Vlissings redens lust-hof, beplant met seer schoone en bequame oeffeningen

[fol. I2r]

Alckmaer.

Op de Vrage: Wat oeff'ningh is elck best, en nodighst voor 't gemeen?

GHy, wiens naem Heyligh is, die na u even-beeld
Den redelijcken Mensch ghemaeckt hebt, hem bedeeld
Een reyne ziel, en geeft die 't al gaet ondersoecken,
Door u goetheyds bestier, die 't nodighst best voorteeld:
My doch behulpigh zijt, wil mijnen Geest verkloecken
Elcks oeff'ningh best, mijn leert verhalen, oock vervloecken
De leuye ledigheyt, daer 't boose schuylt en woont.
Ghy kloecke Redenaers, die soeckt in alle hoecken:
Wat oeff'ningh is elck best, U Caert vraegh-wijs verthoont,
En nodighst voor 't gemeen? Eerwaerdigh ghy gekroont
Met groen Laurieren wert, Konstlievers van de reden,
Door redens oeff'ningh, doch mijn swacke breyn verschoont:
Soo Reden-rijck 't vernuft naer oeff'ningh kon smeden
Op ware deuchds Ambeeld, ghemeen nootsaecklijckheden,
Een oeffeningh voor elck best, bevind hier beter geen,
Als ware Redens-plicht, oeff'nen nae 's Lands zeden:
Redens oeff'ningh elck best, is nodighst voor 't gemeen.

Den Mensch met reden is boven 'tander ghediert

Van Godt heerlijck begaeft, verdeelt en verciert,
Op dat hy hier door soud tot rechte kennis raecken,
Sijns selfs, en van die geen, wiens kracht getal bestiert:
Een krachte des gemoeds, is reden die veel saecken
Onder een aenschou, kan onderscheyt van elck maken,
De waerheyt stemt sy toe te wesen recht en goedt,
De loghen sy verwerpt en doet haer valscheyt laken:
De reden, een gesicht van 't innerlijck gemoedt,
Doorsiet 't verschil van elck, eer sy het oordeel doet.
Reden schept ons verstant, sy leer ons waerheyt weten,
Daer eenighsins 't verstant door twijffel wert gevoedt:
Haer oeff'ningh, is de deucht te schak'len aen een keten.
Leert oock ontfangen deught tot gheender tijdt vergeten.
Redens oeff'ningh behoort dan elck nae te treen,
Nootwendigh voor 't ghemeen wert sy van my geheten.
Redens oeff'ningh elck best, is nodighst voor 't gemeen.

[fol. I2v]

 

Gelijckmen 't weeldigh Paart kan dwingen door den toom:

 

Of als met 't feylbaer Schip dat dwers drijft door den stroom,

 

Bestieren kan door 't Roer en houden cours int zeylen,

 

Of schoon de Zee ontstelt, haer baren ras en loom,

 

Door oeff'ningh van het Roet voorkomtmen groot feylen.

 

Soo mee de reden doet, door oeff'ningh af-peylen

 

't Gheen elck Mensch is best, te scheyden 't goet van 't quaet:

 

Dits redens ware plicht te schuwen snoo onheylen,

 

Met alle neerstigheyt bedencken wel hoe 't gaet,

 

Het gheen men grijpt ter handt, of voordeel is of schaet:

 

Wat nodighst is en best, redens oeff'ningh kan dwinghen,

 

Het Menschelijck gedaght 't gheen wijckt uyt middelmaet

 

Bestiert sy weder recht, en uyt bekende dingen

 

De onbekende soeckt door reden te bespringen,

 

En maeckt een vast besluyt, volght spoor van ware reen.

 

Dit is 't ghemeene 't nutst, dees oeff'ningh leert mijn singen,

 

Redens oeff'ningh elck best is, nodighst voor 't gemeen.

 

 

 

Prince.

 

Princelijcke Redenaers door oeff'ningh ghetrouw,

 

Van redens waer gevolgh maecktmen een vast gebouw,

 

Dat nimmer sackt nogh valt, of somtijts sware lasten

 

't Gemeen of elck yets druckt, hier in leydt het behouw:

 

Dits nut dat reden leert, wanneer dat sulcke Gasten,

 

Angst, kommer, noot of doodt, elck of't gemeen verrasten:

 

Redens oeff'ningh leert elck, oock het gemeen wel stilt:

 

Redens oeff'ningh hier noyt op vreucht of droefheyt pasten,

 

Maer volgen Redens plicht, vertrout op Redens schilt:

 

De Redens oeff'ningh leert ons deucht en konsten milt,

 

De redens oeff'ningh leert ons eyghen lust besnoeyen;

 

Door redens oeff'ningh werdt gheen tijdt ledigh verspilt,

 

De redens oeff'ningh leert in reyne liefde bloeyen,

 

Redens oeff'ningh gebiedt met geen ondeucht bemoeyen,

 

Redens oeff'ningh leer niet stoten aen een steen,

 

Maer als den Groen Laurier, altijt In jeuchde groeyen,

 

Redens oeff'ningh elck best is, nodighst voor 't ghemeen:

In Jeucht Groeyende.

't Nodighst ist best.