De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 5

[p. 538]

Aan de Vlaamsche componisten en Voorstanders onzer Nationale Toonkunstbeweging
Manifest II
door Peter Benoit.

Mijne Heeren!.

Onze bijeenkomst te Gent, op 1 November jl., werd met den besten uitslag bekroond. Algemeen werd de noodzakelijkheid ingezien, dat, in de huidige omstandigheden, op Vlaamschmuziekaal gebied, een soort van Bond worde gevormd, om, met vereenigde krachten, de recht- of onrechtstreeksche aanvallen der zoogezegd ‘Belgische,’ maar veeleer antinationale richting onzer tegenstrevers te bestrijden.

Een bemoedigend feit, dat wij onzer eerste zitting te danken hebben, is alreeds het tot stand brengen van ‘Strijd-Comiteiten’ in onze drie Vlaamsche zustersteden: Gent, Antwerpen en Brugge: verder het eenstemmig genomen besluit een Algemeen Congres van Vlaamsche Componisten en voorstanders onzer Nationale Toonkunde in te richten, dat dan door een gezamentlijk vertoog op de verwezentlijking van ons Vlaamsch-Muziekaal werkingsplan zal aandringen, - inzonderheid wat de nationale muziekopvoeding betreft.

Bezield met dien alouden vrijheidsgeest die 't kenmerk is van onzen stam, zal door dat vertoog het Vlaamsche Volk vrank en vrij de verklaring afleggen dat het zich zelven zijn en blijven wil, dat die zoo gewichtige zaak der muziekale opvoeding niet meer het monopolium mag blijven van hen die

[p. 539]

de kunst hier te lande stelselmatig in hun cosmopolitiek spoor zouden willen doen draven en - b.v. door.... academische bemiddeling - de vrije uiting van den Vlaamschen kunstgeest willen onmogelijk maken.

Op vrijen afhankelijken voet ingericht, kunnen onze Comiteiten, indien zij krachtdadig werkzaam zijn, onzer zaak gewichtige diensten bewijzen. - Ziehier op welke grondslagen die inrichting m.i. zou moeten gevestigd worden:

Comiteiten.

Deze worden verdeeld in Hoofd- en Nevencomiteiten. De eerste gevestigd in Gent, Brugge en Antwerpen; de andere in de bijzonderste steden en gemeenten der drie provinciën.

Van die Comiteiten maken deel: A. Vlaamsche componisten en uitvoerders; - B. Muziekleeraars; - C. Orkest en koordirigenten; - D. Schouwburgbestuurders en Voorzitters van Tooneelmaatschappijen; - E. Leeraars bij de Middelbare of Lagere scholen; - F. Vlaamsche tooneel - en letterkundigen en voorstanders onzer zaak.

Het Besturend Bureel van elk Comiteit bestaat uit een Voorzitter, een Ondervoorzitter, een Secretaris en een Schatbewaarder.

Elk Provinciaal Hoofdcomiteit is op zich zelven onafhankelijk. - De Nevencomiteilen der Provincie blijven insgelijks onafhankelijk werkzaam maar het is geraadzaam en zelfs noodig dat zij in verband blijven met hunne wederzijdsche Hoofdcomiteiten. Voor hunne huishoudelijke inrichting blijft hun overigens de volkomenste vrijheid gelaten.

Aan bovenstaande organisatie zou verder nog meer uitbreiding kunnen worden gegeven. Zoo zou voor Limburg, b.v. in Hasselt, insgelijks de stichting van een bijzonder Comiteit wenschelijk zijn. En in Brussel, het half verfransch te Brussel, zou, om de centraliseerende strekkingen van het cosmopolitism te keer te gaan, een machtig Comiteit van het hoogste belang wezen. Dit zou op de Vlaamsche Muziekale beschaving in Brabant een zeer heilzamen invloed kunnen uitoefenen.

