Vrij Nederland. Boekenbijlage 1982

[p. 26]

Uitverkoren

De rubriek Uitverkoren staat normaal op pagina 2 van de Boekenbijlage en bevat dan vijf of zes boeken die de interessantste werden bevonden van die maand. Deze keer beslaat Uitverkoren drie pagina's, vanwege het feit dat in deze tijd de onweerstaanbare neiging de kop op steekt boeken ten geschenke te geven. Een aandoening die de redactie inspireerde tot het maken van een scherpe selectie uit een groot aantal boeken van allerlei aard.

A Venetian Bestiary door Jan Morris (Thames & Hudson, 128 p. f 51,20, importeur: Nilsson & Lamm) In woord en beeld een verzameling van alle dieren die Venetië bevolken, van de straatkatten, de Venetiaanse leeuwen, de kleine honden op de schilderijen van Longhi en de elegante windhonden op de doeken van Carpaggio.

Sahel door Willem Diepraam, met een inleiding van Kees Schaepman, vormgeving Jan van Toorn (Kosmos/Novib 95 p. f34,50) Zwart-wit foto's van het dagelijks leven in Senegal, Mali, Opper Volta en de Kaap Verdische eilanden.

Het getekende gedicht ‘When I have Fears’ van John Keats is afkomstig uit het boek Poetry Comics van Dave Morice, uitgegeven door Simon and Schuster, 186 p., f25,25, importeur Van Ditmar. In dit wonderbaarlijke boek heeft Morice in een groot aantal stijlen beroemde gedichten verbeeld, van Shakespeare, Donne, Coleridge, Blake (‘The Tyger’), Keats (‘La Belle Dame Sans Merci’), Carroll (‘Jabberwocky’) tot Allen Ginsberg (‘Howl’). Nu ziet men voor zich wat men nooit heeft gedacht bij het lezen van deze gedichten. Een ironisch eerbetoon.

Aldo van Eyck door Herman Herzberger, Addie van Rijn-Wortmann, Francis Strauwen (Stichting Wonen/Van Loghum Slaterus 128 p. f39,50) Opstellen in het Nederlands en Engels over de architect van de Nieuwmarkt en het kleurrijke Hubertushuis, Plantage Middenlaan 33.

ABC Ga je Mee? door Joost Roelofsz (Meulenhoff f25, -) In de traditie van Roelofsz' Voor en Achter wordt ditmaal aan de vriendjes Charles, Kees en Wim het alfabet duidelijk gemaakt aan de hand van verrassende platen waarop weer veel te zien is.

The last Sitting door Bert Stern, tekst van Annie Gottlieb (Orbis Publishing, London 192 p. f52,50) Fraai fotoboek met verbluffende foto's van het legendarische erotische wonder: Marilyn Monroe.

Chanel and her World door Edmonde Charles Roux (Weidenfeld & Nicolson 255 p. f51,20, importeur: Keesing) Het verhaal van de onbekende vrouw die als modeontwerpster, sieraad-ontwerpster en als ‘parfum Chanel 5’ een eeuwig geurende wereldberoemdheid werd. Intrigerende foto's over het leven van Coco Chanel temidden van beroemdheden als Man Ray, Serge de Diaghilev, Katherine Hepburn, Picasso en vele anderen.

Naar bed, naar bed door Anthony Burgess (Bosch & Keuning 96 p. f 19,50) De met vele illustraties verluchte geschiedenis van het bed door de eeuwen heen, en de persoonlijke ervaringen van Burgess' eigen bedden: ‘In bed lijkt de slaap altijd onnatuurlijk: moeilijk om te vatten, moeilijk om van te scheiden.’

Surpassing the love of men, Romantic Friendship and Love between Women from the Renaissance to the Present, door Lilian Faderman (William Morrow and Company, New York 495 p. f35,70) De reconstructie van de culturele geschiedenis van hartstochtelijke vriendschappen tussen vrouwen, en de culturele veranderingen in de opvattingen over de vrouwelijke seksualiteit.

Women of Ideas and what men have done to them, from Aphra Benn to Adrienne Rich (Routledge and Kegan Paul 586 p. f64,50) De ideeën van honderdvijftig meer of minder bekende vrouwen, in de loop van de geschiedenis gestalte gekregen, worden onder de loep genomen. De vraag is waarom die ideeën alle weer grotendeels vergeten zijn, alsof vrouwen steeds weer opnieuw het wiel moeten uitvinden.

