Vrij Nederland. Boekenbijlage 1982
(1982)– [tijdschrift] Vrij Nederland–
Auteursrechtelijk beschermdVrij Nederland. Boekenbijlage 1982. Stichting Vrij Nederland, Amsterdam 1982
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
scans aangeleverd door Vrij Nederland
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Vrij Nederland. Boekenbijlage 1982 uit 1982.
De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren beijvert zich voor het verkrijgen van toestemming van alle rechthebbenden; eenieder die meent enig recht te kunnen doen gelden op in dit tijdschrift opgenomen bijdragen, wordt verzocht dit onverwijld aan ons te melden (mailto:dbnl.auteursrecht@kb.nl).
redactionele ingrepen
Door het hele werk zijn koppen tussen vierkante haken toegevoegd.
Nummer 1
p. 54: voor de leesbaarheid is het vervolg van het artikel ‘Goed zuur’ vóór het artikel ‘De minnaars’ geplaatst, zodat het direct op het deel op de voorafgaande pagina volgt.
Nummer 3
p. 64: de regel ‘Vervolg op pagina 65’ is tussen vierkante haken toegevoegd.
Nummer 5
p. 7: Reeve → Reve: ‘Het werk van Karel van het Reve’.
Nummer 10
p. 57: voor het oplossen van enkele in de gebruikte scan weggevallen tekstgedeelten is gebruikgemaakt van het exemplaar uit de Koninklijke Bibliotheek Den Haag, signatuur: TG 33525.
Nummer 11
p. 71: tweehonder → tweehonderd: ‘meer dan tweehonderd karaat’.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de pagina's met advertenties (deel 1: 12, 13, 16, 17, 19, 22, 23, 28, 33, 34, 35, 40, 41, 48, 49, 55, 56, deel 2: 17, 18, 22, 23, 26, 28, 29, 34, 35, 38, 39, 40, 41, 49, 56, deel 3: 10, 12, 18, 20, 22, 23, 24, 28, 30, 32, 34, 36, 37, 38, 43, 54, 55, 61, 67, 68, 69, 72, deel 4: 16, 17, 24, 25, 28, 29, 32, 33, 35, 40, 41, 48, 49, 54, 64, deel 5: 12, 13, 17, 18, 19, 30, 31, 37, 42, 48, deel 6: 6, 7, 12, 13, 18, 25, 26, 27, 30, 31, 36, 37, 42, 43, 48, deel 7: 40, deel 8: 30, 31, 40, deel 9: 6, 12, 13, 24, 25, 28, 32, 33, 37, 41, 48, 49, 56, 57, 59, 61, 64, deel 10: 12, 13, 18, 19, 24, 25, 28, 32, 33, 40, 41, 44, 45, 48, 49, 52, 53, 56, 62, 63, 64, 65, 68, 69, 74, 75, 80, deel 11: 12, 13, 18, 24, 25, 29, 32, 33, 38, 39, *1, *2, *3, *4, 40, 41, 48, 49, 53, 56, 57, 68, 69, 70, 74, 75, 80, deel 12: 12, 18, 19, 24, 25, 30, 31, 36, 37, 40, 42, 43, 48, 49, 52, 54, 60, 61, 67, 68, 72) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[Deel 1, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
BOEKENBIJLAGE
30 JANUARI 1982
[Deel 1, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 30 januari 1982
A. Alberts
verwijst in zijn werk vaak naar het lege, witte noorden. In zijn nieuwste boek ‘Maar geel en glanzend blijft het goud’ lijkt hij eindelijk in het noorden thuisgekomen. Frans de Rover/pag. 30
Italo Calvino
speelt in zijn ‘If on a Winters' Night a Traveller’ op wel heel vernuftige wijze met verschillende vertelniveaus in de traditie van ‘De verhalen van 1001 nacht’. Dit boek komt in het voorjaar in vertaling bij Bert Bakker, bij wie ook al Calvino's ‘De onzichtbare steden’ verscheen. Tom van Deel/pag. 38
Raymond Chandler
gold altijd als een aardige en intelligente man. De uitgave van zijn brieven tonen hem ook als de bezitter van een aantal hardnekkige vooroordelen. R. Ferdinandusse/pag. 10
Lea Dasberg
is hoogleraar in de historische pedagogie en heeft een boek gepubliceerd over de geschiedenis van het kinderboek sinds de achttiende eeuw: ‘Het kinderboek als opvoeder’. Een interview/pag. 44
Pramudya Ananta Tur
schreef een boek, ‘Aarde der mensen’, over de erfenis van het koloniale verleden in Indonesië. Het boek werd door de autoriteiten verbrand. Hoe zit het met de geschiedenis van Indonesië tussen 1959-1965? Tessel Pollmann/pag. 42
Wittgenstein en Russell
waren in meerdere opzichten elkaars tegendeel. De eerste was een geniale introvert, Russell daarentegen kon goed met de wereld overweg. Frans Boenders over de twee filosofen/pag. 26
Anthony Burgess
schreef met zijn ‘Earthly Powers’, dat nu in pocket verschenen is, over Goed en Kwaad in de wereld, ingebed in een decor van Rooms-katholicisme en homosexualiteit. Een gigantische onderneming van Burgess. Nienke Begemann/pag. 24
Franz Böni
trekt zich in zijn nieuwe roman ‘Die Wanderarbeiter’ het lot aan van de arbeiders in de industrie. Gerda Meijerink/pag. 18
En verder:
Maarten 't Hart over de sociobiografie/pag. 20
Lodewijk Brunt over de taal die kleren spreken/pag. 6
Doeschka Meijsing over de rechtszaak tegen Mrs. Harris/pag. 8
De eerste bibliotheek in de serie Bibliotheken, Boudewijn Büch/pag. 14
De biografie over Alice James, Christien Brinkgreve/pag. 14
De Russische lessen van Nabokov: Kees Verheul/pag. 4
Het op het omslag aangekondigde artikel over A. Roland Holst is komen te vervallen. Siegfried Woldhek: tekening van A. Alberts op pag. 30
Hugh Jans/pag. 50: Kinderkrant/pag. 51; Jaap Vegter/pag. 55
Door het nummer: De krokodil en zijn plezier door José Aruego uit Animals, Animals, Animals (zie pag. 20)
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing (eindredactie), Rein Bloem, Gerrit Komrij, R. Ferdinandusse, Willem Jan Otten.
