De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 8

[p. 21]

Theodor Körner's familie.

Alles moest hier van zelf wassen en gedeien; maar het wezenlijkste der opvoeding bestond in de tegenwoordigheid en de voorbeelden der ouders en omgevende vrienden.
Karl Streckfuss.

De geschiedenis der menscheid telt weinige mannen waarop zij zooveel roem mag dragen als op Theodor Körner, den genialen dichter van ‘Leyer und Schwert’. Op twee-en-twintigjarigen leeftijd toch had hij reeds een onverwelkbaren lauwer in de nogtans zoo zwaar beladene dichtkroon van Germanje gevlochten, toen hij bij Höbbelin den heldendood, vond, gelijk hij het zoo dikwijls in zijne onsterfelijke zangen had gedroomd.

De verschijning van dezen nieuwen Tyrteus komt ons als fantastisch voor: niets of bijna niets wat aan de menschelijke zwakheden grenst laat zich in zijn korten doch glansrijken levensloop ontdekken.

Om zich de rasse oatwikkeling van dergelijke geniën te verklaren, hebben vele schrijvers van verdienste de ouders dier groote mannen bestudeerd, en den invloed dien zij op hen uitoefenden. Welnu, ik meen dat deze invloed nergens zóó overwegend, zoo in het oog vallend is als bij Theodor Körner.

Dezes ouders en andere bloedverwanten, welke het kind en den jongeling omgaven, en hem tot een groot man zagen opgroeien, in weinige woorden te doen kennen, - ziedaar het doel van het onderhavig opstel.

Christian-Gotfried Körner, de vader des gevierden dichters, werd den 2 Juli 1756 te Leipzig geboren. Eerst bezocht hij de Hoogeschool zijner vaderstad, en later die van Göttingen, alwaar hij in 1777 den titel van dokter in de rechten ontving. Daarop ondernam hij eene reis door de Nederlanden, Engeland, Frankrijk en Duitschland. Bij zijne terugkomst werd hij Privaat-Dozent aan de Leipziger Hoogeschool; doch drie

[p. 22]

jaren later trad hij in de Magistratuur, eerst als Appellations-Advokat, en in 1783 als Raad van het Opper-Consistorium te Dresden.

Hier was het, of beter in het nabijliggend buitengoed Loschwitz, dat hij in den schoot zijner familie zijne gelukkigste jaren sleet. Daarom wil ik den openbaren man een weinig uit het oog verliezen, om mij vooral met den echtgenoot en vader bezig te houden.

Dokter Körner was in 1785 getrouwd met Mejuffer Anna, Maria-Jacobina Stock. Drij jaren later baarde zij eene dochter, welke den naam Emma ontving, en den 23 September 1791 kwam Karl Theodor ter wereld.

De knaap was in de eerste levensjaren ongemeen zwak, zoodanig dat weinigen de hoop voedden hem in het leven te behouden. Doch, door de zorgen des vaders verschafte men hem al vroeg onderricht in de gymnastiek, hetgeen hem ongemeen versterkte, zoodat hij reeds op een-en-twintigjarigen leeftijd al de vermoeienissen van een hardnekkigen veldtocht doorleefde.

De dokter, die zelf een man was van uitgebreide kennissen, een man die niet alleen in zijn vak, maar ook in kunst en wijsbegeerte goed te huis was, wilde zijne kinderen niet te vroeg doen onderwijzen. Als bestraffer hunner guitenstreken toonde hij zich zeer toegevend: ‘hij vergenoegde zich, zegt een zijner voornaamste vrienden, op te merken, te wenken en aan te wakkeren. Verre van door overmatig, en aldus onverduwbaar geestesvoedsel het verstand van zijnen Theodor te verstompen, en dezes bepaalden aanleg door zoogenaamde algemeene ontwikkeling te ontzenuwen gelijk het tegenwoordig in de kostscholen maar al te veel geschiedt, was Dr. Körner er op bedacht de bijzondere neigingen van zijnen zoon aan te moedigen. Later zou hij tijd genoeg hebben om zich eene grondige geleerdheid te verschaffen. De vader vond dat overmatige vordering van de krachtinspanning der kinderen de zelfstandigheid van hun gemoed ontzenuwt. Hij was, ja, van meening dat te groote algemeenheid geest en karakter oppervlakkig maakt, en naar ledige droomen voert; dat men

[p. 23]

maar al te dikwijls de kleinen aan de kinderspelen ontrukt, alvorens zij de kinderjaren zijn ontwassen; dat men van hen ernstige werkzaamheden eischt alvorens zij in staat zijn den samenhang der dingen te begrijpen, waaruit volgt dat zij zich blindelings in de stormen des levens storten; dat een knaap, dien men den ganschen dag op de schoolbank boeit en aldus zelden een uurtje gunt, om zich zorgenvrij te midden der natuur te verlustigen, ook zelden lichamelijk of zedelijk een gezond man wordt.’

