De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 8

Boekbeoordeeling.

I.
Stemmen des Gevoels. Liederen en Gedichten, door A.V. Bultynck. Antwerpen, Schuermans, 1878. 192 bladz., in-8^o. Prijs: fr. 2.50.

Deze bundel is zooniet de eerste van allen, dan toch een der eersten, die sedert Nieuwjaar verschenen is - en ons aangenaam verrast heeft.

Het boek is samengesteld uit twee gedeelten, waarvan het eerste een veertigtal liederen en het andere eene reeks gedichten bevat. Vele dier gewrochten zagen reeds in 1869 het licht, en werden door het Vlaamsche publiek gunstig onthaald. Bedoelde stukken zijn in de nieuwere uitgave met een sterretje als onderscheidingsteeken gemerkt. Van die dichtstukken zullen we hier niet verder gewagen; alleen moet er gezegd worden dat wij ze met genoegen herlazen, en er enkele pereltjes in aantreffen.

[p. 134]

Onder de nieuwe voortbrengselen van des heeren A.V. Bultynck's Muze trekken vooreerst de aandacht: Het Vertrek, (blz. 13); Tot Wederziens, (blz. 15); Waakt, (blz. 21), en Wat aan geen Vlaming past, (blz. 30). In dit laatste komen de volgende verzen voor, die 't wel niet ongelegen komen zou aan vele twijfelachtige Vlamingen van tijd tot tijd eens onder de oogen te brengen:

‘Wat nog den Vlaming 't meest misstaat,

Dat is een vreemde spraak.

Waarin zijn tong vaak “ijzer” slaat

En veeltijds uit den haak.

Wie Vlaming is sta op en zing

Het gulle Vlaamsche lied:

De tale van den Zuiderling

En past den Vlaming niet!’

De lamp was uitgebrand is de titel van een uit het Fransch overgebracht stuk, dat opperbest gelukt is; men zou niet vermoeden dat men hier eene vertaling leest. En dat goed vertalen eene groote verdienste is, zal wel iedereen met ons instemmen.

De Lente, een lied door J. Blockx alreede in muziek gebracht, is een schoon stuk, een van Bultynck's beste liederen; gevoel en poëzie gaan daarin hand aan hand. - Vrij lief is ook Het vertrek der zwaluwen; doch minder dichterlijk dan het even gemelde.

Aan de rijken (blz. 68) is, hoewel flink bewerkt, toch maar eene gewone, zwakke vermaning. Het is niet veel meer dan zoo'n steen in de vensterruiten van de grooten der aarde geslingerd, iets waaraan meestal de jonge dichters, - naar het zeggen van August Snieders althans, - zich hebben plichtig gemaakt.

Het Onweder (blz. 71) en Doe open! zijn ‘bekroonde stukken;’ een bewijs, gelooven we, om ze voor het minst als lezenswaardig op te geven.

Onder de nieuwere gedichten wekt de bekroonde Lierzang Aan de verdedigers der Moedertaal allereerst de aandacht. Dat gedicht is kloek van stijl en keurig geversifiërd. Alleen het daarin voorkomende woord Vlaam voor Vlaming oor-

[p. 135]

deelen wij kwalijk te wettigen, al zijn dan ook voorname dichters den heer Bultynck daarin voorgegaan. De voorlaatste strofe is meldenswaardig:

‘Vlaamsche strijders, zing; uw tonen
Dringen door tot bij de zonen
Van het Vlaamsche Heldenras,
Schrik der Fransche dwingelanden,
Van dat ras met leeuwentanden,
Voor wie strijden winnen was.’

Elders werd reeds gewezen op de voortreffelijkheid van het gedicht, dat voor titel draagt: Geene grenzen meer! Dàt heet mannentaal spreken, en vlakaf de waarheid doen hooren!

Louiza, waarmede het boek sluit, is een uitgebreid dichtstuk, vol gevoel; 't is het weemoedige herdenken eener te vroeg afgestorven zuster. Dergelijke gewrochten verder te willen ontleden zou niet betamen; zeggen wij alleen, dat gevoel en gedachte, gedicht en vorm, ervan evenschoon zijn als medesleepend.

Om te eindigen, brengen wij den heer A.V. Bultynck hulde om de uitgave van zijnen poëtischen bundel, en roepen wij hem uitterharten ‘tot weêrziens!’ toe.

Brugge.

K.D.F.