Omslag en lay-out: Tom Blits
[Deel 2, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
BOEKENBIJLAGE 27 FEBRUARI 1982
[Deel 2, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 27 februari 1982
Berlijn Amsterdam 1920-1940
is de groots opgezette manifestatie over de culturele wisselwerking tussen Duitsland en Nederland. Een boek dat deze week verschijnt belicht alle aspecten van die wisselwerking: van literatuur tot cabaret, van film tot beeldende kunst.
Cees Nooteboom
schreef in zijn nieuwe boek ‘Voorbije passages’ zijn reis- en kijkervaringen op, uit Borneo, uit Parijs en staande onder het gigantische plafond van Tiepolo in Würzburg. Hans Keller over het ‘omgekeerde-verrekijker-effect’/pag. 6
Saul Bellow
vergelijkt in zijn roman ‘The Dean's December’ de harde kilheid van de Oostblok-staten met de zachte kilheid van Amerika. Een boek waarin Bellow zijn optimistische geloof ondanks alles niet laat varen. Ton Anbeek en Dawn Foor/pag. 19
Maarten 't Hart
heeft van het feminisme de kreet overgenomen dat ‘het persoonlijke politiek is’. Uitgaande van hoogstpersoonlijke ontboezemingen doet hij lukrake en soms zinnige uitspraken. Carel Peeters over ‘De vrouw bestaat niet’/pag. 14
l'Art Moderne
was een tijdschrift dat in het begin van de eeuw een amalgaam van avant-gardistische richtingen vertegenwoordigde. Het hoofdkwartier van die richtingen lag in Brussel. Frans Boenders over een België dat voorop liep/pag. 36
De Japanse kampen
zijn door het boek van Jeroen Brouwers en de reacties daarop, van onder meer Rudy Kousbroek, onderwerp van een ingewikkelde discussie geworden. Een boek met een ooggetuigenverslag: ‘Vrouwenkamp op Java’/pag. 20
Patrick White
is de Australische schrijver die in 1979 winnaar was van de Nobelprijs voor literatuur. Met zijn boek ‘Flaws in the Glass’ schreef hij zijn autobiografie. Nienke Begemann/pag. 25
Willem van Toorn
wil, zoals uit alle titels van zijn werken blijkt, het verleden vastleggen op papier. Zijn nieuwe gedichten ‘Het landleven’ is een programmatische bundel. Rein Bloem/pag. 27
En verder:
Cyrille Offermans over de geschiedenis van macht en inspraak aan de Universiteit van Amsterdam/pag. 21
Ben Broos over Jacob van Ruisdael/pag. 8
Diny Schouten over het leven van Violet Trefusis/pag. 32
Ed Schilders over de verhalen van Frank O'Connor/pag. 42
De bibliotheek van Malta: Boudewijn Büch/pag. 30
Anthony Paul over de opgewonden Wyndham Lewis/pag. 44
Siegfried Woldhek: tekening van Cees Nooteboom/pag. 6
Hugh Jans/pag. 50; Kinderkrant/pag. 51; Jaap Vegter/pag. 55
Door het nummer: tekeningen uit ‘Lone Thoughts from a Broad’ door Paula Youens (The Women's Press/Van Ditmar Omslag: Siegfried Woldhek
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Lay-out: Jaap Lieverse
[Deel 3, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
BOEKENNUMMER 27 maart 1982
DE SCHRIJVERS EN DE KWESTIES
[Deel 3, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 27 maart 1982
Schrijvers
zijn in Nederland niet degenen die staan te dringen om in het openbaar hun mening te geven over kwesties die spelen: weerstand tegen de kernenergie, Onkruit, krakersbeweging, werkeloze jongeren, de ‘crisis in de verzorgingsstaat’. In de bijlage brengen dertien schrijvers onder woorden wat hun gedachten zijn als ze geconfronteerd worden met ‘de kwesties’/ pag. 4 t/m 11
Frans Kellendonk
schreef met ‘Letter en Geest’ een spookverhaal. Hoewel er ook een spook verschijnt in de bibliotheek waar de hoofdpersoon van deze nieuwe roman werkt, er waart meer rond door zijn brein. Carel Peeters/pag. 14
James Thurber
tekenaar van The New Yorker, was behalve ambitieus, ook kwaadaardig. Zo komt hij niet uit zijn brieven tevoorschijn. Hoe hij feestjes kon verzieken, hoe spits en venijnig hij kon schrijven: R. Ferdinandusse op pag. 17
Piet Grijs
bundelde een nieuwe verzameling columns: ‘...honderd. Ik Kom!’ Hij hekelt daarin iedereen die fout is èn dom, maar zet de lezer ook steeds op het verkeerde been. Willem Otterspeer/pag. 31
Franz Böni
heeft zich altijd ver van de publiciteit gehouden. Hij debuteerde met ‘Wandelaar in de alpenregen’ dat nu in vertaling verschenen is. Een gesprek met de schrijver over de armoede van het rijkste land ter wereld: Zwitserland. Gerda Meijerink/pag. 50
Kees van Kooten
werd veertig en bericht daarover in zijn nieuwe boek. Aanleiding voor een openbaar lees-college, aan de hand van de nieuwste wetenschappelijke ontdekkingen. Mét waarde-oordeel: pag. 60
W.B. Yeats
de Ierse dichter van de mythische verzen, hield zijn leven lang een verbeten liefde voor een Ierse vrijheidsstrijdster. Bij Uitgeverij Kwadraat verscheen een bundeltje vertaalde gedichten van Yeats. Rein Bloem/pag. 46
F. Scott Fitzgerald