Zóó dacht de wijze vader over de eerste opvoeding zijner kinderen. Naarmate deze in jaren toenamen, eischte hij ernstigere krachtinspanningen, en deed ze vooral door bekwame huisleeraars onderrichten.

En, terwijl hij altijd een vijand bleef van zedepreêken en ijdele sermoenen, zoo werden de grondslagen gelegd van alles wat groot en schoon is, door het voorbeeld zijner ouders en omgevende blgedverwanten en vrienden.

‘Verbeeldt u, zoo schreef Dr. Streckfuss op 31 Augustus 1831, eene moeder, van welke - hoewel zij nog leeft, en hare vrienden haar nog lang hopen te bezitten - men mag getuigen dat haar geest even klaar, rijk en ontwikkeld is, als haar gemoed trouw, liefderijk en innig. Altijd beminde zij haren echtgenoot op eene voorbeeldige wijze en in hare grijze jaren staat nog immer zijn beeld haar voor de oogen; zoo dat men mag zeggen dat zij te zamen aan hunne medeburgers het schoonste beeld van huwelijksliefde en trouw vertoond hebben. Al hare levensjaren droegen den stempel der verschillende deugden welke deze versieren; vooral was zij eene waardige huismoeder, welke haar liefderijk hart en deugdzaam gemoed aan allen die haar omringden mededeelde..... Thans zijn allen die haar duurbaar waren haar in de eeuwigheid voorafgegaan; en kalm, ja met een zekere blijgeestigheid wacht zij het tijdstip af, waarop het haar zal toegelaten zijn hen te gaan vervoegen.....’

Tot de familie behoorde ook eene ongehuwde tante, eene zuster van Theodor's moeder: Dorothea Stock. Ook deze was eene begaafde vrouw in den vollen zin des woords; zij onder-

[p. 24]

scheidde zich door hare veelvuldige en uitgebreide kennissen en genoot als schilderes een groote befaamdheid. Geestig en vroolijk was zij van karakter, en wist door haren gullen kout het gezelschap waarin zij zich bevond altijd te vermaken.

Emma, Theodor's eenige zuster, was drie jaren ouder dan hij. Zij ging door voor een perel van een meisje. Door hare welluidende, rijk ontwikkelde stem en verhevene, dichterlijk muziekale ziel, kwam zij de virtuositeit nabij. Met haar engelachtig aangezichtje, hare echt Duitsche blauwe oogen, en hare overvloedige, donkerblonde haarkroon verrukte zij allen die haar zagen. Lichamelijk zoowel als zedelijk had zij de meeste overeenkomst met haren broeder; haar karakter was zacht en dichterlijk; doch menigmaal somber gestemd bij de gedachte aan de schande, waarin de Franschen haar vaderland hadden gestort.

Ziedaar den kring waarin de jonge Theodor opgroeide. Al wie hem als dichter en als krijgsheld bestudeerd heeft, zal onmiddellijk ontdekken dat de kiem van al de hoedanigheden, welke men onder beide opzichten zoozeer bewondert, dààr gelegd werd. De vrij vermogende toestand, waarin de dokter verkeerde, en zijne zucht tot kunst en wetenschap maakten van zijn huis als het ware de verzamelplaats van al wat niet alleen Dresden, maar van wat Duitschland in zake van kunstenaars en geleerden bevatte.

Schiller en Goethe behoorden tot vader Körner's vertrouwelijkste vrienden. De eerste stierf toen Theodor nauwelijks tien jaren oud was, maar de laatste was langen tijd de raadgever en tevens de bewonderaar van den jeugdigen dichter.

(Wordt voortgezet.)

Gustaaf Segers.