Werkzaamheden

Elk lid neemt de zedelijke verplichting op zich zoooveel mogelijk tot de verwezenlijking van het volgende Programma meê te werken:

1^o	- De Muziekscholen van het Vlaamsche land op Vlaamschen voet ingericht. - Grondig onderricht van; (A.) De Notenleer; (B.) de oude

[p. 540]

	en nieuwe Volksliederen, alsook onze Kunstliederen en Choralen. - (C.) Aanvankelijk onderricht in Harmonie, Melodie en Rytmiek.
2^o	- Bij het Lager en Middelbaar Onderwijs: studie van Notenleer, Choralen en Volksliederen.
3^o	- Bij de Zangmaatschappijen van 't Vlaamsche land: uitvoeringen in de Moedertaal en gebruik van het Nederlandsch als administratieve taal.
4^o	- Op onze Concerto's en groote Muziekale Feestelijkheden: bij voorkeur Zuid- en Noordnederlandsche zangers en zangeressen doen optreden.
5^o	- Hervorming in den Staatsprijskamp voor Toonkundige Samenstelling, gezegd: Prijs van Rome. - Verdeeling van dien wedstrijd in eene Fransche en eene Vlaamsche Afdeeling, elk met een afzonderlijken jury.
6^o	- Doelmatige inrichting van Nationale Muziekfeesten (Festivals) beurtelings in Antwerpen, in Gent en in Brugge, verder ook in andere steden hunner wederzijdsche provincie. - Op die Festivals: uitvoering van muziekwerken op Nederlandschen tekst
7^o	- Opbeuring der Dramatische Muziek in Vlaamsch-Nationalen zin. - Onze Tooneeltroepen en Maatschappijen in verband stellen met onze Vlaamsche Muziekscholen.
8^o	- Rechtmatig bekomen van Goevernementeele studiebeurzen ten voordeele van leerlingen die in onze Vlaamsche Muziekscholen hunne studiën verkiezen te doen.
9^o	- Door schriften, voordrachten en allerlei persoonlijke of collectieve werkingen het grondbeginsel der Vlaamsche Muziek bij het volk doen veld winnen.
10^o	- Het verheerlijken onzer afgestorvene componisten door hunne werken. - B. v., wat minder praalsteenen oprichten enwat meer hunne gewrochten doen drukken.
11^o	- Stichten van een Hulpfonds voor jonge Vlaamsche Componisten.

Ziedaar, Mijne Heeren, een aantal hoofdpunten dîe ik zoo vrij ben U in bedenking te geven. Op onze volgende bijeenkomst (zie verder) kunnen wij dit Programma nog hertoetsten of aanvullen, en datgene waarvan de verwezentlijking vooral tot het gebied van 't Staatsbestuur behoort, in ons Congresvertoog brengen, welk we dan, door eene gezamentlijke stemming bekrachtigd, bij het Ministerie indienen.

[p. 541]

Intusschen is het van het grootste belang dat de drie gestichtte Comiteiten zich op zoo stevigen voet als mogelijk inrichten. Hun streven steunt op het princiep van zelfverdediging: zij zijn als het ware een bolwerk tot wering van alle aan het Vlaamsch vijandige invloeden. Die zelfverdediging moet des te meer onze bezorgdheid opwekken, daar sommige onzer vijanden ons niet met open vizier bevechten, Dezen beschouwen het Vlaamsch enkel als een kwestie van dilettantisme. - En oh! daartegen hebben ze niets, zóo willen ze zelfs volgaarne van tijd tot tijd eens meêdoen. Dàt is immers een middeltje om bij de Vlamiugen schijn voor blijk te doen gelden, en onderduims onze Kunstbeweging te ondermijnen. Ja, dààrin juist, in dat ‘schijn-blijk - stelsel’ ligt het gevaar, waartegen we op onze hoede moeten zijn.

Thans komt het erop aan goed onze krachten te kennen, te weten wie vóór en wie tegen ons is, en onder welke banier men zich scharen wil: onder die der Vlamingen van ‘Recht voor de vuist!’ of onder dieder nu gekende orde van ‘Schijnvoor-Blijk’. - Een Vlaming die zich bij deze laatsten aansluit kan voor ons niets dan een schijn-Vlaming wezen, - en wij, wij hebben strijders noodig, strijders die ‘gepantserd in hun Vlaamschgezinde overtuiging,’ zooals een dichter zegt, eendrachtig met ons vooruitstreven naar het schoone doel: ‘Beschaving, door Moedertaal en Nationale Kunst!

Oproep.

Zooals U bekend is, Mijne Heeren, was men op onze eerste bijeenkomst, algemeen van oordeel, dat het wenschelijk is dat vóór het Congres, nog eene tweede voorloopige zitting worde belegd. Deze vergadering, waartoe ik de eer heb U zeer dringend uit te noodigen, zal plaats hebben op Zaterdag, 25 December, e.k. (Kerstdag), andermaal 's morgens om 11 ure, in het Egmonts-Hotel (bij St. Niklaaskerk) te Gent.

Ik reken op uwe talrijke aanwezigheid.

Peter Benoit.