kampte zijn hele leven met een overdosis talent en een gebrek aan werkelijke thematiek. Het maakte er zijn leven niet vrolijker op. Ed Schilders over een nieuwe biografie over Amerika's bekendste schrijver/pag. 25
En verder:
Veel nieuwe misdaad-romans op pag. 33
Frans de Rover over de nieuwe boeken van Martin Hartkamp/pag. 41
Boudewijn Büch over de Artis Bibliotheek/pag. 44
Rob Verheijen over de vergeten Dadaïst Walter Serner/pag. 39
Maarten Steenmeijer over poëzie uit de derde wereld/pag. 48
Nieuws op pag. 58
Kinderkrant/pag. 63, Hugh Jans/pag. 70, Jaap Vegter/pag. 71
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Siegfried Woldhek: Kees van Kooten/pag. 60
Tekeningen: uit het ‘Allbummel’ van Jan Voss/pag. 49
Door het nummer: tekeningen van James Thurber
Omslag: De Enschedese School.
Lay-out: Charlotte Fischer
[Deel 4, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
BOEKENNUMMER 24 APRIL 1982
DE GEKOOIDE GEEST
De Poolse schrijvers/1920-1982
[Deel 4, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 24 april 1982
De Poolse schrijvers
zijn met ingang van 13 december 1981, de dag dat in Polen de staat van beleg werd afgekondigd, in feite dissidenten geworden. Wat er met de schrijvers en hun werk gebeurt, is nauwelijks bekend. Karol Lesman portretteert twaalf Poolse schrijvers en vertelt hoe ‘de gekooide geest’ sinds de jaren '20 in Polen een terugkerend verschijnsel is/pag. 8
Gerrit Komrij
is in zijn nieuwe bundel ‘Gesloten circuit’ op stap in zijn eigen hersens, alsof het een labyrinthisch huis is. De laden gaan open, de dozen blijven dicht. Rein Bloem/pag. 42
F. Bordewijk
schreef van 1946 tot 1955 een letterkundige kroniek in Het Utrechts Dagblad. Maarten 't Hart vindt het een genoegen deze voorname kritieken te lezen/pag. 26
Jan Siebelink
geeft met zijn nieuwe roman ‘En joeg de vossen door het staande koren’ een genuanceerd beeld van iemand die zijn afkomst van zich af schudt en gaat leven naar zijn eigen ideeën. Carel Peeters over de ‘wraak op de Filistijnen’/pag. 4
Marguerite Yourcenar
heeft een imposant oeuvre bij elkaar geschreven, waarvan het opvallend is dat er alleen mannen de hoofdrollen bezetten. Welke dingen zeggen de boeken van de eerste vrouw die tot de Académie Française mocht toetreden? Doeschka Meijsing/pag. 6
Martin Walser
bundelde zijn lezingen over poëtica in ‘Selbstbewusstsein und Ironie’. Aan de hand van een kritische ironie-opvatting analyseert Walser het werk van Robert Walser, Kafka en Thomas Mann. Cyrille Offermans/pag. 36
Rutger Kopland
is met zijn nieuwste bundel ‘Dit uitzicht’ een illusie armer geworden. Het is het uitzicht van een vastgebonden Prometheus die ziet dat er geen schot in de wereld zit. Rob Schouten/pag. 30
Luigi Pirandello
is wereldberoemd geworden door zijn toneelwerk. De meeste vernieuwingen uit zijn toneelstukken waren al in de kiem aanwezig in zijn romans en essays. Cok van der Voort/pag. 34
En verder:
Frans de Rover over Jules Deelder/pag. 38
Boudewijn Büch bezocht de Strahov-bibliotheek in Praag/pag. 46
Bart Tromp over politiek en geweld/pag. 18
Ton Anbeek over de literatuur-opvattingen van J.J.A. Mooij en H. Verdaasdonk/pag. 20
Jacques Kruithof over ‘Onder ijsbergen’ van J. Bernlef/pag. 22
Ed Schilders over het tijdschrift ‘Neurotica’/pag. 44
Frans Boenders over ‘Het technisch labyrinth’/pag. 52
Een gesprek met Gullién Barrientos/pag. 50
Siegfried Woldhek: Jules Deelder/pag. 38
Kinderkrant/pag. 59; Hugh Jans/pag. 58/Jaap Vegter/pag. 63
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Omslag en lay-out: Tom Blits
[Deel 5, pagina 1]
BOEKENBIJLAGE 22 MEI 1982
VN VRIJ NEDERLAND
P.C. Hooftprijs voor Karel van het Reve
En verder:
| Paul de Wispelaere |
| Andreas Burnier |
| Doris Lessing |
| Janwillem van de Wetering |
| Otto Dix |
| Godfried Bomans |
| Kees Verheul |
| Astère Michel Dhondt |
[Deel 5, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 22 mei 1982
Karel van het Reve
kreeg de P.C. Hooftprijs voor zijn essayistisch werk. Niet zonder Reviaanse ironie noemt hij zichzelf ‘een bekrompen man’. Carel Peeters over het onderscheid tussen ‘hogere’ en ‘lagere’ bekrompenheid/pag. 4
Andreas Burnier
schreef onder haar ‘professorennaam’ C.I. Dessaur een ‘poging tot criminosofie’. Onze cultuur en onze wetenschap hebben hele bewustzijnslagen verwaarloosd, stelt ze. Jaap van Heerden/pag. 20
Otto Dix
noemde zichzelf een ‘soevereine proleet’ en schilderde de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog en het wrange paradijs van Weimar. Koos van Weringh/pag. 24
Godfried Bomans
heeft twee biografen gekregen, Michel van der Plas en Jeroen Brouwers. Maarten 't Hart bekeek de twee boeken en verwonderde zich over Bomans/pag. 32
Doris Lessing
