychologie en moraal van denken en leven in het laatste kwart van de twintigste eeuw. Cyrille Offermans/pag. 4
Norman Mailer
werkte tien jaar aan een monumentale roman over het oude Egypte: ‘Ancient Evenings’. Aad Nuis over Mailers durf, zijn freudiaanse preoccupaties en zijn vermogen zevenhonderd pagina's te blijven boeien/pag. 31
J.F. Vogelaar
schreef de laatste jaren voornamelijk kritieken over buitenlandse literatuur. Die heeft hij nu verzameld, samen met commentaren van de laatste jaren over de VPRO, intellectuelen, Günther Walraff. Over de Grote Weigering en de verachting van de wereld: Carel Peeters/pag. 7
Andrej Amalrik
overleed enkele jaren geleden bij een auto-ongeluk in Spanje. Een groot deel van zijn leven was hij in gevecht met de KGB, tot hij moest uitwijken. Bart Tromp over het boek waarin Amalrik al zijn avonturen verzamelde/pag. 24
Lydia Lopokova
was een even charmante als wispelturige danseres, onder meer voor het ballet van Diaghilev. Vrienden, familieleden en collega's schreven over haar. Rudi van Dantzig/pag. 9
Igor Stravinsky
is voor velen de toetssteen voor de moderne muziek. Elmer Schönberger en Louis Andriessen verdiepten zich in zijn werk, leven en naleven voor hun boek ‘Het Appolinisch uurwerk’. D. Hillenius/pag. 23
Gerrit Komrij en Willem van Malsen
werkten samen aan ‘Paleizen van het geheugen’, een boekje over dingen en herinnering. Jeroen Henneman maakte een getekende recensie, in kleur/pag. 29
Remco Camperts
poëtische understatements zijn in zijn nieuwe bundel minder talrijk: in ‘Scènes uit Hotel Morandi’ heeft een opmerkelijke vernieuwing plaats. Rob Schouten/pag. 29
En verder:
Nienke Begemann over deel vijf van Lessings ‘space-fiction’/pag. 10
Frans de Rover over Paul, Stoute en Van Pinxteren/pag. 12
Peter de Boer over De Quincey in het Nederlands/pag. 19
Ed Jongma over oorlogsdagboeken van Siegfried Sassoon/pag. 27
Martin Koomen over Hugh Kenner en de Ierse literatuur/pag. 16
Lodewijk Brunt over een Amerikaans Broodje Aap/pag. 14
Boudewijn Büch over The Oxford Book of Death/pag. 22
R. Ferdinandusse over Patricia Highsmith' thriller-leerboek/pag. 17
Siegfried Woldhek tekende Andrej Amalrik/pag. 24
Door het nummer: tekeningen van Siné uit zijn vijfentwintig jaar geleden voor het eerst - vóór de kattenboeken hausse - en nu in Amerika herdrukte boekje ‘The French Cat’, uitgegeven door Simon and Schuster, importeur Van Ditmar.
