De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 5

[p. 554]

De tentoonstelling te Brussel.

II.

Tot de merkwaardigste historieschilderijen van het salon behoort ontegenzeggelijk De gerechtigheid van Baudewijn Hapkin door Juliaan de Vriendt. Eenvoudig, doch indrukwekkend van samenstelling, trof ons dit wel opgevat tafereel vooral door waarheid van uitdrukking. Bij den eersten oogslag kan de toeschouwer op 't gelaat van elk dier personages de gevoelens lezen die de drijfveer zijner handeling zijn. Vooral de hoofdfiguur scheen ons uitstekend gelukt. Ja, dat is wel de type van dien Baudewijn, zooals de vlaamsche geschiedenis hem ons kennen leert, dien onverzoenlijken rechtpleger, die naar de klachten van den geringste zijner onderdanen luisterend, zelf de plichtigen opzocht, en ze, onverschillig tot welken stand ze behoorden, met onverbiddelijke strengheid wist te straffen. In zijn Baudewijn Hapkin levert de heer Juliaan de Vriendt een waardigen tegenhanger van zijn broeders ‘Karel V.’ Beiden wekken overigens evenveel bijval, en wij zijn van oordeel dat Z.M. de koning, die aan beide broeders zijne Ridderorde schonk, zijne vorstelijke gunst zelden beter heeft verleend.

Een der grootste successtukken van de Brusselsche Tentoonstelling is mede De Dageraad van Hermans. Ziedaar een schilder die als moralist optreedt, dit althans schijnt uit het behandelde onderwerp te blijken. - Van den éenen kant een jongeling uit de ‘elegante wereld’, die, met een paar lichte vrouwen, uit een restauratie komt gezwijmeld, waar zij den nacht in een blijkbaar verregaande orgie hebben doorgebracht. Van den ànderen kant een werkman, die zich daar juist met zijne vrouw en zoon naar zijnen arbeid begeeft. Voorwaar, een treffend contrast: het walgelijke van dien rijkdom, die zich in 't slijk der ondeugd onteert, en daarnaast het ‘arbeid adelt’ van dien nederigen werkersgroep! De heer Hermans heeft in dit tafereel blijken gegeven van een ernstig talent dat zich tot een buitengewone kracht ontwikkelt. Daarbij, 't is

[p. 555]

een kunstenaar die denkt en gevoelt en datgene wat hij heelt opgevat zeer goed weet op het doek te brengen. Wel valt misschien op toon en kleur iets aan te merken, alsook op het al te realistische waarmeê hij de ondeugd heeft geschilderd, en op de type van den werkman, die in plaats van met verachting, bijna met afgunst dien rijken slempert schijnt na te oogen; - doch die kleine onvolmaaktheden, zonder welke het werk een meesterstuk zijn zou, nemen niets weg van de hooge verdiensten dezer merkwaardige schilderij.

Een jonge schilder, die ongetwijfeld eene schoone toekomst voor zich heeft is de heer Frans Van Kuyck. Dit heeft zijn zijn keurig tafereel ‘Op de Heide’ ons eens te meer bewezen. Er ligt iets grootsch en dichterlijks in de eenvoudige, waarheidsvolle opvatting van dit tafereeltje uit het buitenleven, waarvan hij zeer goed de poëtische zijde weet te vatten. Evenals de gebroeders De Vriendt is de heer Van Kuyk een van die echt nationale kunstenaars, die hun ingeboren vlaamsch karakter getrouw blijven en dat niet aan modezucht of vreemden invloed ten offer brengen, waardoor reeds zoovelen op het dwaalspoor geraakten.

Blijkbaar heeft in den laatsten tijd de Landschapschildering eene buitengewone uitbreiding genomen. Meer dan de helft der te Brussel tentoongestelde schilderijen behooren tot dit vak. Daarin heeft de heer Lamorinière van Antwerpen zijn reeds lang gevestigden roem weêr schitterend gehandhaafd, met een ‘Herfstgezicht uit het eiland Walcheren’, dat aan Z.M. den koning toebehoort. - Veel minder beviel ons ditmaal de heer Van Luppen. Hij is niet genoeg ‘zich zelf’ gebleven. - De heer Jacobs-Jacobs schijnt ons wat te veel van de oude school. Effektbejach doet hem soms de op zich zelven zoo heerlijke natuurwaarheid uit het oog verliezen. - Van dit gebrek weet de heer Huberti, van Brussel, zich vrij te houden. Zijne drie landschappen zijn vol eenvoud, maar juist daardoor zoo treffend schoon. - Breed opgevat en flink, met vaste hand geschilderd zijn de tafereelen des heeren F. Rosseels, bestuurder der Academie van Dendermonde. Geen bloot ‘academisch’ formulism, maar de vrije opborreling eener schoone

