De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 9

Nederlandsch tooneel.

Antwerpen.
15 Maart - 15 April.

Nieuw opgevoerde stukken. Oorspronkelijk: Liederik (3 bedr.); Quentin Metsys (3 bedr.); De Occasie maakt den Dief (1 bedr.); Die brave Mijnheer Zakkers, (1 bedr.); - Vertaald; Margaretha Gauthier (5 bedr.); De gevolgen van een leugen (4 bedr.); Het Piketspel (1 bedr.); De Wandelende Jood (7 taf.); De Liersche Schapenkop (1 bedr.); Jan Scheerlings (5 bedr.); Marie Tudor (3 bedr.); De Zeven Hoofdzonden (7 bedr.).

Zou ook de stad Antwerpen, die gewoonlijk op eigen

[p. 181]

kunst zoo fier is, soms al eens het spreekwoord willen toepassen: ‘geen sant verheven in zijn land’?

Dit vroegen wij ons dezer dagen af, bij de zeer geringe opkomst van 't publiek op de vertooning van ‘Liederik’ door het operagezelschap van Brussel. Een Vlaamsch zangspel, van twee Antwerpsche schrijvers, waarin al de hoofdrollen door Antwerpsche zangers op uitstekende wijze worden vervuld, ziedaar voorzeker elementen genoeg, om de Antwerpenaren naar den Schouwburg te lokken. En toch was dien avond de zaal nauwelijks half bezet! - Gewis niet zeer aanmoedigend!

Onze Vlaamsche operazangers - de dames Werij en Lamorie, en de heeren Verhees en Doré aan 't hoofd - hebben niettemin dapper hun best gedaan, om het werk der heeren Billiet en Mertens een onverdeelden bijval te verschaffen, eene taak waarin zij dan ook op eervolle wijze zijn geslaagd.

Door hetzelfde gezelschap werd ook gespeeld Miry's gekend operetje ‘De occasie maakt den dief’.

Verder kregen wij nog, als oorspronkelijke stukken: ‘Die brave Mijnheer Zakkers!’ een nieuw blijspel van Rosseels, dat wij liefst onbesproken voorbijgaan, en Quentin Metsys, tooneelspel in drie bedrijven door Jos. Van Hoorde.

Laatstgenoemd stuk, dat hier voor de eerste maal tijdens de Rubensfeesten door liefhebbers werd opgevoerd, is niet van verdiensten onbloot. De figuur van onzen beroemden Quentin Metsys, wordt ons daarin met historische waarheid voorgesteld, alhoewel het ons voorkomt dat de schrijver in de zoo populaire levensgeschiedenis van dien genialen Antwerpschen kunstenaar - die door de liefde van smid, schilder werd, - wel méér stof tot dramatisch effekt had kunnen vinden. In hoofdzaak nogtans is het stuk goed opgevat en goed geleid; doch het boeit niet genoeg, omdat het niet sceniek is uitgewerkt. De gang is wat slepend, en de taal soms wat opgeschroefd. Voeg daarbij dat het bijzonderste tooneel (3^de bedrijf) op eene in 't oogvallende onwaarschijnlijkheid berust. Dat De Vos, door afgunst en minnennijd gedreven, gaarne beletten zou dat zijn medevrijer Metsys tot

[p. 182]

lid der St. Lucasgilde wordt verheven, en hij daarom de Jury tracht om te koopen, zoo iets is aan te nemen; doch niet dat die doortrapte schelm dom genoeg zou geweest zijn zijne duizend franks af te geven in een met eigen naamletters geteekend beursje, wat hem natuurlijk verraden kon en zou. Dergelijke tooneelmiddeltjes zijn zeker wat al te naïef!

Wat de opvoering van ‘Quentin Metsys’ betreft, ook deze liet in menig opzicht te wenschen.

_**_*

Onder de vreemde stukken, die met het meest genoegen werden teruggezien, noemen wij in de eerste plaats ‘Marie Tudor’, naar Victor Hugo, - een naam, die zeker wel alle verdere lofspraak overbodig maakt. Jammer dat wij tegenwoordig in ons gezelschap niet juist al de noodige elementen bezitten, om dergelijke meesterwerken op even meesterlijke wijze te vertolken. Niettemin hebben onze artisten, vooral Mevr. Aleidis, Mevr. Coryn en M. Lemmens, goed hun best gedaan.

De opvoering van ‘Marie Tudor’ had plaats ten voordeele van den Apollo, een hulpfonds voor tooneelspelers in Noord- en Zuid-Nederland.

Over ‘Jan Scheerlings of een Bruidegom die in nesten zit’ eene fransche pochade die ter beneficie van den heer Jan De Smet voor 't voetlicht kwam, zullen wij alleen zeggen dat Jan De Smet de titelrol goed gespeeld heeft, maar dat het publiek deze gechargeerde vervlaamsching ‘Le Chapeau de paille d'Italie’ over 't algemeen zeer flauw heeft gevonden, zoodat dit ‘beroemd’ parijzer kluchtspel voortaan wel in de doos blijven zal.