Schlafen kann ich, wenn ich tot bin, das atemlose Leben des Rainer Werner Fassbinder door Harry Baer (Kiepenheuer & Witsch 295 p. f33,25, importeur: Nilsson & Lamm) Harry Baer, een van de intiemste vertrouwelingen van Fassbinder, schreef kort na diens dood, de eerste biografie. Met een ‘filmografie’ van alle films van Fassbinder.

Abroad British Literary Travelling between the Wars door Paul Fussel (Oxford University Press 227 p. f21, -, importeur: Van Ditmar) Een weemoedige kijk op de verloren gegane kunst van het reizen en een hommage aan de schrijvers Graham Greene, D.H. Lawrence, Norman Douglas en Evelyn Waugh, in de laatste gedenkwaardige reisjaren tussen de twee wereldoorlogen.

Berlin, ach Berlin, uitgegeven door Hans Werner Richter (Severin und Siedler 271 p. f64,30, importeur: Nilsson & Lamm) Een portret van de in tweeën gesplitste stad in foto's en teksten van onder anderen Ingeborg Bachmann, Günter Grass, Uwe Johnson, Christa Reinig, Wolfdietrich Schnurre en Gabriele Wohmann. Een literaire bloemlezing over Berlijn.

Out of this Century door Peggy Guggenheim, met een voorwoord van Gore Vidal (Anchor Books, Doubleday paperback 335 p. f31,25) De autobiografie van de vooraanstaandste verzamelaarster van moderne kunst, wier Venetiaans Palazzo nu tot museum omgebouwd wordt.

Earthly Powers door Anthony Burgess (Avon Paperback 709 p. f 14,85, importeur: Van Ditmar) De levensgeschiedenis van een homoseksuele schrijver en zijn vriendschap met de toekomstige paus, van 1916 tot en met 1981. Een ironische, scherpe wereldgeschiedenis waarin de r.-k. kerk een belangrijke rol speelt.

The Mosquito Coast door Paul Theroux (Avon paperback 370 p. f13,50, importeur: Van Ditmar) Een man haalt zijn familie weg uit de verrotte, geciviliseerde samenleving om in de wildernis van de Zuidamerikaanse jungle te proberen een paradijselijk bestaan op te bouwen.

Rites of Passage door William Golding (Playboy Paperback 278 p. f11,50) Het verhaal, gesitueerd in de Napoleontische tijd, van een groep passagiers onderweg van Engeland naar Nieuw Zeeland. Het zijn de aantekeningen van de jonge edelman Edmund Talbot over deze reis, die dieper gaat dan de oppervlakte van de oceaan.

[p. 27]

J.M. Barrie and the Lost Boys door Andrew Birkin (Macdonald Future Paperback 303 p. f14,75) Het tragische verhaal over de familie met de vijf jongens, die Barrie inspireerden tot het schrijven van zijn Peter Pan.

De aanslag door Harry Mulisch (De Bezige Bij 255 p. f24,50 paperback, f34,50 gebonden) Het verhaal van zes pistoolknallen in de laatste dagen van de oorlog die vijfendertig jaar lang in de herinnering hoorbaar blijven.

Montyn door Dirk Ayelt Kooiman (De Harmonie 400 p. f29,50) Een biografie die leest als een roman over de beeldende kunstenaar Montyn in wiens leven alle grenzen worden overschreden.

Je wist het toch door Josepha Mendels (Meulenhoff 173 p. f27,50) Een herdruk van een in 1948 geschreven roman over de vlucht naar Londen van de dichter Frans Winter en de liefde in Londen tussen hem en een vrouw.

De tuinen van Bomarzo door Hella Haasse (Querido 141 p. f27,50) Een essay-achtige roman over de wonderlijke tuinen bij het Italiaanse Viterbo, aangelegd door Orsino Orsini, temidden van de politieke woelingen in die dagen.

De man achter het raam door Gerrit Krol (Querido 120 p. f25, -) Roman over de tegenstelling tussen gevoel en verstand, waarbij de hoofdpersoon ditmaal niet een computerdeskundige, maar wellicht zelf wel een computer is.

Vertellingen uit het Oosten door Marguerite Yourcenar (Athenaeum/Polak en Van Gennep 107 p. f28,50) Bundel verhalen die zich afspelen in Griekenland, op de Balkan en in het verre Oosten over mythologische en overgeleverde vertellingen.

De troost van vreemden door Ian McEwan (De Harmonie 160 p. f 19,90) Roman over een macaber aflopende vakantiereis van twee onschuldige jonge mensen in Venetië, waar de dood altijd op de loer ligt.

