De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 8

Onze letterkunde in Duitschland beoordeeld.

Onder dezen titel geeft het weekblad De Zweep van Brussel in het laatst verschenen nummer het volgend artikeltje, waarmeê onze lezers ongetwijfeld met genoegen zullen kennis maken:

‘Sedert de betreurde duitsche schrijfster baronnes Ida von Düringsfeld door haar bekend werk Das Geistesleben der Vlamingen, om zoo te zeggen een monument ter verheerlijking onzer vlaamsche letterkunde oprichtte, werden ons door het verlichte Duitschland de duidelijkste blijken van belangstelling gegeven, waar het ons vlaamsch geestesleven op het gebied van eigen taal en letteren geldt.

En dit zelfs in den boekhandel. Men denke slechts aan de Nederlandsche Bibliotheek der Leipziger firma Brockhaus, die onzen vlaamschen dichter Emanuel Hiel in de oorspronkelijke taal uitgaf. - Doch die stambroederlijke belangstelling bleek vooral in de duitsche pers. Niet alleen in boekwerken, als de voortreffelijke Belgische Studiën van Friedrich Oetker, maar ook in de voornaamste dagbladen en tijdschriften als, de Kölnische Zeitung, het Magazin für die Literatur des Auslandes, de Gegenwart, enz. werd ons streven met de meest vereerende waardeering besproken.

[p. 170]

Onze lezers herinneren zich het schoon artikel dat in de Gegenwart door den gevierden platduitschen dichter Klaus Groth aan De Zweep en hare rol in het vlaamsche kamp werd gewijd, alsook aan d^r Hansen, den ievervollen voorstander der “Dietsche beweging.”

Thans is het een onzer tijdschriften De Vlaamsche Kunstbode, waarop in de door d^r Eckstein bestuurde Deutsche Dichterhalle de aandacht word gevestigd. Ziehier in welke bewoordingen dit blad, dat in de germaansche letterwereld een eersten rang bekleedt, hierbij den broederband bespreekt, die op intellectuëel gebied Nederland met Duitschland verbindt. Wij vertalen letterlijk:

“Een wakkere kamper voor germaansch dichten en denken, te midden van het overwoekerend franzozendom, is de door A.-J. Cosyn te Antwerpen uitgegeven Vlaamsche Kunstbode, een maandschrift voor kunsten, letteren en wetenschappen. Dit tijdschrift, dat met den 1ⁿ januari zijnen achtsten jaargang begonnen heeft, verdient de deelneming aller ware vrienden van ons geestesleven; want Hollanders en Vlamingen hangen, ondanks de staatkundige scheiding, niet alleen op taalgebied maar in alle punten der intellectueële ontwikkeling op het nauwste met Duitschland te zamen. Er zijn nederlandsche steden, waarin meer duitsche litteratuur wordt verbruikt, dan in menige evengroote duitsche gemeente. Onze naburen mogen derhalve ook van onzentwege eene bevordering hunner belangen verwachten, en hiertoe biedt zich natuurlijker wijze eene gelegenheid door de warme aanbeveling van bovengenoemd tijdschrift. Wetenschappelijke vereenigingen, groote leeskringen, enz., moeten De Vlaamsche Kunstbode met gelijk recht als de tegenwoordig zich veelvuldig inburgerende “Euphonia” op de lijst zetten.”

Tot dusverre de Deutsche Dichterhalle. Dergelijke vereerende bijvalsbetuigingen stellen ons, Vlamingen, ruimschoots schadeloos voor sommige kleingeestige miskenningen der fransche franschgezinde pers in ons eigen land.’

_**_*

[p. 171]

Onze Redactie zegt der ‘Deutsche Dichterhalle en haren talentvollen hoofdredacteur Dr. Eckstein hartelijk dank voor dat blijk van belangstelling in ons streven.

Dat wij, Vlaamschgezinde Nederlanders, wij die, ondanks den invloed der Fransche beschaving, niet vergeten willen dat ook wij eigentlijk tot den Germaanschen stam behooren, derhalve sympathie gevoelen voor het rijk ontwikkelde geestesleven onzer Duitsche stambroeders, dàt kan wel zeker niemand bevreemden. Voor eene nauwere toenadering met het intellectueële Duitschland schijnt ons overigens hier te lande nog zeer veel te doen. Nog al te weinig wordt ons lezend publiek in gemeenschap gesteld met de Duitsche kunst- en letterwereld. Althans wat Zuidnederland betreft, schijnt onze confrater der Dichterhalle zich den huidigen toestand wel wat te gunstig te hebben voorgesteld. Trouwens, het moge waarheid wezen, dat ook hier de Duitsche literatuur bij velen verdiende belangstelling ontmoet, niet te ontkennen is het evenwel dat b.v. onze dagbladpers dien lof nog maar weinig verdient. Bij ons is de pers nog al te veel op Franschen leest geschoeid. Niet alleen in de Franco-Belgische, maar zelfs in de meeste onzer Vlaamsche dagbladen, wordt melding gemaakt van al wat er meer of min meldenswaardigs op Frankrijk's boekenmarkt verschijnt, terwijl men zelden of nooit de nieuw Duitsche werken aankondigt of bespreekt. En toch staan dezen als strekking en als letterkundige waarde soms oneindig ver boven die produkten van Outre-Quiévrain, waarover men zoo graag de loftrompet opsteekt!

Voor Vlaamschgezinde bladen en tijdschriften is het dus wel degelijk een plicht, de bestaande leemte zooveel mogelijk aan te vullen, door ons volk bekend te maken met de letterkundige beweging aan gene zijde van den Rijn.