laadt met haar onorthodoxe thema's een grote verantwoordelijkheid op haar eigen schouders. Nienke Begemann sprak met haar over haar wereldbeeld en over haar laatste boek/pag. 8
Paul de Wispelaere
kreeg begin maart de Belgische staatsprijs voor proza, voor zijn roman ‘Tussen tuin en wereld’. Jacques Kruithof noemt De Wispelaere een arcadisch schrijver, op zoek naar een plaats tussen cultuur en natuur/pag. 14
Kees Verheul
bundelde in ‘Antwoord van een buitenstaander’ zijn essays over Russische en Nederlandse schrijvers, over Céline en Kafávis. Rudi van der Paardt/pag. 39
Astère Michel Dhondt
schreef aanvankelijk ingehouden proza over ‘jongensriddertjes’. Nu schrijft hij reisverhalen uit Zuid-Italië waar geen verbeelding aan te pas komt. Frans de Rover/pag. 35
Tomas Ross
Janwillem van de Wetering en Hans Neber zijn Nederlandse auteurs van thrillers en detectives. Van een sterke plot naar de ‘betere kringen’. R. Ferdinandusse/pag. 28
Søren Kierkegaard
verzette zich tegen de grote Hegel en besteedde zijn leven aan het vinden van een subjectieve waarheid. Henri Wijsbek/pag. 34
En verder:
Boudewijn Büch bezocht de Bibliotheca Thysiana/pag. 22
Literair nieuws staat op pag. 38
Siegfried Woldhek tekende Andreas Burnier/pag. 20
Door het nummer: tekeningen uit ‘Bad Dogs’ van John S.P. Walker (uitgever: Alfred A. Knopf)
Op het omslag: Karel van het Reve, getekend door Siegfried Woldhek
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Vormgeving: Charlotte Fischer
Hugh Jans/pag. 41; Kinderkrant/pag. 43; Jaap Vegter/pag. 47
Tekening David Levine
[Deel 6, pagina 1]
BOEKENBIJLAGE VN VRIJ NEDERLAND 19 JUNI 1982
[Deel 6, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 19 juni 1982
Hedda Martens
debuteerde met vijf verhalen ‘Sjibbolet’, over een extreem in zich zelf gekeerde vrouw. Hoe gevaarlijk is het om gezien te worden? Carel Peeters/pag. 4
Literaire anekdotes
beginnen aardig en eindigen dramatisch. Nadat de Engelse schrijvers onder de loep waren genomen, is er nu ook een boek geschreven over al het gedoe van de Amerikaanse schrijvers. R. Ferdinandusse/pag. 16
Hellema
is de man die op eenenzestigjarige leeftijd debuteert met de verhalenbundel ‘Langzame dans als verzoeningsrite’. Hellema en Duitsland dansen in de bundel om elkaar heen. Frans de Rover/pag. 5
Edmondo De Amicis
schreef na zijn hartverscheurend sentimentele boek ‘Cuore’ een plotselinge ironische roman over ‘Liefde en gymnastiek’. Een gespierde maestra moet veroverd worden. Cok van der Voort/pag. 24
Peter Handke
heeft zich met zijn laatste boek ‘Ueber die Dörfer’ definitief van de last van de wereld bevrijd. Dat is de reden dat Leon de Winter het gevecht met Peter Handke staakt: pag. 32
Alfred Döblin
blijkt niet de schrijver van ‘het op klassestrijd gerichte socialisme’ dat lezing van zijn ‘Berlin Alexanderplatz’ zou doen vermoeden. Zijn autobiografische boek ‘Fatale reis’ maakt duidelijk dat Döblin een mysticus was. Louis Ferron/pag. 17
Boudewijn Büch
schreef ‘Lamenti’, klaagzangen over een dood kind. Hoe hermetisch is de poëzie van Büch en hoe dwingend is zijn vorm? Rein Bloem/pag. 22
Margaret Atwood
schreef een boek over geweld en lichamelijk letsel, ‘Bodily Harm’, met een thriller-achtige plot. De roman is een kritiek op de afwijzing van verantwoordelijkheid, en op het ongelimiteerde navelstaren. Nienke Begemann/pag. 38
En verder:
Misdaad, Pulp en Science Fiction: R. Ferdinandusse/pag. 10 Boudewijn Büch over de Universiteitsbibliotheek van Heidelberg/pag. 14
Anthony Paul over J.R. Ackerley en zijn zuster/pag. 21
Jan Meyer over stembusgedrag in de jaren dertig/pag. 20
Koos van Weringh over tekenaar Eppo Doeve/pag. 23
Hugo Arlman over C.P. Snow en de bloeitijd van de natuurkunde/pag. 28
Ieme van der Poel over Diderot/pag. 34
Hugh Jans/pag 40; Kinderkrant/pag. 41; Jaap Vegter/pag. 47
Door het nummer: tekeningen uit ‘A Cat-haters handbook’ van Toni Ungerer
Op het omslag: The Architectural Alphabet van David Steingruber, uit 1773
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Vormgeving: Jaap Lieverse
[Deel 7, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
Boekenbijlage 17 juli 1982
Portretten van Maxim Gorki
Literaire utopieën
Intellectuelen en het paradijs
Armando in Berlijn
De catalogus van Dokumenta 7
De Erwin-verhalen van Joyce & Co
Fantomen van de verbeelding
Le Roy Ladurie en het communisme
George Lukács' ‘autobiografie’
[Deel 7, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 17 juli 1982
Dokumenta 7
in Kassel is dit jaar een tentoonstelling over moderne kunst zonder specifiek thema. De monumentale, tweedelige catalogus bevat geen toelichting op de werken, wel teksten van de kunstenaars zelf. De geigerteller van de smaak/pag. 4
Armando