The Journals of Sylvia Plath 1950-1962. Ingeleid door Ted Hughes. (The Dial Press, New York, 370 p, f55,05) De langverwachte uitgave, na de brieven, van Plaths dagboeken; ze beginnen in 1950 in haar collegetijd en gaan tot 1962, een jaar voor haar dood. Ze eindigen juist vóór de periode dat ze de gedichten van Ariel schreef.

Collected Poems door Sylvia Plath (Faber & Faber, 351 p. f29,75, importeur Nillsson & Lamm) De definitieve, door haar ex-echtgenoot Ted Hughes samengestelde editie van al haar gedichten.

David Hockney photographe (Centre Pompidou/Herscher, 96 p. f67,20, importeur Idea Books, Amsterdam) Dit is het eerste boek met foto's van Hockney, een métier dat zo belangrijk is voor zijn andere werk. Afgezien van de foto's zelf is het boek van belang vanwege de uitvoerige inleiding die hij er zelf bij maakte.

China Diary door David Hockney (tekeningen en foto's) en Stephen Spender (tekst) (Thames & Hudson, 200 p. f57,20, importeur Nilsson & Lamm) Een boek dat voor zich zelf spreekt: Spender noteerde met erudiete aandacht wat hij zag, Hockney tekende en fotografeerde. Jammer dat het in verhouding weinig tekeningen zijn.

Die Gedichte von Bertolt Brecht in einem Band (Suhrkamp, in linnen gebonden, 1388 p. f33,50, importeur Nilsson & Lamm) Een dundrukeditie in klein formaat, zoals Brecht het zelf wenste: ‘Möchte die Gedichtbande anders als üblich gedruckt herausbringen - kleiner, in die Tasche zu stecken.’ Eenzelfde uitgave is er van al Goethes gedichten.

The Limerick door Gershon Legman (Panther-pockets, 2 delen, samen 568 p. f9,80 per deel, importeur Van Ditmar) Dé bloemlezing - met 1700 limericks - van de man aan wie onlangs een kleurkatern werd gewijd en die alles weet over de psychologie van de schuine mop.

The Diary of Alice James. Inleiding Leon Edel. (Penguin, 241 p. f14,75) Het dagboek van Henry James' zuster: een kroniek van verlangen, lethargie, ziekelijkheid, gefnuikte ambitie en standvastigheid. (Zie ook: Alice James, a Biography door Jean Strouse, Bantampocket, 395 p. f18,30, importeur Van Ditmar)

Oblomov door I.A. Gontsjarov (Wereldbibliotheek, 479 p. f49,75) Een handzame gebonden editie van Gontsjarovs roman over het oblovisme, de kunst van het zich intensief vervelen.

Ter kennismaking Karl Valentin. Samenstelling, vertaling en nawoord Pieter Cramer (Horus, 104 p. f20, -) Een boekje waarin de Duitse Chaplin wordt geïntroduceerd middels een schets van zijn leven en een aantal komische teksten van zijn hand.

Hoe de dieren in de hemel kwamen door J.M.A. Biesheuvel (Meulenhoff, 67 p. f15, -) Twee door Charlotte Mutsears geïllustreerde verhalen waarin bij voorbeeld een Beer aardig is uit aardigheid, omdat hij het leuk vindt, en zodoende de hemel verdient.

Monsignor Quixote door Graham Greene (Bodley Head, 221 p. f29,75, importeur Keesing) Greenes vermakelijke en treurige geschiedenis van een Spaanse priester in zijn gevecht tegen de windmolens en de Guardia Civil.

The Selected Letters of Lewis Carroll. (Pantheon-paperback, 302 p. f26,95, importeur Van Ditmar) Een selectie uit de vorig jaar verschenen, monumentale tweedelige uitgave, met brieven aan kleine meisjes, jonge moeders, oude heren en beroemde tijdgenoten.

Charles Ryder's Schooldays and other stories door Evelyn Waugh (Little, Brown, 292 p. f20,40) Elf verhalen met als bijzonderheid de niet lang geleden ontdekte schets over de held van Brideshead Revisited in zijn tijd als schooljongen, dus de periode die voorafgaat aan de roman.

Cultuur en religie door Sigmund Freud (Boom, deel 3 van de Nederlandse Editie van Freuds werk, 231 p. f42,50) In dit deel staan Freuds analytische verhandelingen over literatuur (Jensens Gravida), kunst (Michelangelo) en toneel.

