De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 9

To be or not to be!
Door Peter Benoit.

Het oogenblik is nakend dat de verschillige beslissingen ten voordeele onzer Nederlandsche moderne Toonkunst gaan genomen worden.

Eigen kunst is eigen leven! Zullen wij zijn, in den vollen zin van 't Schakspeareaansch woord, of zullen wij niet zijn?

Dat onze Vlaamsche broeders zich bemoedigen bij de gepachte aan al hetgeen wij reeds op het gebied der Nederlandsche muziek hebben gewonnen; - maar dat zij

[p. 177]

ook niet uit het oog verliezen dat de kracht welke ons door onverpoosd strijden is ten deele gevallen, nu eindelijk dienen moet om het grootsche werk onzer nationale muziekbeweging te volmaken en te bekronen. - Antwerpen, de bakermat aller Vlaamsche kunstorganen, zal en moet onze Vlaamsch-muziekale modelstad wezen. Antwerpen, die reeds zooveel gedaan heeft, zal, ook wat de toonkunst betreft, met fierheid het vaandel onzer kunstzelfstandigheid in de hoogte houden, en, met behulp van het Staatsbestuur, onze Muziekschool tot den rang van Koninklijk-Vlaamsch Conservatorium weten te verheffen.

Al wie in Vlaanderen's kunstroem belang stelt, wacht op de beslissing van Stad en Staat. Van den goeden uitslag dezer gewichtige zaak hangt voor ons, Vlamingen, de bekrachtiging der Nederlandsche kunstprinciepen, de toekomst onzer nationale muziek af.

Twijfelen aan dien uitslag, mogen of kunnen wij niet. De sympathie welke steeds meer en meer in alle de rangen onzer maatschappij voor onze kunstbelangen aangroeit, is ons daarvoor eene stellige waarborg.

Eene beknopte opgave van het reeds vroeger door ons opgemaakt plan, welks verwezenlijking het muziekale Antwerpen een eersten rang in de Europeesche kunstwereld moet doen bekleeden, moge hier plaats vinden:

1^o	Het herkennen, door Koning, Gouvernement en Stadsbestuur, onzes huidige Vlaamsche Muziekschool, als Koninklijk Vlaamsch Conservatorium van den Staat;
2^o	Het vormen, bij onzen Nederlandschen Schouwburg, van een lyrisch gezelschap, dat niet alleen onze werken maar ook die der Duitsche, Scandinaafsche, Slavische, Italiaansche, Spaansche, Fransche werken in hunne gansche heerlijkheid zou vertolken.
3^o	Het vormen van een Stadskoor bestaande uit de elementen van Stadsmuziekschool en Stadsscholen, alsook uit al de liefhebbers en zangers uit die scholen gesproten, welke latertijds zich bij dat Koor zouden aansluiten, en verder ook van liefhebbers welke daarin genot zouden vinden.

[p. 178]

4^o	Het vormen van een Stads-Orkest, waarvan de Vlaamsche Muziekschool of liever het Vlaamsch Conservatorium de grondsteen zijn zou.

*_**

Het bestendig uitvoeren van muzikale drama's op den Nederlandschen Schouwburg, (later dan ook het Nederlandsch Opera); - het geven van grootsche concerten in prachtîge zalen zoo als, b.v., die der Koninklijke Harmonie-Maatschappij van Antwerpen, verrijkt met een colosaal orgel; - dat alles zou het uitwerksel zijn van de vaste bepaling der bovengemelde punten.

Een nieuws dat alle Vlaamsche harten zal verblijden:

De stedelijke regeering van Antwerpen heeft eene Commissie benoemd, om middelen te beramen tot het verwezentlijken van eenige punten, in 't bovengemeld plan.

Zeker bestaan er vele moeielijkheden. Ik heb die reeds besproken in mijne twee laatste vlugschriften: ‘Onze muzikale beweging op dramatisch gebied,’ en ‘Een Vlaamsch Conservatorium.’⁽¹⁾

Laat ons niettemin op eenen goeden uitslag hopen, en drukken wij onzen warmsten dank uit aan de heeren leden van 't Schepencollegie en den Gemeenteraad.

