De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 8

Nederlandsch tooneel.

Nieuw opgevoerd stuk: De Armen van Parijs, vertaald drama (7 taf.).

Ons Tooneeljaar is gesloten. Alleen nog eenige boventallige voorstellingen. Het eenige stuk, dat wij nog niet in eene vorige lijst der dit jaar vertoonde hebben vermeld, is ‘de Armen van Parijs’ dat voor de benefietvoorstelling des heeren Frederik ten tooneele kwam. Te lang reeds bekend is dit melodrama van de Porte S^t-Martin dan dat wij er hier nog zouden bij stil blijven.

De overige vertooningen waren heropvoeringen: o.a. ‘Een beroemd Proces,’ ‘Robert en Bertrand’ en Margaretha Gauthier’ (La dame aux Camélias).

Laatstgenoemd tooneelspel werd ditmaal gespeeld, ten voordeele van de maatschappij Apollo, een ondersteuningsfonds voor Noord- en Zuidnederlandsche tooneelisten. Van deze weldadige instelling, die in 1849 te Amsterdam, onder bescherming van H.M. de betreurde Koningin der Nederlandan tot stand kwam, bestaat te Antwerpen eene Belgische Afdeeling, onder voorzitterschap der heeren Victor Driessens en Fr. Doeselaer.

Men kent ons oordeel over Alex. Dumas' Dame aux Camé-

[p. 177]

lias. Hoezeer ook deze comedie zich als stijl en tevens als technisch-dramatische bewerking onderscheidt, toch achten wij dergelijke voorstellingen van den Parijzer ‘monde interlope’ op ons Tooneel misplaatst. Er zijn overigens ook in het hedendaagsch fransch repertoire degelijke stukken genoeg te vinden, die als aard en als strekking oneindig meer recht hebben bij ons te worden ingeburgerd.

Daar hebt ge b.v. de ‘Faux-Bonshommes’, eene ‘comédie de moeurs’ die onze Nederlandsche tooneelschrijvers gerust tot model kunnen nemen. Gisteren avond hebben wij dit meesterstuk van den betreurden Barrière, in wien Frankrijk eenen zijner geestrijkste en tevens gewetenvolste tooneeldichters verliest, door het gezelschap van het ‘Théâtre du Parc’ van Brussel alhier zien opvoeren, en dat op uitstekende wijze.

Enkele kleine overdrijvingen daargelaten, hebben de artisten van het Park over 't algemeen die verschillige typen zeer juist opgevat en voorgesteld. En welke typen! Hoe geheel van het werkelijk leven afgezien, hoe treffend van natuur en waarheid! Geen van ons die niet in zijne omgeving een of meer van zulke ‘faux-bonshommes’ heeft leeren kennen. En hoe geestig de satyrieke pen van Barrière die Droogstoppels of Huichelaars afzweept, die hunne macht alleen op goud of kuiperij bouwen, en wier hebzuchtige mercantiele geest zich nooit eens boven de alledaagsche stoffelijke wereld kan verheffen. - Barrière hield het met Molière, die het als de plicht der comedie beschouwde de menschen te menschen te verbeteren terwijl men ze vermaakt, en daarom liefst de gebreken zijner eeuw bestreed door ze in een belachelijk daglicht te stellen.

_**_*

In een vorig artikel over ons Nederlandsch Tooneel wezen wij er op, hoe - ondanks de sudsidie van 10,000 frs. - de geldelijke toestand der onderneming van den heer Driessens dit jaar alles behalve schitterend bleek te zijn. Inderdaad, volgens de officieël nageziene opgaven der Directie, stond deze op einde Maart jl. voor een deficiet van fr. 9,794.58. Die

[p. 178]

ongunstige uitslag wordt door den bestuurder hoofdzakelijk toegeschreven aan een hem door het huidige lastkohier opgelegd verbod, voortaan nog buiten de stad vertooningen te gaan geven. Ten gevolge van dien toestand heeft de heer Driessens, wien in 1877 voor drie jaren het bestuur van ons Nationaal Tooneel was toevertrouwd, bij de stedelijke regeering zijn ontslag ingediend.

Dez er dagen heeft de Gemeenteraad zich met die kwestie bezig gehouden. Zooals wij het hadden verhoopt, heeft de stad maatregelen genomen om in de toekomst de ink omsten beter in overeenkomst van de uitgaven te brengen. Een voorstel om artikel 13, bevattende het verbod om buiten Antwerpen te gaan spelen, eenvoudig uit het Lastkohier weg te schrabben, heeft slechts weinige voorstanders gevonden. De meerderheid is van meening dat bedoeld artikel, welk de heer Van Beers er verleden jaar heeft doen inbrengen, er volstrekt noodig is om de belangen der Nationale dramatische kunst op onzen Nederlandschen Schouwburg te waarborgen. Derhalve werd het voorstel van het Collegie, strekkende om liever de subsidie van fr. 10,000, welke den bestuurder als schadeloosstelling wordt toegestaan, te brengen op 15,000 frs., na eenige discussie, schier met algemeene stemmen aangenomen.

_**_*

In den Alhambra-Schouwburg werden wij dezer dagen op eene puike Nederlandsche Gala-voorstelling vergast en wel door de tooneelafdeeling der Lucasgilde.

Behalve het zoo gunstig bekende tooneelspel ‘De Stiefmoeder’ van Roderich Benedix speelde men o.a. het lieve Wiegje van onzen vriend Van Goethem. De schrijver van laatstgenoemd stukje, dat dien zelfden avond te Antwerpen nog in eene andere vereeniging werd gespeeld, woonde de vertooning der Lucasgilde bij en scheen zeer voldaan over de opvoering. En terecht: in de beide stukken hebben deze jonge liefhebbers - meestal gewezen leerlingen onzer stedelijke Declamatieklas - waarlijk onze verwachting overtroffen. Spel, uitspraak, samenhang, alles bewees dat de leden der Lucasgilde hunne taak ernstig opvatten en de zoo moeilijke

[p. 179]

dramatische kunst met zeer goed gevolg beoefenen. Eene uitzonderlijke melding verdient hierbij de heer Arthur de Lantsheer, de ijvervolle schrijver der rederijkkamer, en vooral Mej. Elisa Jonckers, die zich in de hoofdrollen uit ‘het Wiegje’ en ‘de Stiefmoeder’ als eene jonge kunstenares heeft voorgedaan, die, zoo zij zich voor goed aan het Tooneel verbinden wil, ongetwijfeld eens onzen Nationalen Schouwburg tot roem verstrekken zal. - Ook Mej. Celina Janssens is eene veelbelovende debutante.

Eene opmerking, die vooral de mannelijke rollen betreft. Enkele leden der Lucasgilde hebben in hunne voordracht een wat al te declamatorischen toon. Dat hindert de natuurlijkheid der gesprekken, en vooral in de comedie is losheid in den dialoog eene hoofdvereischte.

Het kluchtspel ‘Te zijn of niet te zijn’, dat de voorstelling besloot, heeft niet veel om het lijf; maar het deed toch goed lachen.

A.J.C.