Die Geschichte des Bleistifts door Peter Handke (Suhrkamp, 249 p. f37,50, importeur Nilsson & Lamm) Het nieuwe boek van Handke, bestaande uit de aantekeningen die hij maakte tussen 1976-1980, de tijd dat hij de roman Langsame Heimkehr schreef. Veel gedachten over leven en kunst en hoe die moeten samenvallen.

Anyone here been raped & speak English? door Edward Behr (New English Librarypocket, 320 p. f13,30, importeur Van Ditmar) Het bizarre, avontuurlijke en soms hilarische verslag van een oorlogscorrespondent aan het front in Vietnam, Cambodja en het Midden Oosten.

Jules Feiffer's America - from Eisenhower to Reagan door Jules Feiffer. (Alfred Knopf, 254 p. f40, -, importeur Van Ditmar) Een compleet overzicht van Feiffers strips van The Ike Age tot Movie America.

Portrait of Poland door Bruno Barbey (foto's) en Czeslaw Milosz (inleiding) (Thames and Hudson,

[p. 28]

172 p. f97, -, importeur Nilsson & Lamm) Een indrukwekkend fotoboek, met 78 kleurenfoto's, met een bloemlezing van teksten over Polen. De foto's bestrijken het leven in alle opzichten, van Solidariteit, de kerk, het leger, het dagelijks leven, tot het bezoek van de paus.

Artists' London door David Piper (Weidenfeld and Nicolson, 160 p. f62,65, importeur Keesing) Een koffietafelboek van het betere soort en voor wie van Londen houdt: wat kunstenaars en tekenaars door de eeuwen heen hebben geschilderd, het meeste in kleur afgedrukt, van de middeleeuwen tot onze tijd, dus van Hogarth tot Walter Sickert, Monet tot Doré. Piper is een groot kenner en directeur van het Ashmolean Museum in Oxford.

Over Willem Elsschot - Beschouwingen en interviews, samengesteld door Annemarie Kets-Vree (Bzztôh, Literair Archief, 293 p. f39,90) In dit boek zijn alle waardevolle beschouwingen over werk en persoon van Elsschot verzameld: onder meer van Menno ter Braak, Kees Fens, Karel van het Reve, Garmt Stuiveling, S. Vestdijk.

Garbo - A Portrait door Alexander Walker (Sphere-paperback, 191 p. f37,95, importeur Van Ditmar) Walkers portret van Greta Garbo bestaat voornamelijk uit foto's, haar films en haar leven, waarvan een groot deel nooit eerder werd gepubliceerd.

Fotografie Lateinamerika von 1860 bis heute (Kunsthaus Zürich, 416 p. f49,50) De monumentale catalogus van de tentoonstelling gewijd aan foto's over en uit Latijns-Amerika die tot 2 januari 1983 te zien is in het Museum voor Land- en Volkenkunde in Rotterdam.

The Pooh Sketchbook door Ernest H. Shepard (Methuen, 96 p. f39,75) Het boek met de schetsen die Shepard maakte voor de tekeningen die uiteindelijk Winnie-the-Pooh en de andere ‘Pooh-stories’ zouden illustreren.

Memories door Frances Partridge (Robin Clark-paperback, 244 p. f21, -, importeur Van Ditmar) Een van de aardigste boeken over ‘Bloomsbury’ geschreven door de latere echtgenote van Ralph Partridge, de vriend van Carrington, die weer de vriendin was van Lytton Strachey.

Mokusei! een liefdesverhaal door Cees Nooteboom (De Arbeiderspers 64 p. f19,50) Een liefdesgeschiedenis die zich in het moderne Japan afspeelt, waartoe de westerling, hoe graag hij ook zou willen, zich nooit toegang kan verschaffen.

Langzame dans als verzoeningsrite door Hellema (Querido 104 p. f24,50) Scherpe en ongewone verhalenbundel van een man die de kampen in de Tweede Wereldoorlog overleeft heeft en met die ervaring zijn leven zo goed en kwaad als het gaat probeert te leven.

De onzichtbare steden door Italo Calvino (Bert Bakker 150 p. f24,50) Vertellingen van de reiziger Marco Polo over de ongewone steden die hij op zijn tochten door het rijk van Kublai Kahn gezien heeft. Steden die niet bestaan, maar ontstaan in de woorden van Marco Polo.

De Poolse vlecht door J. Ritzerfeld (De Bezige Bij 157 p. f28,50) Ingenieuze roman over verschillende personages die elkaar tegenkomen bij een concentratiekamp in Polen, waar ze allen heengereisd zijn om op hun eigen manier een rouwproces te voltooien.