Yrrah/pag. 35, Hugh Jans/pag. 36, Teringstein/pag. 37, Het Leven een Kerstboom/pag. 38, Jaap Vegter/pag. 39
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Lay-out: Jaap Lieverse
Tekening omslag: Jan Voss
[Deel 8, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
boekenbijlage 13 augustus 1983
HET POOLSE GEZICHT IN LITERATUUR EN KUNST
[Deel 8, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 13 augustus 1983
Het Poolse gezicht
in literatuur en kunst is het onderwerp van de grote tentoonstelling in het Centre Pompidou te Parijs. Judith Staghouwer keek ernaar en beschrijft het koele constructivisme van de Polen en de ‘bekketrekkerij’ van Witkiewicz/pag. 10
De reis
als vlucht, de dubbele reis, de reis waarop de gehoopte avonturen uitbleven, de pijnlijke reis, de onbescheiden reis die meer nieuwsgierigheid bevredigt dan waarover men dacht te beschikken - alle aspecten van het reizen komen in de Penguin Travel Library aan bod. Hans Keller/pag. 7
Margaret Mitchell
is de schrijfster van één lijvige roman ‘Gejaagd door de wind.’ Niettemin werd ze er meer dan wereldberoemd mee. Iemand kwam op het idee een biografie over haar te schrijven. Doeschka Meijsing/pag. 14
Anthony Powell
heeft, na zijn twaalfdelige romancyclus ‘A Dance to the Music of Time’, nu een lichtvoetige komedie geschreven over hoe het lot ook een literaire persoonlijkheid te slim af is. Joyce & Co/pag. 23
Jorge Luis Borges
hield zeven lezingen over onderwerpen als ‘de nachtmerrie’, ‘de Goddelijke Komedie’ en, natuurlijk, spiegels en labyrinthen. Borges' literaire testament. Maarten Steenmeijer/pag. 6
Willem G. van Maanen
is de schrijver die geprezen wordt om zijn constructies. Ook in zijn nieuwste roman ‘Het nichtje van Mozart’ besteedt hij veel aandacht aan het raamwerk. Jacques Kruithof/pag. 4
P.C. Boutens
heeft altijd volgehouden dat de verzen van Andries de Hoghe niet van hemzelf afkomstig waren. Een nieuwe uitgave van deze ‘Strofen’ en een studie van W. Blok maken duidelijk wie dan wel de auteur ervan is. Rudi van der Paardt/pag. 22
Romme
was in zijn politieke jaren actief betrokken bij de Indonesiëpolitiek van Nederland. Zijn rol en die van de andere KVP'ers wordt uit de doeken gedaan door Jan Bank. Tessel Pollmann/pag. 18
En verder:
Ed Jongma over Pierre Jean Remy/pag. 9
Reinout Hogeweg over drie Nederlandse schrijvers/pag. 17
Aad Nuis over oorlogskinderen zonder schuld, maar mét straf/pag. 20
Bart Tromp over het China van alledag/pag. 25
Igor Cornelissen over de communist Sneevliet/pag. 26
Ed Schilders over Leslie Fiedler/pag. 27
Wil Rouleaux over Arthur Schnitzler/pag. 29
Siegfried Woldhek: tekening van Jorge Luis Borges
Door het nummer: Uit: Poetry Comics, A Carooniverse of Poems door Dave Morice, uitgever: Simon and Schuster Yrrah/pag. 35; Het leven een kerstboom/pag. 36; Gerrit Komrij/pag. 37; Hugh Jans/pag. 38; Jaap Vegter/pag. 39
Eindredactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Vormgeving: Charlotte Fischer
[Deel 9, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
[Deel 9, pagina 3]
Vrij Nederland Boekenbijlage 24 september 1983
De beschaving
wordt volgens J.P. Guépin het beste gediend door gebruik te maken van de regels van de klassieke retorica. In zijn omvangrijke boek ‘De beschaving’ fundeert Guépin volgens Jan Eijkelboom eindelijk het liberalisme/pag. 28
Koos van Zomeren
schreef na een aantal detectives zijn eerste grote roman: Otto's oorlog. Over expedities, herinneringen, obsessies, sadisme en rivaliteit/pag. 4
Marie Bonaparte
schreef lang geleden een monumentale psychoanalytische studie over Edgar Allan Poe. Zij is de prinses van de psychoanalyse over wie nu een biografie is geschreven. Christien Brinkgreve/pag. 10
Glen Baxter
is begonnen met het tekenen van zijn autobiografie. Het eerste deel, ‘The Years of Struggle’ bevat bijna tweehonderd tekeningen. Even intrigerend is de wereld van Luigi Serafini, de maker van de Codex Seraphinianus. Doeschka Meijsing/pag. 6
Max Ernst
maakte vele collages aan de hand van negentiende eeuwse gravures. Daarna gebruikte hij ze voor een surrealistisch verhaal. Aad Nuis over zo'n verhaal in Nederlandse vertaling en over Leonora Carrington en de literatuur aan de rand van de waanzin/pag. 13
