Alexandra Kollontai
Vervolg van pagina 51
Stockholm, 1934
graag horen uit wat zij voor geschiedenis houden: dat er matriarchaten hebben bestaan en dat het kapitalisme die wonderparadijzen vol ‘amazonen’ vernietigd heeft. Het enige verschil met marxistische feministen van nu is dat Kollontai ons voortdurend verzekert dat ‘de geleerden het erover eens zijn’ en dat ‘het wetenschappelijk bewezen is’. Inmiddels is dat een beetje uit de mode geraakt, geloof ik. Ik schrok gelukkig wakker bij een passage waarin Kollontai op genoeglijke toon haar gehoor eraan herinnerde hoe fijn het was dat de Tsjeka (nu: KGB) was opgericht om arbeidsdeserteurs op te pakken. En zijn vrouwen die zich door hun echtgenoot of minnaar laten onderhouden anders te betitelen dan als ‘arbeidsdeserteurs’? Voor Kollontais ideeën, in deze lezingen uiteengezet, over de veredelende werking van het reproduktieve instinct (ze was tegen abortus en tegen voorbehoedmiddelen), schrok zelfs Cathy Porter terug. Zij beschrijft Kollontais toekomstvisioen, waarin vrouwen met steun van de staat om moederschap en arbeid te combineren vrijwel aanhoudend zwanger konden zijn, als ‘angstwekkend’.
Er zijn de laatste tijd nogal wat heruitgaven verschenen van Kollontais werk: Feministische Uitgeverij Sara met Liefde van werkbijen en Pegasus met De nieuwe vrouw en andere teksten. In de inleidingen bij die uitgaven, en ook Cathy Porter sluit zich daarbij aan, wordt gezegd dat Kollontai haar sporen heeft verdiend in de strijd voor de vrouwenbevrijding. Die strijd was ‘zowel pijnlijk als nutteloos’, ik zet het er maar even bij want de inleidsters vergeten het te zeggen. En zou bij het etaleren van al haar voortreffelijkheid niet ook eens gezegd moeten worden dat de premies op het moederschap, zoals ze nu in de Sovjetunie gegeven worden, Alexandra Kollontais volle instemming gehad zouden hebben?
■
Auteursrechtelijk beschermd