verblijft de laatste jaren in West-Berlijn, vanwaar hij brieven schreef die in NRC Handelsblad werden gepubliceerd, en nu als boek. Louis Ferron over een ingewikkelde verhouding tot de vijand/pag. 6
Joyce & Co
is de schrijver van Erwin en Michael van Mander. Naast deze roman schreef Joyce & Co ook verhalen die met de hoofdpersonen verband hielden. Tom van Deel/pag.15
Literaire utopieën
zijn gedachtenspinsels over een ideale maatschappij. In veel gevallen werd een zo compleet beeld geschetst dat het paradijs gelijkstond met het regeren van het geluk. Cyrille Offermans/pag. 18
Fellow travelers
zijn intellectuelen met een niet partijgebonden sympathie voor grote maatschappelijke doctrines en hun praktijk. Een nieuw boek over een twintigste eeuws fenomeen. Bart Tromp/pag.24
Georg Lukács
was de Hongaarse literatuur-socioloog die hardnekkig bleef volhouden dat Kafka een escapist was. In de laatste jaren van zijn leven sprak hij over zijn leven met twee kenners. Een ‘autobiografie’. Cyrille Offermans/pag. 8
Actuele thrillers
zijn geen uitzondering meer: olie, banken, bv's en zelfs de uitblijvende soldij van Knil-soldaten zijn de onderwerpen. R. Ferdinandusse/pag. 26
Philip Larkin
is een Engelse dichter die onlangs zestig werd en werd gefêteerd met een bundel artikelen over zijn persoon en werk. Het cynisme van een invloedrijk dichter. Rob Schouten/pag. 30
En verder:
Cok van der Voort over de Italiaan Beppe Fenoglio/pag. 10
Ed Jongma over de Fransman Jacques Laurent/pag. 13
Bastiaan Bommeljé over Emmanuel le Roy Ladurie/pag. 16
Jan Fontijn over Anbeeks boek over het naturalisme/pag. 9
Louis Ferron over Berlijns blauw van Ger Verrips/pag. 23
Maarten 't Hart over Gorki en zijn vrienden/pag. 12
Frans Boenders over fantomen van de verbeelding/pag. 20
Boudewijn Büch over de bibliotheek van een leesgezelschap/pag. 28
Siegfried Woldhek tekende Armando/pag. 6
Door het nummer: getekende handen van Frans Oosterhof
Op het omslag: The Morality Plays van Ronald Reiss.
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Omslag en Lay-out: Tom Blits
Hugh Jans/pag. 34, Kinderkrant/pag. 35, Jaap Vegter/pag. 39
[Deel 8, pagina 1]
De Stijl Rietveld Dada Futurisme Surrealisme
De avant-garde van gisteren
Boekenbijlage
14 augustus 1982
VN VRIJ NEDERLAND
[Deel 8, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 14 augustus 1982
DE AVANT GARDE VAN GISTEREN
staat in deze Boekenbijlage centraal: stromingen en kunstenaars die in de jaren twintig en dertig de kunst een nieuw gezicht gaven.
De Stijl
was oorspronkelijk de naam van een tijdschrift met enkele honderden abonnees, maar kreeg een reputatie door de nieuwe kleuren en vormen van Mondriaan, Van Doesburg, Bart van der Leck. Naar aanleiding van de catlogus van de grote Stijltentoonstelling en een boek over de beginjaren van De Stijl: Evert van Uitert/pag. 20
Rietveld
is de architect van het Schröderhuis en van de naar hem genoemde stoel. Over hem verscheen een geïllustreerde biografie. Frans Boenders vergelijkt het werk van Rietveld met Japanse No-spelen en binnenhuizen in zijn bespreking/pag. 22
De manifesten
van de beroemde avant-gardebewegingen Dada, Surrealisme, Futurisme en Constructivisme werden verzameld, vertaald en toegelicht in een boek met de titel ‘Historische Avantgarde’. Cyrille Offermans over de ‘crisis van het moderne’ en over de waarde van de radicale exclamaties van toen/pag. 16
De fotografie
beleefde in de jaren twintig en dertig eveneens een ongekende bloei. Duitse fotografen liepen daarbij voorop door zich alle vrijheden te permitteren. Philip Mechanicus over een collectie avant-garde fotografen/pag. 24
Psycho-analyse
was in de jaren twintig nog niet zo vanzelfsprekend. In die tijd onstonden verschillende scholen en schisma's. Groddeck schreef in 1921 een roman, De zielzoeker, waarin de hoofdpersoon leeft volgens de drijfveren van het ‘Es’, het onderbewuste. Christien Brinkgreve/pag. 26
Kees Fens
schrijft elke maandag op pagina 2 van De Volkskrant een stuk over boeken. De selectie die hij maakte uit deze stukken markeert een ontwikkeling in zijn kritische werk. Een recensie voorzien van een terugblik. Carel Peeters/pag. 4
Helmut Eisendle
is een jonge Oostenrijkse schrijver van wie een boek in vertaling verscheen bij de nieuwe uitgeverij Tabvla: De rede voorbij. Wim Bazelmans sprak met de schrijver en Wil Rouleaux bespreekt het boek en gaat in op een Oostenrijkse traditie/pag. 8 en 11
En verder:
Anthony Paul over een biografie over Robert Graves/pag. 32
Jacques Kruithof over de essays van Huub Beurskens/pag. 28
Ieme van der Poel over Stendhal/pag. 7
Boudewijn Büch over de verdwenen bibliotheek van Balzac/pag. 12
Maarten 't Hart over de hermafrodiet Herculine Barbin/pag. 14
Hugh Jans/pag. 38; Kinderkrant/pag. 34; Jaap Vegter/pag. 39.