Welverdiende onrust door S. Carmiggelt (De Arbeiderspers 159 p. f21,50) Selectie uit de stukken die Carmiggelt de afgelopen twee jaar wekelijks in Het Parool schreef. De titel is, aldus Carmiggelt, niet alleen een cliché bij pensionering uitgesproken, maar het is ook een leugen.

Over Frederik van Eedens Van de koele meren des doods door H.C. Rümke (Bohn, Scheltema & Holkema, 191 p. f27,50) De derde druk van het essay dat de psychiater Rümke in 1964 schreef over Van Eedens roman waarnaar onlangs een film werd gemaakt.

The Dirty Bits door Lesley Cunliffe, Craig Brown en Jon Connell (Corgi-pocket, 143 p. f9,80 importeur: Van Ditmar) Een bloemlezing van die passages in de literatuur die ervoor zorgen dat het boek altijd op die plaats openvalt: de ondeugendste.

Is m'n haar eigenlijk al weer kort genoeg? door Jan Blokker (De Harmonie, 110 p. f16,50) De nieuwe selectie eigentijdse columns van Blokker, onmisbaar als men de kapper de juiste instructies wil geven.

Ik lach bij het zien door Wilhelm Schön (De Harmonie, 135 p. f24,50) De uit grenzeloze liefde voor de opera geschreven klaagzangen: ‘wat de pandabeer is voor de biologie, is de opera voor de cultuur’.

Igor and Vera Stravinsky A Photograph Album 1921-1971 (Thames and Hudson, 144 p. f56,90, importeur: Nilsson & Lamm) Uittrekstels uit interviews met Stravinsky van 1912 tot 1963, uitgezocht door Vera Stravinsky en Rita McCaffrey en een schat aan fotomateriaal, geselecteerd door Robert Craft.

Mensen wat een beesten door Kees Stip (Bert Bakker 80 p. f14,90) De nieuwste bundel dierengedichten van Kees Stip alias Trijntje Fop, verluchtigd met alleraardigste tekeningen van de auteur.

Zeitgeist door Martin-Gropius-Bau (Verlag Fröhlich & Kaufmann 119 p. f43, - importeur: Nilsson & Lamm) Catalogus van de Internationale Kunsttentoonstelling Berlijn 1982. Met werk van Baselitz, Immendorff, Gilbert & George, Penck en vele anderen.

Brassaï The artists of my Life door Brassaï (Thames and Hudson 223 p. f107,80. Importeur: Nilsson & Lamm) Herinneringen van de grote fotograaf aan de grote kunstenaars die hij kende én fotografeerde. Prachtige foto's van Dali, Matisse, Maillol, Miro, Picasso.

Antwoord van een buitenstaander door Kees Verheul (Polak & Van Gennep 118 p. f30, -) Heldere en erudiete essaybundel over de twintigste-eeuwse Russische dichters, en over Gorter, Leopold, Chr. van Geel, alsook over Céline, Ezra Pound, Nabokov en Kaváfis.

Verbrande turf door Stoker (Querido 36 p. f 15, -) Bundeling columns van Stoker die nóg bondiger, bijtender schreef dan Piet Grijs, Jan Eter of Battus.

Op Pennewips plek door Ed Leeflang (De Arbeiderspers 56 p. f24,50) Gedichten die, zoals de titel al aangeeft, alle betrekking hebben op het onderwijs.

Alles onecht door Gerrit Komrij (De Arbeiderspers 64 p. f24,50) Bundel gedichten die soms rond zijn als eieren, maar die soms ook hun inhoud en geheim verborgen houden in niet geopende ladekasten.

Ik wou dat ik twee hondjes was door Vic van der Reijt (Bert Bakker 183 p. f14,90) Nederlandse nonsens- en plezierdichters van de twintigste eeuw bij elkaar gezocht door Vic van der Reijt. Een verrassende bundel waarin niet alleen Kees Stip en Daan Zonderland voorkomen, maar ook Rudy Kousbroek en Van Kooten en De Bie.

Bestand door Elisabeth Eybers (Querido 52 p. f19,50) Bescheiden maar niettemin stevige gedichten over emoties en constateringen over het alledaagse, dat in de gedichten een onverwachte status krijgt.

Wat knaagt? en Neerbraak door F. Harmsen van Beek (Querido, Salamander 126 p. f7,70) Proza, door de schrijfster zelf geïllustreerd, dat impulsief, chaotisch, wisselend van stijl is - en daardoor een eigenzinnig en subliem karakter heeft.