Wat òns betreft, wij zijn overtuigd den lezers van den Kunstbode aangenaam te wezen, telkens dat wij hen over Duitschland's voorname dichters en denkers onderhouden. Overigens, zooals een der uitstekendste Duitsche letterkundigen, Dr. Julius Rodenberg, redakteur van het zoo beroemd

[p. 172]

tijdschrift Deutsche Rundschau, ons onlangs de eer deed te schrijven: ‘den lächerlichen aber stets von Neuem wiederholten Insinutionen einer Deutsch-feindlichen Presse gegenüber, giebt es vielleicht kein wirksameres Mittel als diess freundnachbarliche Zusammenhalten der Literaturen von Stammund Sprachverwandten Völker.’

Voor ons, die als Vlamingen zoo zeer tegen den invloed dier ook Vlaamsch-vijandelijke pers moeten strijd voeren, ten einde onze moederspraak en met haar ons eigen geestesleven te verdedigen tegen dat ‘overwoekerend Franzosendom’ zooals de Dichterhalle het zeer juist noemt, - voor òns is het gewis eene bemoediging, wanneer zelfs de uitstekendste onzer stamverwante Duitsche broeders ons op zulke wijze de broederhand reiken.

Om dus bij die gewenschte verbroedering niet in gebreke te blijven, zullen wij voortgaan met in De Vlaamsche Kunstbode van tijd tot tijd de aandacht op de zoo belangwekkende Duitsche letteren in te roepen, hetzij door artikelen zooals dat waarin een onzer medewerkers heden den gevierden platduitschen dichter Klaus Groth bespreekt, hetzij door de inhoudsopgave van letterbladen als de ‘Deutsche Dichterhalle’ of van tijdschriften als de ‘Deutsche Rundschau.’

*_**

Van eerstgenoemd blad verschijnen maandelijks twee nommers. Een vluchtige blik op de zeven, die sedert Nieuwjaar verschenen, is voldoende om een gunstig denkbeeld van den zoo degelijken als verscheiden' inhoud der Dichterhalle te doen opvatten. Elk nommer vangt aan met eene rubriek Poëzie, waarin wij enkele der klankvolste namen der moderne Duitsche dichtkunst aantroffen, o.a. Robert Hamerling, Julius en August Sturm, Albert Möser, Hermann Ling, Ernst Eckstein, Conrad von Prittwitz-Gaffron, Karl Zettel, Hieronymus Lorm, Zimmermann, Alexis Aar, Fischer, Max Kalbech, Richard Leander, enz. - De overige bladzijden der Dichterhalle bevatten esthetisch-philosophische verhandelingen, kritische schetsen, literarische keuvelarijtjes, een bondig

[p. 173]

boekoverzicht, gemengde berichten uit de kunst- en letterwereld, en ten slotte eene eigenaardige, soms zeer pikante rubriek getiteld ‘Offener Sprechsaal’, bevattende ingezonden brieven over letterkundige aangelegenheden. - Onder de bijdragen in proza lazen wij met bijzonder genoegen eene studie over Geibel's ‘Spätherbstblätter’ door Albert Möser, Die Herrschaft der Prüderie door den wakkeren bestuurder Dr. Ernst Eckstein, ‘Etwas von unserem Frauen-publikum’ door Julius Hart, eene recensie van Paul Heyse's ‘Jungbrunnen’ door Konrad Tellmann, enz.

De Deutsche Dichterhalle wordt uitgegeven door het huis J. Fr. Hartknoch te Leipzig.

_**_*

Een eersten rang onder de tijdschriften niet alleen in Duitschland, maar eigentlijk in de gansche wereldliteratuur, bekleedt De Deutsche Rundschau, bestuurd door Dr. Julius Rodenberg. Meer of min op denzelfden voet gesticht als de Revue des deux Mondes, heeft de Berlijner Rundschau zich na een driejarig bestaan reeds volkomen op de hoogte der alombekende parijzer Revue weten te verheffen. De beroemdste vertegenwoordigers der wetenschap en literatuur in Duitschland verleenen daaraan hunne medewerking. - Het novellistische gedeelte des huidigen jaargangs bevat voor als nog bijdragen van Bjornsterne Björnson, Paul Heyse, Otto Roquette en Theodor Sturm. Op letterkundig of wetenschappelijk gebied heeft men, onder andere merkwaardige verhandelingen: Goethe's Faust door Kuno Fischer, Culturgeschichte und Naturwissenschaft door E. Du Bois-Reymund, Das Gold der Zukunft door Ludw. Bamberger, Gallien und seine Cultur unter den Römern door L. Friedländer, Thiers door K. Hillebrand, Militärische Notwendigkeit und Humaniteit door J. von Hartmann, Die Stellung der Frau im Deutschen Recht door Rudolph Sohn, Die Loango-Küste door Paul Gussfeldt, Briefe aus Paris door den Generaal-Veldmaarschalk Graaf von Moltke, Deutschland und der Socialismus door Ludwig Bamberger, Der Dichter des Pessimismus door Paul

[p. 174]

Heyse, Die Lebenserinnerungen eines Kurhessen (bespreking eener auto-biographie van Fr. Oetker) door Julius Rodenberg, Die Wirthschaftliche Lage door von Neumann-Spallart, Schillerbriefe, voor de eerste maal naar den origineelen tekst medegedeeld door Albert Cohn, Auf den Spuren Gallilei's door Karl von Gibler. - Wat wij in de Rundschau mede niet onvermeld kunnen voorbijgaan is de maandelijksche Berlijner Tooneelcritiek van Karl Frenzel. Zijne beoordeeling der dramatische kunst, in de voornaamste schouwburgen der Duitsche hoofdstad, behoort stellig tot het beste wat wij reeds in dien aard hebben gelezen.

De Deutsche Rundschau verschijnt te Berlijn, bij de Gebroeders Paetel.

A.J. Cosyn.