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Door het nummer: tekeningen van Frans Oosterhof.
Wie de tekeningen achter elkaar leest krijgt, afgezien van de gezichten, de volgende tekst: Krentebol met een lapje ham en een likje jam.
Lay-out en omslag: Jaap Lieverse
[Deel 9, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
ITALO CALVINO
BOEKENBIJLAGE
25 september 1982
[Deel 9, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 25 september 1982
Italo Calvino
is de Italiaanse schrijver die bezig is Nederland te veroveren. Binnenkort verschijnt zijn derde vertaalde roman, ‘Het kasteel van de kruisende levenspaden’ bij Bert Bakker. Daarom is er alle reden om zijn literair portret te schetsen. Cok van der Voort/pag. 18
Lord Byron
werd met een kreupele voet geboren en stortte zich om dat goed te maken met overmoed in de heldenrol van dichter en verleider. Frederick Raphael, schrijver van ‘Glittering Prizes’, stoorde zich niet aan de twaalf biografieën die er over Byron bestaan, en schreef er zelf een. Anthony Paul/pag. 34
Literaire debuten
roepen verwachtingen op, die in dit geval worden gehonoreerd door enkele verhalen van Mees Houkind en een roman van Niek ter Laaf. Carel Peeters/pag. 4
Noël Coward
gold als een van de geestigste mannen van zijn tijd. Hij was ook een rechtse snob die vooral zijn best moest doen het Britse koningshuis aan het lachen te houden. R. Ferdinandusse/pag. 16
Graham Greene
heeft zijn duivel dit keer de naam gegeven van Mosignor Quixote, de hoofdfiguur van zijn nieuwe boek. Over de lotgevallen en het treurige einde van deze rooms-katholieke priester en zijn gevecht tegen de windmolens: Doeschka Meijsing/pag. 29
Tom Pauka
heeft het gewaagd in zijn roman ‘Een ongewenst verlangen’ een multiple-sclerose patiënt op te voeren. Toch ontsnapt Pauka's roman aan het gevaar louter een ‘ziektegeschiedenis’ te zijn. Frans de Rover/pag. 8
Anja Meulenbelt
reisde door China en schreef een boek over wat ze daar zag en meemaakte. Hoeveel je kunt zien en hoe ziende je blind kunt zijn. Igor Cornelissen/pag. 38
Alexandra Kollontai
werd ‘de Walküre van de revolutie’ genoemd. Trouw aan Lenin, voorvechtster van de vrije rechten van de vrouw, wist ook zij vuile handen te maken. Diny Schouten/pag. 50
En verder:
Nieuwe rubrieken: Het eerste deel van het vervolgverhaal van Gerrit Komrij: Teringstein/pag. 60
De bibliotheek van Teylers Museum Boudewijn Büch/pag. 44
Nienke Begemann over A. Alverez' boek over echtscheidingen/pag. 7
Ed Schilders en de erotiek van Felicien Rops/pag. 10
Benjo Maso over de bundel van Abram de Swaan/pag. 14
De illusie van een nieuwe staatstheorie/pag. 30
Ed Jongma over de nieuwe roman van Eric Terduyn/pag. 42
Maarten Steenmeijer over de gedichten van Borges/pag. 40
De misdaadoogst van de zomer. R. Ferdinandusse/pag. 46
Sir Walter Scott honderdvijftig jaar geleden gestorven/pag. 53
Nico Scheepmaker/pag. 62; Jaap Vegter/pag. 63
Tekening van Abram de Swaan door Siegfried Woldhek.
