De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 8

Nicolaï te Antwerpen.

- Uitvoering van den Bonifacius op 7 April jl. -

De Haagsche Meester deed ons de eer aan op de uitvoering van zijn Oratorium ‘Bonifacius’. gedicht van Lina Schneider tegenwoordig te zijn.

In mijn artikel: ‘Acht dagen in Holland,’ wees ik met bijzondere vooringenomenheid op de zoo wenschelijke verbroedering tusschen Noord en Zuid, op toonkundig gebied. - Dat thans voor de eerste maal in België, sedert 1830, een groot Noordnederlandsch Oratorium werd uitgevoerd, is voorzeker een historisch-muziekaal feit van hooge beteekenis op de baan dier verbroedering.

Met de uitvoering van den ‘Lucifer’ te Amsterdam heef Noordnederland eigentlijk den eersten beduidenden sta gedaan.

Voor Zuidnederland bood zich kort daarop eene voortreffelijke gelegenheid aan, te toonen dat het op die baan niet ten achter blijven wil. De Bonifacius werd uitgevoerd, - en de schitterende bijval die in Antwerpen aan Nicolaï's prachtig werk ten deel viel, heeft ongetwijfeld die wederzijdsche toenadering weer krachtig bevorderd. Te Dordrecht en te 's Gravenhage worden binnen kort weêr voortbrengselen onzer Vlaamsche nationale toonkunst vertolkt. Aan den broederband worden dan weêr nieuwe schakels gehecht, en het

[p. 186]

muziekaal verkeer tusschen Noord en Zuid teekent zich in de toekomst allergunstigst af.

De stad Antwerpen, en bepaaldelijk de Société de Musique, mag er zich op beroemen, thans een sterken grondsteen tot verdere ontwikkeling in de nationale toonkunst te hebben gelegd.

Een sterk verbond met Noordnederland is niet alleen hoogst wenschelijk, maar om zoo te zeggen, onontbeerlijk. Met vereenigde krachten kunnen Noord en Zuid veel ertoe bijbrengen om onze artistieke rechten te handhaven en te doen eerbiedigen!... Wat heb ik dikwijls aan dit alles gedacht! Wat heerlijk vooruitzicht! Maar ook welke moeielijkheden stonden ons niet in den weg! Overal tegenwerking, 't zij in 't geheim, 't zij (wat zeldzamer het geval was) in 't openbaar. Zelfs tot in het Vlaamschgezinde Antwerpen zijn de vijanden van ons nationaal streven op muzikaal gebied doorgedrongen en worden er door Antwerpenaren zelven ondersteund!... Misschien betreft dit enkel de toonkunstbeweging; maar om het even; - wij moeten allen solidair de een voor den andere wezen; - want als men in een bolwerk een enkel stuk laat doorbreken, dan zal later de vijand dáárdoor heel en gansch indringen en zich van de vesting meester maken!

Ik herhaal het: onze muziekale beweging heeft thans vasten wortel gevat; het hangt nu maar van ons af om het ‘Eendracht maakt macht’, te verwezentlijken en de Vlaamsche vesting ook wat de muziek aangaat onverwinbaar te maken.

_**_*

Nicolaï, zal zich te recht mogen verheugen over den grooten, tevens echt sympathieken bijval, waarmeê zijn werk werd onthaald, alsook over de gedachten van verbroedering die zijne aanwezigheid bij de uitvoering in de Vlaamsche muziekwereld zoo krachtig heeft bevorderd!

Den dag der uitvoering ‘gasteerden’ Mijnheer en Mevrouw Nicolaï met talrijke vrienden ten huize van den heer Otto Menzel, bestuurlid der Société de Musique, alwaar wij allen op eene vorstelijke wijze onthaald werden! Na het feestmaal

[p. 187]

werden een aantal allerliefste liederen van Nicolaï gezongen, door den meester zelven begeleid. Ook vond onze jonge en veelbelovende componist Jan Blockx, gelegenheid om er zijne werken aan Nicolaï voor te spelen.

Dit aangenaam feestje zal denkelijk eene blijvende herinnering bij Mr. en Mevr. Nicolaï nalaten. Even prachtig, even aangenaam, was het partijtje, dat den tweeden dag aan den Haagschen ‘triomphateur’ en zijne edele dame werd aangeboden, door Mr. en Mevr. Degive-Ledelier.

Talrijke vrienden en belangstellenden in de Nederlandsche kunst waren uit verschillige steden naar Antwerpen gekomen om Nicolaï's meesterwerk toe te juichen en de muziekale verbroedering tusschen Noord en Zuid te helpen meêvieren. Wij ontmoetten er o.a. Dr. Alfons Willems uit Brussel; Julius Sabbe uit Brugge; Dr. Van Oye uit Oostende; Karel Miry, Paul Fredericq, Nevejans uit Gent. Wien ik eigentlijk in de eerste plaats had moeten noemen is onze geniale Hendrik Conscience. Onze geliefkoosde romancier heeft niet alleen het Concert met zijne tegenwoordigheid vereerd, maar ook het Feest in de familie Menzel, alwaar hij eene dier bezielende redevoeringen uitsprak, waarvan hij alleen het geheim bezit.

_**_*

Zou ik nu nog over den bijval van den Bonifacius en over de uitvoering spreken? Of over de partituur zelve?

Dat die bijval in den vollen zin des woords ‘geestdriftig’ heeten mag, vooral met het oog op het publiek der Société de Musique, dat gewoonlijk alles behalve kwistig met zijne toejuichingen is, dit heeft reeds de pers bestatigd. Dat de vereerende aanwezigheid van Nicolaï en de slag die hier tot den vooruitgang onzer zaak geleverd wierd, al de uitvoerders begeesterde, zal men ook lichtelijk begrijpen. En wat aangaat de prachtige schepping van den Nederlandschen meester, de uitbundige lof waarmeê hier, zoowel als in Holland en Duitschland, daarover algemeen wordt gesproken - vooral door hen die het echte schoone in de kunst weten te waardeeren - die lof zal voldoende wezen. Wij stemmen dat gunstig oordeel

[p. 188]

onvoorwaardelijk bij. De voortreffelijke opvatting van het schoon, maar moeilijk gedicht van Lina Schneider, 's toondichters rijkgekleurde orkestratie, de prachtige krachtige ontwikkeling der twee tegenovergestelde princiepen, dit alles met fijne poëtische tusschenwerkingen doorzaaid, al die hoedanigheden maken van den Bonifacius een werk van eersten rang en plaatsen Nicolaï hoog in de rei der echte componisten.

Nu zeggen wij den Hollandschen kunstbroeder ‘tot weerziens!’ Wij voegen erbij dat thans alhier de weg gebaand is voor verdere uitvoeringen van Hollandsche componisten. Van harte wenschen en hopen wij dat die weg ook door Heinze en Hol, en nog door andere Noordnederlandsche toondichters, zal bewandeld worden.

Mogen onze Noorderbroeders, het nationaal beginsel in de muziek ook in Holland veld doen winnen, en aan alle maatschappijen, welke zij ook zijn mogen, de verplichtende werkzaamheid voor de uitvoeringen der Nederlandsche werken doen begrijpen! Hiervoor stellen we vooral ons vertrouwen in de Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst, alsook in de zoo gunstigbekende Caecilia, onder 't bestuur van den heer Johan Verhulst.

Peter Benoit.