Mogen dan latertijds de andere Vlaamsche steden, Antwerpen's moedig voorbeeld en ook ten harent verwezentlijken wat Antwerpen nu betracht.

*_**

En, nu een kleinen terugblik op hetgeen wij alreeds op algemeen muzikaal gebied bekomen hebben:

(a.)	Bij de tweejaarlijksche nationale prijskampen, gezegd van Rome, de Nederlandsche en Fransche taal op gelijken voet gebracht, dank aan den heer Minister Alfons Vanden Peereboom, door wiens toedoen ook de Antwerpsche Vlaamsche Muziekschool werd gesticht;

(1) Zie de Vlaamsche Kunstbode.

[p. 179]

(b.)

De Nationale inrichting onzer jaarlijksche Festivals, die door Gent, Antwerpen, Luik, Brugge zoo luisterlijk gegeven zijn geweest en waarvoor dit jaar de stad Bergen aan de beurt komt.

(c.)

De verbetering door den heer Minister Rolin-Jacquemyns in het reglement van genoemden Prijskamp van Rome; reglement waarin thans voorgeschreven wordt dat de examens die den laureaat worden opgelegd vóór zijne afreis naar den vreemde, òf in het Nederlandsch òf het Fransch zullen mogen geschieden; terwijl naast de kennis van klassiekers als Homeros, Eschylus, Goëthe, Schiller, enz., ook die van onzen Vondel wordt vereischt.

Daarbij durven wij voor de toekomst nog de volgende verbeteringen te gemoet zien, welke op algemeen gebied de Nationale werking zullen volledigen:

1^o	De splitsing der ‘Prijskampen van Rome’ in eene Nederlandsche en eene Fransche afdeeling. De beweegredenen welke ten voordeele van die herinrichting pleiten, zijn even gegrond als talrijk, en overigens genoegzaam bekend. Ten gepasten tijde zullen wij die, onder ethisch en esthetisch oogpunt beschouwd, nog eens onder de oogen onzer lezers brengen.
2^o	Door 't reglement dier Staatsprijskampen zou moeten worden voorgeschreven, dat, alvorens tot het examen in algemeene litteratuur worde overgegaan, onze laureaten eerst eene proef moeten ondergaan op de volledige Nationale letterkunde, alsook op de geschiedenis der muziek, onder nationaal en algemeen oogpunt beschouwd.

_**_*

Een laatste wenk. Moge het eens voor goed aangenomen worden dat er, bij de jaarlijksche groote Muziekfeesten, in 't Vlaamsche land in het Nederlandsch, en in het Waalsche land in het Fransch gezongen worde.

Reeds hebben wij, Vlamingen, het voorbeeld gegeven door onze werken ten believe onzer Waalsche broeders in

[p. 180]

het fransch te doen vertalen, om die op de Feesten van Luik en Bergen te laten opvoeren. Dat voortaan ook de Waalsche componisten tegenover òns dezelfde voorzorg nemen!

Dat dan verder de werken der groote meesters van andere landen in 't Nederlandsch voor òns, en in 't Fransch voor de Walen vertaald worden! - Dàt stelsel is het eenige logieke en echt nationale in Belgie.

De Festivals van Luik en van Bergen leveren het bewijs dat, niet de versmelting der beide kunststrekkingen in Belgie, maar wel eene hartelijke verbroedering tusschen beiden, thans het gemeenschappelijk streven is en blijven zal.

Mogen voortaan ook bij ons de werken onzer Noord-Nederlandsche broeders niet meer vergeten worden, en dit niet alleen op onze groote Festiviteiten, maar ook in de gewoonlijke loopende uitvoeringen, welke in Belgie plaats vinden.

*_**

‘To be er not to be?’ Moge in dat alles het antwoord zijn: to be!

Antwerpen, April 1879.

Peter Benoit.