Hella Haasse
schreef geen nieuw deel over de Bentincks, maar een verzonnen roman: De wegen van de verbeelding. Een detectiveverhaal en literaire speurtocht in één/pag. 25
Hans Verhagen
is volgens de tekst op de omslag van zijn nieuwe bundel Kouwe voeten ‘de lyrisch meest begaafde dichter van zijn generatie’. Daarover: Rob Schouten/pag. 22
Uitgevers
geven boeken uit, maar de meeste lezers hebben geen beeld van het fonds, de geschiedenis en de traditie van een uitgeverij. Boudewijn Büch begint met een reeks artikelen over grote Europese uitgeverijen: Suhrkamp, Gallimard, Einaudi, De Russische Staatsuitgeverij e.a. Ditmaal een inleiding/pag. 26
En verder:
Nienke Begemann over The Color Purple van Alice Walker/pag. 15
Rudie van der Paardt over het nieuwe boek van F.L. Bastet/pag. 32
Ed Schilders over De literaten van de linkeroever/pag. 25
Rein Bloem over de nieuwe bundel van Peter Nijmeijer/pag. 38
E. van Moerkerken over Stefan Themerson/pag. 34
Diny Schouten over de brieven en dagboeken van Mary Berenson/pag. 16
Siegfried Woldhek tekent Stefan Themerson/pag. 34
Rubrieken: Teringstein aflevering 50/pag. 43; Het leven een kerstboom/pag. 44; Yrrah/pag. 45; Kennis & Vernuft/pag. 46; Jaap Vegter/ pag. 47
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Omslag: een ‘dechirure’ van Willem van Malsen
[Deel 10, pagina 1]
22 OKTOBER 1983
VN VRIJ NEDERLAND
BOEKENBIJLAGE
ITALO SVEVO
[Deel 10, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 22 oktober 1983
Italo Svevo
is de schrijver van Duits-Italiaanse afkomst die het eerst de psycho-analyse in de literatuur bracht. Zijn personage Zeno Cosini is het prototype van de man die iets wil laten, maar het niet kan. Cok van der Voort/pag. 4
Cyrille Offermans
schreef de essaybundel ‘De kracht van het ongrijpbare’ waarin de moderne literatuur gezien wordt in literair-historisch en sociologisch perspectief. Carel Peeters/pag. 9
Vanity Fair
was van 1914 tot 1936 een tijdschrift voor snobs. Toen verdween het om dit jaar te herrijzen als een serieus tijdschrift. Ed Schilders/pag. 34
Armando
legde zichzelf een vrijwillige ballingschap op in Berlijn en Toscane. In die plaatsen observeerde hij de mensen en vooral het geweld van een samenleving, nu en vroeger. Frans de Rover/pag. 27
Ingeborg Bachmann
stierf tien jaar geleden. Aanleiding voor de Duitse uitgevers om een fotoboek en een interviewbundel met deze vaak bekroonde dichteres uit te geven. Paul Beers/pag. 29
Leszek Kolakowski
krijgt samen met Marguerite Yourcenar, Raymond Aron en Isaiah Berlin op 27 oktober de Erasmusprijs. Bart Tromp schrijft over het derde deel van zijn geschiedenis van het marxisme./pag. 45
Hans Warren
vervolgt zijn Geheim Dagboek met een derde deel, waarin de buitenlandse reizen van de jonge dichter aan de orde zijn. W. Hottentot/pag. 11
Peter Härtling
heeft de oproep om als schrijver geëngageerd werk te leveren wel wat erg letterlijk genomen. Geen probleem of er is wel een oplossing voor. Gerda Meijerink/pag. 37
En verder
F.L. Bastet over de historische kunstroven/pag. 14
Aad Nuis over de Amerikaanse schrijfster Bette Pesetsky/pag. 19
Rein Bloem over Hans Faverey/pag. 21
Koos van Weringh over het emigrantentijdschrift Die Sammlung/pag. 53
Jacques Kruithof over Ivo Michiels/pag. 47
Boudewijn Büch over de firma Brill, uitgevers te Leiden/pag. 50
Peter de Boer over Monika Sauwer en Marcus Heeresma/pag. 55
Jan Brugman over de Egyptische schrijfster Ahdaf Soueif/pag. 54
Door het nummer: tekeningen van Jan Vos. Yrrah/pag. 59; Het leven een kerstboom/pag. 60; Gerrit Komrij/pag. 61; Hugh Jans/pag. 62; Jaap Vegter/pag. 63
Eindredactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing Vormgeving: Charlotte Fischer
[Deel 11, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
19 NOVEMBER 1983
DE LETTEREN
in de HERFST
[Deel 11, pagina 3]
Boekenbijlage Vrij Nederland - 19 november 1983
DE HERFST IN DE NEDERLANDSE LETTEREN
betekent: een fontein van nieuwe boeken. In de Boekenbijlage die verschijnt aan de vooravond van Sinterklaas daarom exclusieve aandacht voor de nieuwe Nederlandse literatuur.
