De liefde van een poppenspeler
Een fotoboek van de gezichten die Fellini uitkiest
Fellini's Faces Redactie: Christian Strich Voorwoord: R.D. Laing Inleiding: Federico Fellini Uitgever: Holt, Rinehart and Winston, f43, - Importeur: Van Ditmar
Philip Mechanicus
De docent ‘Film en sociale werkelijkheid’ had een zalvende stem. Zelden raakte ik geboeid door zijn pastoraal geluid en uiterlijk en hij op zijn beurt gaf blijk mijn jongenshoofd met inhoud niet dermate te waarderen als ik het zelf wel deed.
Zijn vraag luidde welke we de drie mooiste films vonden, ooit gezien. Toen ik aan de beurt kwam lag onder zijn opgetrokken wenkbrauwen al een weldoorvoede scepsis te herkauwen.
‘Pather Panchali,’ zei ik, ‘van Satyajit Ray.’
‘Nicht mehr fliehen,’ zei ik, ‘van Herbert Vesely.’
Hij begon zich nu echt te vervelen. ‘Kiss me deadly, van Robert Aldrich.’
Ik had er voor niets nog The Killing van Kubrick aan willen toevoegen maar de volgende was al aan de beurt.
Het gezicht van de kleine Apu in de film van Ray lag onafscheidelijk verbonden met de muziek van Ravi Shankar, voor eeuwig in mijn geheugen gegrift. Bij Vesely waren het de surreële landschapsbeelden van Zuid-Spanje en alweer het gezicht van een kleine jongen waarover vliegen hun onzinnig pad volgden.
Het noodlottige epos van Aldrich zou mij bijblijven door de gelaatsuitdrukking van de acteur die onder de auto liggend zijn dood ziet naderen in het verpletterende gewicht van een Chevrolet.
Bij The Killing duikt uit het ingenieuze script het door waanzin vertekende hoofd van de huurmoordenaar, die het paard moet doodschieten, op en het kopje van de kleine kassier. Het ten ondergaan aan zijn prachtige kasteelvormige minnares wordt door zijn eigen gezicht gadegeslagen, ogen gefixeerd in een machteloze verbijstering en een halfopen mond in de matte vorm van een lege klerenhanger. Het gezicht, een op een kier staande koffer met rijke inhoud. In alle onderdelen zijn meerdere mogelijkheden ondergebracht. Een been is om op te staan en er kan schoonheid in gezien worden maar aan expressie ontbreekt het veelal. Bij een gezicht zijn we geneigd de esthetiek ervan als doel te zien terwijl het in principe niets anders is dan een praktische samenkomst van een aan het eind van de zintuigen liggend bouwsel van luchtkokers en patrijspoorten.
Fellini
Wie naar een gezicht kijkt dat enige expressie vertoont vergeet onmiddellijk dat hij een doelmatig stelsel van been, kraakbeen, bloedvaten, spieren, zenuwen en ander weefsel voor zich heeft. Stuk voor stuk zijn de onderdelen symbolen geworden die op individuele wijze uitgerust en gehanteerd fungeren als identificatie van karakter en zieleroerselen. Wie een mooie vrouw wil omschrijven maar haar ogen niet mag noemen komt niet ver. De neus met minder maar soms toch zeer fijnzinnige expressiemogelijkheid geldt als toets voor de schoonheid van het gelaat. Het is een schegbeeld dat kan maken en breken. De mond, van schuurdeur tot pruimemondje, kan zonder enig geluid te maken zeer veelzeggend zijn. Oren spreken ook een woordje mee en coulissen als wangen, voorhoofd en kin helpen allemaal om in een uiterst slordig werkpatroon een oneindig scala van mogelijkheden te scheppen. De gezichtenliefhebber wordt vooral door Federico Fellini niet alleen kwantitatief maar ook qua gehalte op zijn wenken bediend. In Fellini's Casanova lopen honderdzesentachtig acteurs rond en werden tweeënhalfduizend figuranten gebruikt.
In het fotoboek Fellini's Faces is door Christian Strich binnen 418 foto's een keuze gemaakt uit beide categorieën die in deze en zijn andere films voorkomen. Het bevat filmfoto's en werkopnamen waarop ook de meester in actie te zien is maar vooral een ruime keuze uit de archieven van de modellenbureau's. Mooi, lelijk, jong en oud mag daar op de foto.
Vier foto's op een pagina samengebracht laten elk behalve een stoel, een man, een oudere vrouw, een stevige blondine en een dwerg zien. Wanneer de stoel zich niet toevallig aan de zijkant van het beeld zou bevinden was het niet onmogelijk geweest dat deze ook als figurant gold. Fellini schrijft dat het kan gebeuren dat hij tot vreugde van de aspirant-figurant een foto laat maken van diens gezicht waarbij deze er echter geen vermoeden van heeft dat het hem slechts om zijn buitenissige bril te doen is.
Hier en daar is een gezicht omlijnd en in een enkel geval een bilpartij van een stralenkrans voorzien. Sommige dames, al dan niet corpulent, zijn in frivole lingerie gehuld. Er is ruime nadruk op billen en borsten aanwezig, vooral Chesty Morgan geeft een indrukwekkend voorbeeld van wat de natuur op dit laatste gebied vermag.
De filmfoto's gaan terug tot I Vitelloni en II Bidone, uit deze film een foto van Richard Basehart en Broderick Crawford wiens masker van lijdzame afkeer onder een van ontuchtige spinnewebben bolstaand voorhoofd een collectors-item is. Giulietta Masina, Marcello Mastroianni en Claudia Cardinale ontbreken niet. Eén foto slechts van het gezicht dat duizend schepen deed zinken: Anouk Aimé en op het omslag de volmaakte demimondaine Sandra Milo. Ook staan er enkele Hollanders in het boek, een naamloze zwarte danseres uit Amsterdam en de zangeres Else Lioni. Daisy Dynamite, met wie Fellini wel gewerkt heeft, ontbreekt. Het aantal onbekenden is groot. Weemoedig, olijk of in praalhouding kijken ze in de lens, de jongeman die als Valentino Moon beroemd wil worden ziet eruit alsof hij deze fase in zijn leven al achter de rug heeft. Niet door het al of niet verhulde bloot maar meer door de naïeve ambitie die van veel hoofden afstraalt maakt het album een indiscrete, hoewel zeer ontwapende indruk.
Fellini is niet iemand die van een
Auteursrechtelijk beschermd