[p. 556]

kunstenaarsnatuur. - Bijzonder veel genoegen deden verder de voortbrengselen der heeren Coosemans en Kindermans. Te recht staan beiden als voortreffelijke meesters bekend. Zeer gelukkig schijnt ons ook de keuze hunner onderwerpen: - Eene gunstige melding aan het landschapje van den heer Oomen van Antwerpen. Zonder pretentie, maar lief. - En wien we zeker niet onvermeld mogen laten is de heer Van der Slecht. Zijn ‘Vijver te la Hulpe’ houden we voor een der puikstukken van het Brusselsch Salon. Met wat verrassende juistheid is die vlaamsche natuur weêrgegeven! En hoe behaaglijk het contrast-effekt in dat lief landelijk tafereeltje!

De Hollandsche Landschapschool was insgelijks in België's hoofdstad goed vertegenwoordigd. De beide De Veer's o.a. wettigden er ten volle hun ook hier zeer geachten kunstroem. Hunne stukjes zijn vol poëzie. - En dan, de prachtige stadsgezichten der heeren De Veer, Springer, Neuhuys, enz. - Maar wie bovenal onze bewondering wekte was de heer Mesdag, van 's Gravenhage, stellig een der verdienstelijkste marineschilders van onzen tijd. Wie de grootsche majesteit der Zee zóo weet op het doek te tooveren is kunstenaar, in den volsten, den edelsten zin van het woord! Zijn ‘Zonopgang’ (op de Hollandsche kust) is een echt meesterstuk, in een vak dat door onze Noorderbroeders steeds op zoo schitterende wijze werd beoefend.

Thans, om deze vluchtige aanteekeningen te sluiten, nog een woord over de Belgische beeldhouwers op de Tentoonstelling.

Er is, meenen wij, op dit gebied vooruitgang op te merken. Vooral de ‘jonge school’ heeft zich te Brussel, ook met den beitel zoowel als met 't penseel, op schitterende wijze bevestigd, en verraadt tevens een verheugend streven naar eigen oorspronkelijkheid.

De heer K. De Kesel had er een drietal werken van gansch verschillenden aard, waarover we tijdens de Gentsche expositie met zeer verdienden lof in ons Tijdschrift hebben gewaagd. Vooral zijn vrouwenfiguur ‘Na het Bad’ genoot ook hier buitengewonen bijval. - Alleszins verdienstelijk zijn

[p. 557]

ook de heeren Vinçotte en Jul. Dillens. De eerste leverde een schoone ‘Giotto,’ de tweede o.a. een zeer keurig borstbeeld, dat zijns overleden vaders, welk hij blijkbaar met al 't gevoel der rouwvolle kinderliefde heeft vertolkt. - Het borstbeeld van den antwerpschen schilder Victor Lagye door M. Pecher is treffend van gelijkenis, even als dat van den dichter Stroobant door M. Edw Colinet. Dit laatste, dat dien begaafden beeldhouwer eer aandoet, hadden wij reeds vroeger in 't lokaal van den Kunstbond gezien. - Doch een der prachtigste borstbeelden der Expositie - zoo niet het prachtigste - is volgens ons dat van doctor L... door den heer Bouré.

Onder de beeldgroepen die het meest onze aandacht hebben geboeid, noemen wij in de eerste plaats ‘Aan de Fontein’ van Jacquet. Allerliefst van samenstelling en even flink uitgevoerd. Vooral het schalksch lachend figuurtje van den kleinen Cupido is meesterlijk geslaagd. - Zeer in 't oog vallend is M. Pickery's monumentale - Breydel en De Coninck.’ Die twee vlaamsche volkshelden zijn met overtuiging opgevat. Op Breydel's gelaat leest men zijn gloeienden haat tegen de Fransche verdrukkers. Het werk van M. Pickery scheen ons echter niet zeer voordeelig geplaatst, en dat zal wellicht de reden zijn dat het op ons den verwachten indruk niet heeft gemaakt. - De humoristische groepen van M. Lambeaux zijn vol losheid en zwier en flink gemodeleerd. Enkele zijner typen hellen wat te veel naar de karikatuur over. Hij trachte zooveel mogelijk der waarheid getrouw te blijven en zijne werken zullen er bij winnen.

‘Dominica’ van den heer Paul Db Vigne is eene schoone schepping is vol uitdrukking van echt poëtisch gevoel.

Eeremedaliën werden door den Jury toegekend aan de heeren Vincotte, Bouré en Paul De Vigne.

A.J. Cosyn.