II.
Noord en Zuid. Taalkundig tijdschrift voor de beide Nederlanden. Redactie T.H. De Beer, met medewerking van hoogleeraren, leeraren en onderwijzers in beide Rijken. Culenborg, Blom & Olivierse, 1877. - 1ste aflevering.

Zeker, dichter Schaepman heeft gelijk: ‘De ziel van een volk is zijn taal,’ maar sommige hooggeleerde taalpluizers wetens ons - wellicht door overmaat van wetenschappelijke degelijkheid - de studie der taal, die ziel van het volk, zóo zielloos dor en vervelend te maken, dat men er schier een hekel aan krijgen zou!

Doch ter zake. Ik heb de mij gestuurde 1ste aflevering van

[p. 136]

Noord en Zuid gelezen, - en dit met zóoveel genoegen, dat deze nieuwe uitgaaf mij voor 't oogenblik weer met de taalkunde heeft verzoend. Hier is niet alleen voor degelijkheid, maar voor aantrekkelijkheid gezorgd. En dààrom in de eerste plaats voor afwisseling. Zelfs heeft de redactie, om het aangename der lectuur te verhoogen, daarbij ook een letterkundig gedeelte gevoegd. En daaraan deed zij wèl. Noord en Zuid wordt hoofdzakelijkheid uitgegeven ‘ten behoeve der onderwijzers.’ Welnu, ook voor hen zal de bespreking van belangrijke uitgaven op het gebied der fraaie letteren ongetwijfeld eene wèlkome rubriek wezen. Overigens - wij zijn het met redacteur en uitgever volkomens eens - ‘het geestelijk leven der natie dient vooral hij te kennen die geroepen is de natie op te voeden, en dat leven kan hij alleen leeren kennen door de fraaie letteren, d.i. de poëtische literatuur van de natie te bestudeeren.’

Geven wij thans een vluchtig overzicht van den inhoud der eerste aflevering.

Na een inleidend woord, waarin doel en aard der uitgave worden omschreven, komt een flink geschreven en doordacht opstel Het Onderwijs in de Moedertaal. De schrijver K.B. geeft daarin een aantal nuttige wenken over dat gewichtig onderwerp. We zien het vervolg van zijn opstel met belangstelling te gemoet.

Geen Recensie is de titel van een niet onaardig keuvelarijtje van C. Stoffel, naar aanleiding van het door Beckering Vinkers uit het Engelsch vertaalde werk Taal en Taalstudie. De strekking daarvan is: dat de taalstudie zooveel mogelijk hoeft gepopulariseerd, om in ruimeren kring gewaardeerd te worden. Geen Recensie is gedeeltelijk tòch eene recensie, in allen gevalle eene uitmuntende bijdrage, even als die van Dr. Jan Te Winkel over de Nederlandsche spraakkunst van D. De Groot.

Als letterkundige rubriek heeft men eene ontleding van Ledeganck's Boekweit, stellig een der beste voorbrengselen van dien betreurden Vlaamschen lierdichter. De schrijver van dit opstel J.A. Torfs belooft ons voor 't volgend nommer nog aanteekeningen op hetzelfde gedicht.

[p. 137]

Een lezenswaardig artikel is verder het Letterkundig Overzicht, vermoedelijk van de hand des hoofdredacteurs T.H. De Beer, en veel nuttigs bevatten de taalkundige opgaven ter verbetering en die voor de examens, alsook de bijdrage tot de samenstelling van Nederlandsche Synoniemen, de met zorg opgemaakte Boekenlijst, en niet minder het ‘aanhangsel’ bevattende: (a) Twentsche woorden door W.J.C. Van Wyngaerdeu en (b) Woorden aan den scheepsbouw ontleend door A.C. De Graaff.

Nu zou ik, wilde ik dat alles eens streng critisch wikken en wegen, zeker ook wel 't een of ander wat minder gunstig klinkt hebben aan te merken; doch... daartoe heb ik voor 't oogenblik weinig lust. Over 't algemeen beschouwd bevalt mij de uitgave der heeren Blom en Olivierse, en al mocht mijne bespreking daarvan ook meer op eene boekaanbeveling dan op eene eigentlijke recensie gelijken, toch wil ik hiermeê mijne gunstige meening over Noord en Zuid besluiten.

Onze beste wenschen aan den heer T.H. De Beer met zijn goed begonnen werk. Reeds door deze eerste proef heeft hij voldingend bewezen, dat hij als hoofdredacteur de rechte man op de rechte plaats is.

Antwerpen.

A J. Cosyn.