Door het nummer: niet eerder gepubliceerde tekeningen van Edward Lear, uit ‘Bosh and Nonsense’, uitgever: Allen Lane
Redactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Omslag en vormgeving: Tom Blits
[Deel 10, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
Boekenbijlage 23 oktober 1982
De passages van Walter Benjamin
De letteren in de herfst:
| Dirk Ayelt Kooiman |
| Louis Ferron/D. Hillenius |
| J. van Oudshoorn |
| S. Vestdijk/Gerrit Komrij |
| Joyce & Co |
| Jacob Israël de Haan |
| Elisabeth Eybers |
[Deel 10, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 23 oktober 1982
De letteren ln de herfst
lijken de sombere geluiden uit de uitgeverswereld tegen te spreken. Een groot aantal schrijvers en dichters komt met nieuwe boeken. Een deel van deze nieuwe oogst wordt besproken: J. van Oudshoorn, Louis Ferron, Gerrit Komrij en Jacob Israël de Haan, Joyce & Co, Elisabeth Eybers, D. Hillenius, Dirk Ayelt Kooiman, Gerrit Kouwenaar en S. Vestdijk/pag. 8
Roald Dahl
laat de hoofdfiguur uit zijn nieuwe boek, de zevenjarige Sophie, midden in de nacht geroofd worden door een reus. Maar zijn bedoelingen zijn goed. Doeschka Meijsing/pag. 42
Walter Benjamin
begon in 1927 met een artikel over passages. Toen hij in 1940 stierf was er een gigantische stapel aantekeningen. Rolf Tiedemann maakte er een tweedelig boekwerk van. Cyrille Offermans/pag. 4
Anna Seghers
schreef een roman over het emigrantenbestaan in Marseille in het jaar 1940. ‘Transit’ handelt over de jacht op paspoorten en uitreisvisa. Het werd vertaald in de Exil Bibliotheek. Wil Rouleaux/pag. 30
Bernard Malamud
keerde na zijn ‘Dubins Lives’ terug naar een onderwerp waar hij zich vaker mee bezig hield: de worsteling van het individu met God. Over het einde van de wereld en de taal van de chimpansees. Nienke Begemann/pag. 70
Gore Vidal
heeft het in zijn nieuwe bundel essays over de verrechtsing in Amerika en keert zich tegen de academische eekhoorns in de literatuur. Ed Schilders/pag. 39
René Magritte
was ook een genie op het gebied van de fotografie. Vrolijke foto's van zichzelf, zijn vrouw en zijn vrienden. Scutenaire verzon er zo mogelijk nog vrolijker onderschriften bij. Philip Mechanicus/pag. 26
Suzanne Brøgger
zwom altijd mooi tegen de stroom van het feminisme in. Soms leidde dat tot zinnige stellingnames. De brokstukken die ze had laten slingeren heeft ze nu in een boek gezet. Diny Schouten/pag. 36
En verder:
Jan Meyers over de gloeilampenfabriek in oorlogstijd/pag. 61
Boudewijn Büch bezocht een bibliotheek in Nieuw Zeeland/pag. 50
Jan Fontijn over Leon Edel/pag. 46
Koos van Wering over de tekenaar Gerald Scarfe/pag. 34
Rinus van Hattum over het leven van Bettina van Arnim/pag. 54
De rubriek over vertaalde boeken/pag. 29
Hugh Jans/pag. 78; Nico Scheepmaker/pag. 72; Teringstein en Jaap Veerkamp/pag. 73; Kennis en vernuft/pag. 76; Yrrah/pag. 77; Jaap Vegter/pag. 79
Eindredactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Vormgeving: Jaap Lieverse
Tekeningen van Siegfried Woldhek pag. 8 en verder.
[Deel 11, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
BOEKENNUMMER 20 NOVEMBER 1982
DE KUNSTENAARS VAN FOTOGRAAF BRASSAÏ □ DE LETTEREN IN DE HERFST 2: GERRIT KROL, NICOLAAS MATSIER, CEES NOOTEBOOM, MAARTEN BIESHEUVEL, WILLEM BRAKMAN, KOOS VAN ZOMEREN, F. BORDEWIJK, MARIJKE HOWELER, J.J. OVERSTEEGEN □ ARTHUR KOESTLER □ DRIE PAGINA'S ‘UITVERKOREN’ □ NORBERT ELIAS' CIVILISATIEPROCES □ V.S. PRITCHETT □ EROTISCHE LITERATUURGESCHIEDENIS □ NIEUWE NEDERLANDSE DETECTIVES □
[Deel 11, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlagen 20 novermber 1982
De letteren in de herfst
laten nog steeds veel van zich horen. In de vorige Boekenbijlage werd de eerste lichting besproken. In deze bijlage zijn de nieuwe boeken aan de beurt van Gerrit Krol, Cees Nooteboom, Nicolaas Matsier, Doeschka Meijsing, Willem Brakman, K. Schippers, Marijke Höweler, Anton Haakman, S. Vestdijk, J.J. Oversteegen, het Verzameld Werk van F. Bordewijk en een letterkundige reisgids/pag. 8
Brassaï
is de man met de camera die de intieme wereld binnendrong van zijn vrienden Matisse, Maillol, Picasso, Dali en vele anderen. Eenentwintig meesters en hun chroniqueur. Hans Keller/pag. 4
Norbert Elias
past met zijn werk in de discussie die in de periode tussen de twee wereldoorlogen gevoerd werd door mensen als Spengler, Ortega y Gasset en Freud over de waarde van de Westerse cultuur. Benjo Maso/pag. 30
Ann Beattie
heeft zich vooral laten zien als de schrijfster van het ‘alledaagse’ leven, van mensen die geen grote verwachtingen meer koesteren. Ze heeft een feilloos oor voor hun dwaze dialogen. Een nieuwe verhalenbundel. Ton Anbeek en Dawn Foor/pag. 34
Arthur Koestler
