De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 7

[p. 229]

Boekbeoordeeling.

Van Scylla in Charybdis. Oorspronkelijke comedie in 4 bedrijven, door Ch. F. Van Duyl.

Mr. Marius Grootman was vroeger een der luidruchtigste verdedigers der liberale grondstellingen, doch, verwoed geworden, omdat men altijd ànderen en nooit hèm naar de Kamer zendt, en ook omdat zijn knoopgat naakt en open blijft staan, loochent hij thans alles wat hij in den beginne voorstond; zelfs heeft hij zich uit spijt onder het vaandel der hardnekkigste reactionnairen gesteld. Hij woont te Amsterdam met zijne eenige dochter Jeannette, een zeer lief meisje, die verstand heeft en geleerdheid, daarbij zelfs ‘politieke’ denkwijze (niet die van papa) en evenals andere jonge meisjes een minnend hartje, een hartje dat warm klopt voor een jeugdigen advokaat, M^r Henri Van Gent. Onzejonge dokterin de Rechten, zeer rijk aan... schitterende vooruitzichten, heeft boven de liefde van het meisje,voor zich nog de doodelijkeantipathie van den vader; want Van Gent behoort tot de liberale partij, en de conservatieve Mr. Grootman zal zich wel wachten de hand zijner dochter weg te schenken aan zoo'n afgrijselijken radikaal!... Niet wetende wat uitdenken om deze opkomende liefde tegen te werken verzint hij een' list: voor eenigen tijd de gastvrijheid te gaan vragen, voor hem en zijne dochter, bij eenen ouden studiekameraad, Van Oeveren, notaris te Boschvelt. Hij hoopt dat - uit de oogen, uit het hart - de twee gelieven elkaar zoo maar dadelijk zullen vergeten... Maar ach, het toeval!... Het toeval wil dat Van Gent, die links en rechts lezingen gaat houden, zich ook te Boschveld bevindt, en ook juist de logeergast is van Van Oeveren, en zóo valt de arme Marius Grootman van Scylla in Charibdis!... In den beginne weet hij niets daarvan, want hij kent den heer Van Gent noch persoonlijk noch zelfs niet bij name(!). Zelfs ware de liefde zijner dochter een geheim voor hem geweest, hadde niet zekere procureur Van Bremen, een man zoo kort van memorie als van verstand, hem geheel en al op de

[p. 230]

hoogte der zaak gebracht; met dit verschil dat hij in zijn vertelsel den minnaar Van Brugge noemt, in plaats van Van Gent. Het is maar op 't einde van het stuk dat Grootman de waarheid te weten komt. De vader verzet zich geenszins meer tegen het huwelijk, zoodra hij verneemt dat Van Gent tot lid der tweede kamer is uitgeroepen, en deze hem met een jaar, als hij minister is: een ‘Nederlandschen Leeuw’ zal doen verkrijgen.

Ziedaar in vlugge trekken den hoofdinhoud der oorspronkelijke comedie ‘Van Scylla in Charybdis’, waarmeê de heer Ch. F. Van Duyl, - die zich in onze Nederlandsche letterwereld o.a. door de uitgave zijner allerliefste Sprookjes van Leander reeds zoo verdienstelijk heeft gemaakt - thans ook als tooneeldichter debuteert.

Op dien ‘eersteling’, hoe zeer die ook hier en daar van litterarische begaafdheid getuigt, zijn echter nog al eenige aanmerkingen te maken. Vooreerst lijdt het stuk geweldig aan langdradigheid. Eene hoofdvereischte voor een' tooneelschrijver is: kort te zijn, d.i. niet méer woorden te gebruiken dan men noodig heeft.

Bovendien nog herhaalt de heer Van Duyl in sommige tooneelen, met àndere bewoordingen, wat hij vroeger al heeft gezegd. Reeds bij eene kritische lezing vervelen zulke dingen, en bij de vertooning is de indruk veelal nog ongunstiger. Op vele plaatsen wijkt de schrijver ook eenigszins van de waarschijnlijkheid af: Grootman en Van Oeveren hebben sedert verscheidene jaren elkaar noch gesproken noch zelfs geschreven, en echter wordt Grootman door Van Oeveren als een boezemvriend ontvangen!... - De jonge advokaat Van Gent moet zich reeds een zekeren naam gemaakt hebben, aangezien hij in eene hoofdstad, met eene ‘éclatante meerderheid’ tot lid der Kamer wordt verkozen, en nogtans heeft hij nog maar zijn eerste proces gewonnen!... - De dag der verkiezing, in plaats van te Amsterdam te wezen waar het zeer wel zijne plaats is, blijft te Boschveld, en zelfs over Van Gent's kandidatuur wordt er bitter weinig gesproken.!... - De schrijver had hier nogtans de gelegenheid bij de hand om

[p. 231]

een lief tooneeltje van angst en hoop te schetsen. Hier en daar stooten wij nog op eene kleine onwaarschijnlijkheid, waarmeê wij ons echter niet zullen bezig houden.

Over het algemeen zijn de karakters flink geteekend: Henri Van Gent is een eerlijke jongen die (even als de schrijver) den moed zijner overtuiging heeft, en ofschoon hij zijne geliefde zeer bemint, zou hij om haar te verkrijgen, de lafheid niet willen begaan, zijne gedachten te verstoppen. Maar een leelijke vent is in dit opzicht de vader, de veranderlijke M^r Grootman. Hij, die op zijnen vèr gevorderden ouderdom er nog aan denkt een huwelijk aan te gaan, en zich bijna in de netten vangen laat van eene Juffer Joanna, de gouvernante van Van Oeveren, eene hatelijke vrouw die wrok voedt over hare ondergeschikte positie, - hij stemt eindelijk, nadat hij voor den verkorene zijner dochter zeer lang zijn hart hield gesloten, toch toe in de verloving, zoodra hij ziet dat die schoonzoon de ladder is langs waar hij tot zijn vurigen wensch: het Eerekruis, kan geraken. Van Oeveren daarentegen is een joviaal man, die de gevoelens en den opgeruimden geest der vroegere jaren trouw heeft behouden en ze aan zijne dochter Mej. Louize heeft medegedeeld. Procureur Van Breinen is er een, die door eene verregaande onvoorzichtigheid alles wat hij aanraakt in de war helpt.

Ziedaar ons oordeel over het eerste tooneelwerk van den heer Ch. F. Van Duyl. Wij aanzien het als eene tamelijk wèl geslaagde proeve van een verdienstelijk schrijver; maar die in 't vervolg niet uit het oog verliezen mag, dat men op de planken kort en duidelijk zijn moet.

Gent.

Emiel Van Goethem.