Vlissings redens lust-hof, beplant met seer schoone en bequame oeffeningen

[fol. *4v]

Tot den Lief-hebbenden Leser.

REthorica, oft Reden-rijck, alsoo ghenaemt om de overvloedighe reden of matery die deur dese konst wert byghebracht, en dat dickmael op een kleine saecke, sy wert oock genaemt een van de seven vrye konste, van weghen haer nuttigheyt, maer 't is te beklaghen dat sy van de sommighe soo wert misbruyck, waer deur sy by vele werdt hatelijck ghemaeckt, en seer veracht, doch van 't begin ist soo niet geweest, want sy is gebruyckt van veel treffelijcke en Godsalige Mannen, als Mose, Mirriam, Barack, Debora, David, Salomon, en den Propheet Jesaia, welcke alle zijn treffelijcke Propheten en Dichters gheweest, en veel soete Sangen en Lof-sangen in dicht ghestelt; de reden waerom sy het dichten soo noodigh hebben geacht, zijn dese: ten eersten, om dat het aenghenamer is om te lesen, en oock te leeren; ten anderen, gheleert zijnde, soo blijft het langher in de momory. Dit hebben wel aengemerckt de blinde Heydenen, die dit van de Kinderen Godts hebben geleert, alsoo sy dese soete konste seer noodich hebben gheacht, om haer volck te trecken en te bringen tot een goede seeghbaerheyt, en zijn in dese konst gantsch uytnemende gheweest, soo dat van haer wert geschreven, dat sy hebben harde Steenen, wilde Dieren, en diergelijcke dingen beweegt tot gevoelijckheyt en reden. Die van Athenen zijn soo uytnemende gheweest, dat tot gerief der Poëten een Theatrum wert ghebout, om als sy eenighe Comedien of Tragedien vertoonden, het volck met ghemack souden sien en hooren: het welck die van Romen oock hebben

[fol.  **1r]

naer ghevolght; want dese Spelen dienden haer, om haer het leven te vertoonen de cloecke daden van haer Voor-ouders, om soo de Ionghe een spore te zijn de selve naer te volgen, als oock 't beloonen van het goet, en straffe van het quaet, ende alsoo wiert met soetigheyt den Volcke de goede leeringhe ingheprent; even gelijck met de kleyne Kinders het Worm-kruyt, de oude Lieden de bitter Medicijnen, met eenighe Syropen oft Suycker versoet, en also ingeeft, doende nochtans haer goet werck. Dit selve hebben oock gevolght onse Voor-ouders in de harde vervolginge, verkrijgende vanden Keyser Karel de vijfde Octroy om een Vrage uyt te geven binnen Gent in't Iaer 1539, en luyde aldus: Wat is den meesten troost voor den stervenden Mensche? Waer op negenthien Cameren hebben ghevrocht, en alsoo der Papen bedrogh naeckt en klaer ontdeckt, blijckende by de gedruckte Boecken, die noch konnen ghelesen werden, en wert ghenaemt het Landt-Juweel: Waer in wy konnen sien (te meer als wy acht nemen op de blintheydt der Eeuwe, de harde vervolginghe, de uytnemende kloeckheyt der Wercken, vervattende elck bysonder den gront van den Gereformeerden Godsdienst.) dat dit hebben geweest treffelijcke en geleerde Mannen, want by de sulcke is dese konst hoogh gheacht gheweest: En die de Heer heeft begaeft met de konst van Dichten, hebben oock haer pondt niet begraven, maer te werck geleyt, als daer was Clement Marot, Petrus Datenus, Joan uyt den Hove, d'Heer van Aldegonde, Joan Houwaert, en meer ander: ende nu in onsen tijdt, d'Heer Heyns, d'Heer Cats, d'Heer Hugens, de Bruyne, welcke alle in hun wercken de treffelijckheyt en soetheyt hebben laten blijcken in verscheyden Boecken die by de selve zijn gemaeckt, daer wy den Leser toe wijsen. Dese en diergelijcke reden hebben ons oock aengheport tot de oeffeninghe van dees konst, en het goet ghebruyck der selver, zijnde oock als spoore die den Menschen

[fol.  **1v]

aendrijft tot ondersoeck van Gods Woordt, waer in is te vinden den wegh der zaligheyt, als oock zijnde een eerlick en stichtelick vermaeck, en een goede soete tijdt-kortinge: hebben oock door het gebruyck der selver ons menighmael op Reden-feesten laten vinden, of ons wercken ghesonden, verscheyden Vragen beantwoort, en regels vast gestelt, daer in wy, sonder roem ghesproken, ons devoirt wel hebben ghedaen; waer over wy dickmael zijn aengeport, so van d'een als d'ander, als insonderheyt van ons eygen Broeders, om oock eens een Reden-feest te houden in 't uytgeven van Vraegh en Regel: waer toe wy ons hebben moeten laten bewegen; ten eersten, also wy ons vonden gehouden, zijnde dickmael genoot, en hadden noyt genoot: ten anderen, om oock eenen soeten Lust-hof te moghen planten, waer van yeder een soude mogen de vruchten plucken en genieten, en hebben derhalven alle onse Broeders van de vrye Cameren in gantsch de Vereende Nederlanden ontboden, die veel op den bestemden tijdt zijn verscheenen, of haer werck hebben gesonden, tot drie-en-tsestigh in 't getal, waer in wy naer ons belofte, in de Caerte vermelt, ons soo recht hebben gedragen in het toewijsen van de Prijsen, als wy hebben konnen doen, geen moeyte daer toe gespaert, soo dat wy vertrouwen niemant hem sal beklagen, en soo yemant klaeght, het is sonder reden, recht moet recht zijn, sonder yemant aen te sien, de wercken sullen oock getuygen zijn. Hier mede willen wy yeder gebeden hebben, is van onsent wegen yets geschiet dat yemant mishaeght, ten besten te duyden, en decken het met den mantel der Liefden, en vaert wel.

Den Geest ondersoecket al.