leidde een leven dat een biografie verdient. De schrijver van het nog steeds aktuele ‘Nacht in de middag’ is het prototype van de veelzijdige intellectueel. Igor Cornelissen/pag. 50
Erotische literatuur
is door de eeuwen heen altijd krachtig door de censor bestreden. Vandaar dat er een ondergronds circuit bestond, waarvan de geschiedenis te boek is gesteld. Ed Schilders/pag. 54
Thriller
is het woord dat met steeds grotere letters op de omslagen van de Nederlandse misdaadschrijvers komt te staan. Hoe spannend en huiveringwekkend zijn de nieuwe boeken van Koos van Zomeren, Hans Neber, Janwillem van de Wetering en Joop van den Broek? R. Ferdinandusse/pag. 66
Uitverkoren
is de lijst met de interessantste boeken van de afgelopen periode. Omdat de maand december veelal uitnodigt tot het kado geven van een boek, beslaat Uitverkoren deze keer drie pagina's/pag. 26
V.S. Pritchett
is iemand die er niet wakker van zal liggen dat hij de Nobelprijs voor literatuur niet krijgt. Toch zwaaien zijn broeders in het vak hem de hoogste lof toe. Een wereldkampioen schrijven. Anthony Paul/pag. 60
En verder:
Ieme van der Poel over Antoine de Saint-Exupéry/pag. 46
Rein Bloem over de nieuwe bundel van Hans Tentije/pag. 45
Ben Broos over Nederlandse schilderijen in Russische musea/pag. 42
Boudewijn Büch over de bibliotheek op de Fiji eilanden/pag. 36
Wouter Donath Tieges over Gernot Wolfgruber/pag. 35
Vertaald/pag. 44
Teringstein/pag. 73; Kennis & vernuft/pag. 76; Hugh Jans/pag. 78; Jaap Vegter/pag. 79
Op het omslag: Salvador Dali en zijn vrouw Gala, gefotografeerd door Brassaï
Tekeningen van De letteren in de herfst door Siegfried Woldhek Door het nummer: tekeningen uit ‘Disṕlays of Affection’ door Jean-Jacques Sempé, Uitgever: Methuen
Eindredactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Vormgeving: Tom Blits
[Deel 12, pagina 1]
VN VRIJ NEDERLAND
| Nigger Jim |
| Zus |
| Mr. Wemmick |
| Sherlock Holmes |
| Paustovskij |
| Ephraim Mackellar |
| Miss Calender |
| Brendan Archer |
| Thomas de Quincey |
| Gerald Hopkins |
| Jozef |
| Professor Pnin |
| George Herbert |
| Anna Sergejewna |
| Seymour Glass |
| Ina Damman |
| Takkie en Jokke |
| Holden Caulfield |
| Herzog |
HET FAVORIETE PERSONAGE
BOEKENBIJLAGE 18 DECEMBER 1982
[Deel 12, pagina 3]
Vrij Nederland - Boekenbijlage 18 december 1982
Het favoriete personage
is degene waarin men zichzelf het meest herkend, die geheime verlangens vertegenwoordigt, die is wat men zelf niet kan zijn of met wie men een haat-liefde verhouding heeft. A. Alberts, Jan Donkers, K. Schippers, F. Harmsen van Beek, Reinold Kuipers, Willem Jan Otten, Ethel Portnoy, Carel Peeters, J.H. Donner, Frans Kellendonk, Koos van Zomeren, Doeschka Meijsing, Leopold de Buch, H.J.A. Hofland, Kees Fens en Else Hoog gaven hun geheimen prijs/pag. 4
Kees Verheul
was de vertaler van Mandelstam. Hij publiceerde ook twee essaybundels. Nu debuteert hij met autobiografisch proza. ‘Een jongen met vier benen’ beschrijft de ontwikkeling van het gevoel. Carel Peeters/pag. 10
John Updike
creëerde behalve de all-american-man Harry ‘Rabbit’ Angstrom, nog een ander alter ego: de schrijver Bech. In Updike's tweede boek over Bech, ‘Bech is back’ vertelt hij hoe Bech zijn grote roman schrijft. Anthony Paul/pag. 53
A. Alberts
liet de hoofdpersoon van zijn ‘Het zand voor de kust van Aveiro’ diep in de binnenlanden van Brazilië doordringen. Om daar aan het wachten te beginnen. Frans de Rover/pag. 22
Frederico Fellini
verzamelt mensen en vooral gezichten. Hij is de grote poppenspeler. Een fotoboek. Philip Mechanicus/pag. 26
De Lockheed affaire
moest wel ooit in de actuele thriller terecht komen. Tomas Ross beet de spits af met zijn boek met de duidelijke titel ‘Van koninklijken bloede’. R. Ferdinandusse/pag. 14
Levi Weemoedt
is de ontdekker van: ‘De therapie van Columbus: Dokter, mijn vrouw heeft mij verlaten./Maar daar kunt u dan toch sámen over praten?’ Vic van de Reijt over het ‘light verse’/pag. 59
De hond
wil het niet zo goed doen in de literatuur, in tegenstelling tot de kat, die wel een bestseller lijkt. Midas Dekkers/pag. 55
En verder:
Diny Schouten over ‘Liefde en macht’/pag. 20
Robert Henk Zuidinga over de ‘fantasy’-schrijver H.P. Lovecraft /pag. 46
Boudewijn Büch over zijn laatste en mooiste bibliotheek/pag. 28
Rob Schouten over Ed Leeflang en Jan Eijkelboom/pag. 34
Aad Nuis over het ketterboek van Theun de Vries/pag. 16
Elmer Schönberger over Stravinsky en Robert Craft/pag. 50
Hans Plomp over de heroïne en René Stoute/pag. 62
Nienke Begemann over Anthony Burgess/pag. 32
Door het nummer: tekeningen van Ralph Steadman uit: ‘A Leg in the Wind and other Canine Curses’; uitgever: Arrow Books; Yrrah/pag. 66; Kennis en vernuft/pag. 64; Gerrit Komrij/pag. 65; Hugh Jans/pag. 69; Jaap Vegter/pag. 71
Eindredactie: Carel Peeters & Doeschka Meijsing
Vormgeving: Jaap Lieverse