| Willem Frederik Hermans
Klaas kwam niet - Frans Boenders/pag. 4 |
| Gerrit Krol
Scheve levens - Jacques Kruithof/pag. 14 |
| Ethel Portnoy
Vliegende vellen - Doeschka Meijsing/pag. 26 |
| Marijke Höweler
Bij ons schijnt de zon - Peter de Boer/pag. 10 |
| Willem Brakman
De reis van de douanier naar Bentheim - Frans de Rover/pag. 30 |
| Frans Kellendonk
Namen en gezichten - Carel Peeters/pag. 6 |
| Joop van den Broek
Ruiters tegen de hemel - R. Ferdinandusse/pag. 21 |
| Hans Andreus
Verzamelde Gedichten - Aad Nuis/pag. 38 |
| Eddy van Vliet
Jaren na maart - Rob Schouten/pag. 53 |
| Renate Rubinstein
Liefst verliefd - Jan Fontijn/pag. 11 |
| Guus Kuijer
Crisis en kaalhoofdigheid - Hans Achterhuis/pag. 13 |
| J.M.A. Biesheuvel
De steen der wijzen - Ieme van der Poel/pag. 15 |
| Hugo Battus
Rekenen op taal - H.J. Verkuyl/pag. 22 |
| Lizzy Sara May
Waarom loopt de klok rond - Reinout Hogeweg/pag. 18 |
| Cees Nooteboom
Waar je gevallen bent, blijf je - Anthony Paul/pag. 8 |
| Helen Knopper
In de kamer van Fien Kristal - Gerda Meijerink/pag. 45 |
| Nis van der Horst
Met Wolf is alles in orde - Diny Schouten/pag. 36 |
| Arie Visser
Het vangen van de draak - Ed Schilders/pag. 50 |
| Gerard Reve
Albvm Gerard Reve - Carel Peeters/pag. 44 |
| J. Bernlef
Winterwegen - Rein Bloem/pag. 37 |
| Kester Freriks
De soevereine actrice - Carel Peeters/pag. 20 |
| Paul Binnerts
Intensive Care - R. Ferdinandusse/pag. 21 |
| Charlotte Mutsaers
Het circus van de geest - Uitverkoren/pag. 28 |
| Abram de Swaan
Halverwege de heilstaat - M. van Rossem/pag. 46 |
| Josepha Mendels
Heimwee naar Haarlem - Reinout Hogeweg/pag. 18 |
En Verder:
Rubrieken: Teringstein/pag. 61; Hugh Jans/pag. 59; Het gebroken oor/pag. 60; Het leven een kerstboom/pag. 62; Jaap Vegter/pag. 63
Door het nummer: een getekend verhaal van Sempé uit Quelques enfants (zie Uitverkoren/pag. 28)
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Vormgeving: Jaap Lieverse
Omslagtekening: Joost Swarte; tekeningen op deze pagina: Siegfried Woldhek In deze Boekenblijlage is als advertentiekatern de CPNB Literaire Boekengids Najaar 1983 opgenomen tussen pagina 32 en 33.