Wat daarvan zij, liever spreken wij over de vertooning ten voordeele der weduwe van den onlangs overleden tooneelist Frederik Vets:

De bijzonderste aantrekkelijkheid dier voorstelling lag echter niet in den keus der stukken, maar wel in de onverwachte medewerking van Mevr. De Graef-Verstraeten. Men weet datdeze zoo rijk begaafde kunstenares sedert haar huwe-

[p. 183]

lijk aan 't tooneel heeft vaarwel gezegd, en dat het vertrek van ‘Marieken Verstraeten’ in ons gezelschap eene nog steeds onaangevulde leemte heeft gelaten. Geen wonder dus dat hare bereidwillige medehulp aan deze liefdadigheidsvoorstelling voor het tooneelminnend publiek eene alleraangenaamste verrassing is geweest.

Na het derde bedrijf van De Wandelende Jood - waarin Mevr. De Graef met eene rol van Mej. Beersmans optrad - was zij het voorwerp eener zeer sympathieke betooging. Niet alleen werden haar kostelijke bloemtuilen en kronen vereerd, maar haar werd van verschillige zijden, in dicht en ondicht, eene zoo wèlverdiende als geestdriftige hulde gebracht. De tooneelschrijver Edward Van Bergen wees erop hoezeer hare heroptreding - al was 't dan ook slechts voor één enkelen avond - al de vrienden van ons Nationaal Tooneel verheugde. ‘Die vrienden, zegde hij, hebben mij niet alleen de vereerende taak opgedragen, Mevrouw, u eenen bloemtuil aan te bieden, maar daarbij ook eenen wensch te voegen... Nu het ons weer gegeven is geweest uw natuurlijk en gevoelvol spel te bewonderen, nu herdenken wij al het kunstgenot dat gij ons eenmaal smaken liet. Wanneer wij ons daarbij verbeelden hoevele genoegelijke, echt kunstvolle avonden ons nog de toekomst met U beloofde, dan valt het ons zeker wel pijnlijk te moeten denken dat gij ons weldra weêr gaat verlaten, om misschien nimmermeer voor het Antwerpsch publiek te verschijnen, dat publiek welk u zoo oprecht hartelijk lief had! Het is dan ook in naam der Vlaamsche tooneelkunst, waarvan gij een der hoofdsieraden moogt genoemd worden, dat ik hierbij den wensch uitdruk u toch weer spoedig aan ons Nationaal Tooneel verbonden te zien, overtuigd dat het gansche publiek u met de meeste vreugde zal ontvangen en dat de schitterendste toekomst u in de kunstwereld wacht.’

Na den heer Van Bergen werd het woord gevoerd door den heer Henry Van Kuyk, een' harer gewezen kunstbroeders. Hij gaf der gevierde kunstenares lezing van het volgende gelegenheidsvers:

[p. 184]

 

Heb dank, Mevrouw, heb hartlijk dank,

 

Voor uwe milde kunstnaarsvonken,

 

Die ge al te lang ons hieldt ontzegd,

 

Maar die ge ons thans hebt weergeschonken.

 

 

 

Gij goede uit d'allerbesten tijd,

 

Ge onttrekt u plots aan ons vereering,

 

Wij zien u weer thans, frisch als ooit,

 

En danken u voor uw bekeering.

 

 

 

Wij weten, 't is bij toeval slechts,

 

Ter hulde van twee oudgezellen,

 

Dat gij, nog eens op d'oude plaats,

 

Uwe oude vrienden wildet tellen.

 

 

 

Maar moge juist die hartedeugd,

 

Die heilge trek naar 't schoon voordezen,

 

Nog andermaal uw goede geest,

 

Uw leidsman in ons midden wezen!

 

 

 

Moge andermaal, en dikwijls nog,

 

Ons gul publiek zich ruim verzaden

 

Aan uw zoo wonderrein talent,

 

En u met gunsten overladen.

In het nastukje ‘De Liersche Schapenkop’ trad Mevr. de Graef-Verstraeten met eene harer beste ingénuerollen op. - Nieuwe ovatie.

Vergeten wij niet, als eene aandoenlijke bijzonderheid meê te deelen, dat een der ontelbare bloemtuilen haar werd aangeboden door een der weeskinderen van den afgestorven collega Fred. Vets, ten dank voor hare edelmoedige medewerking aan dit liefdadig tooneelfeest.

Heden avond: eerste opvooring van ‘De Zeven Hoofdzonden’ eene naar Eug. Sue bewerkte comedie van W. Pijpers.

A.J. Cosyn.