[Deel 11 - Literaire boekengids, pagina 1]
[Deel 11 - Literaire boekengids, pagina 2]
De literaire Boekengids is een uitgave van de stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, Langestraat 61 Amsterdam
Tekst: Rudie Kagie
Foto's: Harry Meijer
Vormgeving: Tom Blits
Eindredactie: De Weekbladpers BV
[Deel 12, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
BOEKENBIJLAGE 17 DECEMBER 1983
[Deel 12, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 17 december 1983
Umberto Eco
ontdekte op een dag niet theoretisch te kunnen schrijven over het filosofische probleem hoe men aan de waarheid komt. Hij ging het vertellen in een roman: het boek werd een bestseller in alle Europese talen: ‘De naam van de roos’, een boek dat men een filosofische en historische detective kan noemen. Herman Pleij/pag. 4
Nicolette Smabers
debuteerde met ‘De Franse tuin’, een bundel met elkaar samenhangende verhalen in sprookjesachtige sfeer die niet wordt doorbroken door volwassen commentaar. Cyrille Offermans/pag. 33
Renate Dorrestein
is redactrice van het vrouwen-opinieblad Opzij en schrijft daarin wellevende commentaren. Ze ging verder, en schreef de roman ‘Buitenstaanders’, een onverwacht debuut over het verschil tussen gekken en normalen. Reinout Hogeweg/pag. 11
Tessa de Loo
viel op door een verhaal in Maatstaf. Dat stimuleert en het resultaat is een bundel verhalen met de titel van het bewuste verhaal: ‘De meisjes van de suikerwerkfabriek’. Diny Schouten/pag. 15
John Updike
schreef naast zesentwintig romans en verhalen ook kritieken in The New Yorker en The New York Times. In een vuistdikke bundel zijn ze bijeengebracht: bijkans de hele wereldliteratuur onder Updike's hoede. Doeschka Meijsing/pag. 22
Andreas Burnier
heeft na lange tijd weer een roman geschreven, ‘De litteraire salon’. Het is een turbulente tocht langs drie liefdesvriendinnen die haar veelal het uitzicht op hemels licht benamen. Frans de Rover/pag. 9
Peter Suhrkamp
was de grondlegger van de gelijknamige Duitse uitgeverij: nu een gigantisch bedrijf, de ruggegraat van de Duitse literatuur. In zijn reeks over uitgevers: Boudewijn Büch/pag. 28
Columnisten
zijn een niet te verontachtzamen onderdeel van de Nederlandse literatuur geworden. Er werden weer drie verzamelingen aan toe gevoegd: Lauri Langenbach, Henk Spaan en J.H. Donner. Peter de Boer/pag. 17
Rein Bloem
is niet alleen poëziecriticus, hij schrijft zelf ook poëzie. H.C. ten Berge las zijn werk naar aanleiding van zijn nieuwe bundel ‘Van de aarde’/pag. 38
Philip Larkin
is een van de buitenlandse dichters die in het Nederlands worden vertaald, naast D.J. Enright en W.H. Auden. Rob Schouten over aard en vlucht van het vertalen van poëzie/pag. 26
Rudy Kousbroek
was het onderwerp van een zogenaamde ‘cover-story’ in de Haagse Post. Een weloverwogen beschouwing: Carel Peeters/pag. 14
Rubrieken: Het gebroken oor/pag. 40; Teringstein/pag. 41; Yrrah/pag. 44; Hugh Jans/pag. 45; Het leven een kerstboom/pag. 46; Jaap Vegter/pag. 47.
Door het nummer: tekeningen van Franciszka Themerson uit ‘Meneer Bruis bouwt zijn huis’ door Stefan Themerson. Vertaald door Nicolaas Matsier, uitgegeven door De Bezige Bij. Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing Omslagtekening: Jeroen Henneman Vormgeving: Jaap Lieverse
